Microplastics in plastic snijplanken: welke gezondheidsrisico’s zijn er?

Snijplanken zijn vaak van plastic. Wanneer je bijvoorbeeld groenten snijdt of hakt, komen er krassen in de plank. Wanneer deze krassen ontstaan, komen er kleine plasticdeeltjes vrij, ook wel microplastics genoemd. Hoe kwalijk is het om je groenten op zulke plastic snijplanken te snijden? Brengt dat gezondheidsrisico’s met zich mee? En moeten we overstappen naar houten snijplanken? De Amerikaanse Himani Yadav doet onderzoek naar microplastics. Ze licht in dit artikel het één en ander toe.

Om te beginnen: wat zijn microplastics? Microplastics zijn stukjes plastic van minder dan vijf millimeter groot, legt Himani uit. Ze is als onderzoeker verbonden aan de North Dakota State University en ze onderzocht de microdeeltjes die vrijkomen bij het snijden van wortels op een plastic snijplank.

Microplastics, en de nog kleinere nanoplastics, komen voor in oceanen en rivieren, in de lucht en in de grond én in ons voedsel. Himani legt uit wat er kan gebeuren als de plasticdeeltjes in ons lichaam belanden: “De deeltjes kunnen in ons lichaam niet volledig worden afgebroken. Ze hopen zich dan op in verschillende delen van het lichaam, wat op langere termijn kankerverwekkend kan zijn.”

Daarnaast benoemt ze dat microplastics kunnen leiden tot obesitas. “Er is een onderzoek geweest waarin een positief verband is gevonden tussen microplastics en obesogenen. Dat zijn chemische stoffen die obesitas beïnvloeden. Ook kunnen de plastic deeltjes terechtkomen in andere delen van onze organen en in de bloedstroom.”

Daar voegt ze aan toe dat plastic veel bewerkte chemische stoffen kent, waar ook PFAS in kan zitten. Van PFAS is recent bekendgemaakt dat het slecht is voor onze gezondheid.

Ook geeft de onderzoeker aan dat microplastics niet alleen invloed hebben op ons lichaam, maar ook op die van de nieuwe generatie. Met dat laatste bedoelt ze dat er studies zijn die hebben uitgewezen dat er ook microplastics aanwezig zijn in de lichamen van pasgeboren baby’s.

Himani onderzocht de microdeeltjes die ontstaan bij het snijden van wortels op een plastic snijplank. Uit het onderzoek blijkt dat bij het snijden van wortels op snijplanken van polyetheen en polypropyleen – twee veelvoorkomende kunststoffen – wel 79 miljoen plasticdeeltjes per jaar kunnen vrijkomen. Wel plaatst ze daar een kanttekening bij: het gaat hier om een schatting. De hoeveelheid plastic deeltjes die vrijkomt, hangt af van het materiaal en de ouderdom van de snijplank. Ook de hoeveelheid kracht die je op het mes zet, speelt een rol.

Himani vertelt dat het team geschokt was door de analyse van de resultaten. “Er komen echt veel microplastics vrij als je op een plastic snijplank je groenten snijdt, en dat hebben wij mensen lang niet allemaal door.”

Ze vervolgt: “Kijk maar eens naar je eigen plastic snijplank. Die zit waarschijnlijk vol met krassen, en dat laat zien dat we microplastics binnenkrijgen.”

En dan nu de vraag waar het allemaal om draait: is het verstandig om plastic snijplanken te vervangen door houten snijplanken? Himani adviseert iedereen om over te stappen op een houten snijplank. “Ik begrijp waarom plastic snijplanken meer gebruikt worden. Ze zijn nu eenmaal makkelijker schoon te maken en ze mogen ook in de vaatwasser. Maar als je een houten snijplank na gebruik goed schoonmaakt, dan kan ook een plank van hout lang meegaan.”

Daarnaast geeft ze aan dat het goed is om eens na te gaan hoeveel plastic je gebruikt in de keuken. “Wij als burgers moeten een stapje terug doen om in te zien hoe we plastic gebruiken. Dit zodat het aantal microplastics dat we binnenkrijgen verminderd kan worden.”

Bron: Wetenschap In Beeld/Consumentenbond