Is een zelfoogsttuin de duurzame oplossing?

Steeds meer boeren committeren zich aan Community Supported Agriculture (CSA), oftewel gemeenschapslandbouw. Deze manier van boeren houdt de lijntjes tussen boer en consument kort.

Als consument kan je je abonneren op een boer, bijvoorbeeld de tuinderij Ús Hof in Sibrandabuorren, Friesland. Ben je abonnee? Dan mag je bij tuinder Bregje Hamelynck de groenten van het seizoen komen plukken!

Seizoensgroenten
Bij aankomst op de tuinderij van Hamelynck staat op een bord aangegeven wat de groenten van het seizoen zijn en welke er dus klaar zijn om te oogsten. ‘Palmkool, boerenkool, paarse kool, spruitjes’, somt Hamelynck op in Vroege Vogels. 
 
CSA-boer
Hamelynck is een CSA-boer, oftewel een Community Supported Agriculture-boer. ‘Dat is een vorm van landbouw waarin je een rechtstreekse relatie hebt tussen de boer en de burger, degene die je groente gaat opeten’, legt Hamelynck uit. Daarnaast boert ze ook op een duurzame manier. ‘We kiezen er echt voor om met de natuur mee te boeren’, aldus Hamelynck. Dat betekent geen bestrijdingsmiddelen maar loopeenden tegen de slakken, en flink investeren in de bodemkwaliteit en biodiversiteit. ‘Daarom is op ons terrein meer dan vijftig procent gereserveerd voor vaste planten: fruitbomen, fruitstruiken, rabarber, asperges. Die zorgen voor hele andere biotopen. En de waterpoelen op het terrein zorgen daar ook voor. Die zitten vol met kikkers en padden, en zorgen zo voor balans in de tuin.’

Een jaar lang oogsten
Lid of abonnee worden, dat doe je voor een heel seizoen. Die afspraak van een heel seizoen is belangrijk, want de boer of tuinder plant specifiek voor haar leden. ‘We gaan een relatie aan’, aldus Hamelynck. Het seizoen begint in februari. ‘Dan stoppen wij groenten in de grond. Vanaf april of mei is dat dan oogstbaar.’ Tot in januari van het jaar erop kan er nog geoogst blijven worden.

'Boerenkool in F3'
Op het moment dat mensen lid worden kunnen ze iedere week een berichtje verwachten. Hamelynck: ‘De boerenkool staat in F3, zeggen we dan. En dan ga je als lid met dat lijstje de tuin in.’ Zo kunnen leden zelf kiezen waar ze zin in hebben. Of dat nou spruitjes, boerenkool of veldsla is. Maar, let wel, alléén groente van het seizoen.

Duur?
Een lidmaatschap bij een tuinder kost rond de tweehonderdvijftig euro per jaar. Of het duur is? Dat valt mee, volgens Hamelynck. ‘We proberen het niet heel duur te laten zijn. We vinden eigenlijk dat mensen zich dit allemaal moeten kunnen veroorloven.’ Vanaf een hectare is het voor een boer winstgevend. ‘Je moet ongeveer tweehonderdvijftig leden per hectare rekenen.’

Heel Nederland oogst?
Op dit moment vormt deze manier van boeren, hoewel het in opkomst is, nog een zeer gering aandeel in onze groenteconsumptie. Maar mochten alle Nederlanders massaal over willen stappen op zelfoogsttuinen, kan dat dan ook? Als we wetenschapper Meino Smit mogen geloven wel. ‘Hij heeft promotieonderzoek gedaan bij de Wageningen Universiteit, waarin hij laat zien dat er voldoende oppervlakte is om dat te doen. We moeten wel een beetje inschikken op vleesconsumptie, maar dat lijkt me sowieso een goede zaak. Maar dan is er voldoende om klimaatneutraal, agro-ecologisch te boeren’, besluit Hamelynck.