Hoe verloopt de selectieprocedure bij 2 voor 12?

Hoe verloopt de selectieprocedure bij 2 voor 12? ‘Best streng,’ aldus presentator Astrid Joosten.

Op een drukke zaterdagochtend bij de groenteman krijg ik vaak een recensie op de uitzending van de vorige avond. ‘Wat wisten ze veel, hè’, beaam ik altijd vrolijk. Maar bij een halfverwijtend: ‘Hoe kon dat stel daar nou zitten; ze wisten niks’, sla ik het liefst een dagje groente en fruit over. Bij wijze van spreken dan, want we blijven natuurlijk wel gezond eten. Er valt, kortom, veel uit te leggen over de selectieprocedure van 2 voor 12 . En die is best streng.

Om aan 2 voor 12 mee te kunnen doen, moet je eerst slagen voor een test. Zwakke spelers willen we vermijden omdat die niet zullen zorgen voor spannende uitzendingen. Veel mensen schatten hun kennisniveau vrij goed in, maar anderen moeten tegen zichzelf beschermd worden om te voorkomen dat ze afgaan op tv. Aan aanmeldingen geen gebrek: mensen schrijven zich zo massaal in dat de inschrijving maar een paar momenten van het jaar open is. Tweemaal per jaar organiseren we een selectiedag in Hilversum, waarop de inschrijvers worden uitgenodigd. Elk uur ontvangen we zo’n veertig nieuwe kandidaten. Dat gaat de hele dag zo door. Als ik al die mensen nerveus gebogen over onze vragenlijst zie zitten, doet mij dat altijd denken aan mijn eigen eindexamen. Ze komen geheel vrijwillig uit het hele land naar ons toe om hun kennis te laten testen; het blijft een bijzonder fenomeen.

Er moeten honderd vragen schriftelijk worden beantwoord, verdeeld over tien rubrieken. Individueel. We scheiden de koppels; omdat ze niet mogen samenwerken. Ook opzoeken is er niet bij, want we testen de parate kennis van elke deelnemer individueel. Iedereen moet een voldoende halen.

De test is geheim en mag ook niet worden meegenomen na afloop. Een tipje van de sluier? Het is handig om bijvoorbeeld de ministers van ons kabinet een beetje te kennen, evenals een aantal schrijvers, films, acteurs, zangers, wat buitenlandse politieke kopstukken, geografie en dieren.

Mijn collega’s kijken de tests razendsnel na. Wie onvoldoende heeft gescoord, wordt meteen uitgezwaaid. Wie de norm heeft gehaald, gaat door naar de volgende ronde: een gesprek met de eindredacteur en mij, waarin we de gang van zaken uitleggen en de lijst met boeken voor het opzoeken overhandigen. Thuis oefenen met opzoeken is steevast ons advies, omdat daarmee veel winst valt te behalen. De aankomende spelers zijn doorgaans verrast door mijn aanwezigheid, omdat ze niet weten dat ik bij het hele proces betrokken ben. Maar ik vind het fijn om alle spelers in dat stadium al te ontmoeten. We maken kennis, horen over werk en hobby’s, terwijl ik aantekeningen maak om later in de studio een paar vragen te kunnen stellen.

Afvallers reageren meestal sportief. Ze vinden het vaak al een heel leuke belevenis dat ze aan de 2 voor 12 -test hebben meegedaan. We delen de exacte uitkomsten van de test niet om te voorkomen dat er tweespalt ontstaat binnen het team.

Soms is er discussie. Neem de vader die met zijn zoon van achttien kwam. Omdat de score van de zoon onvoldoende was, werd het koppel afgewezen. Dat vond de vader onbestaanbaar omdat zijn zoon gymnasium had gedaan. Hij had hem bovendien meegenomen voor het opzoekwerk, dus zijn test deed er niet toe, vond hij. Ook hebben we eens iemand betrapt die tijdens de test haar iPhone op schoot had liggen en er stiekem dingen mee opzocht. Daarmee diskwalificeerde zij zichzelf. Behalve valsspelen is het ook niet slim; in de studio moet je het immers ook doen zonder je telefoon.

Hoe kan het dan toch gebeuren, vragen ze mij dus bij de groenteman, dat mensen soms ondermaats presteren? Het antwoord daarop blijft gissen. Je kunt je dag niet hebben, supernerveus zijn of de vragen liggen je niet, terwijl je de vragen van je tegenspelers veel beter geweten zou hebben. Tja, het hoort er allemaal bij. Zelfs een goedgemaakte test is nog geen garantie voor winst.

Dit artikel verscheen eerder in de VARAgids. Als eerste lezen? Word abonnee of vraag een gratis proefnummer aan.