Energiearmoede nog altijd een enorm probleem: niet iedereen wordt bereikt

Overal in het land zijn initiatieven om mensen in energiearmoede te helpen, zoals de Energiebank Regio Arnhem. Uitgangspunt is dat energie moet worden erkend als eerste levensbehoefte. En dat moet voorkomen dat mensen worden afgesloten omdat ze hun energierekening niet meer (kunnen) betalen. Een nieuw initiatief van MilieuCentraal moet ervoor zorgen dat nu óók mensen worden bereikt die tot nu toe niet in beeld waren.

Benieuwd naar de reportage? De video vind je iets verder in dit artikel.

Doel is dat mensen geholpen worden met hun energierekening. Het uitgangspunt is dat deze mensen wél blijven betalen, maar tegelijkertijd besparende maatregelen nemen om de energierekening te verlagen.

Energiecoaches gaan langs bij mensen thuis en hebben 150 euro budget per huishouden. Daarmee liggen eenvoudige energiebesparende middelen zoals tochtstrips, radiatorfolie en waterbesparende douchekoppen binnen bereik. Deze middelen installeren de energiecoaches samen met de bewoners. Er is eventueel een buurtklusteam dat ingeschakeld kan worden om daarbij te helpen. De energiecoaches komen 3-4 keer langs per woning. Sinds 2021 hebben ze in regio Arnhem ruim 5500 mensen geholpen.

De Energiebank Regio Arnhem bereikt dus veel mensen, maar andere culturele achtergronden zijn ondervertegenwoordigd. Doel is om mensen met een Turkse, Marokkaanse, Somalische, Syrische en ook andere culturele achtergronden beter te bereiken.

Dat lukt te weinig met de gangbare manieren: folders, kraampjes of gewoon aanbellen. De overheid en officiële instanties worden door deze groepen vaak gewantrouwd. Nieuw is nu dat mensen met andere culturele achtergronden worden benaderd door sleutelpersonen uit hun eigen netwerk, bijvoorbeeld via school, de moskee, het buurthuis of de voetbalclub.

De Energiebank Regio Arnhem heeft zo’n honderd energiecoaches, in deze poule coaches zijn die andere achtergronden ook vertegenwoordigd. Ze bundelen hun krachten met die sleutelpersonen en benaderen de mensen die tot nu toe niet bereikt werden. Die aanpak staat aan het begin.

De eerste reacties zijn wisselend en variëren van heel positief tot juist negatief. Dat laatste komt door een diep geworteld wantrouwen ten aanzien van dit soort hulp. Wie zijn dit, wat willen ze allemaal van me en kan ik hier wel op vertrouwen?

Dit is één van de pilotprojecten in het land die in samenwerking met MilieuCentraal zijn opgezet. De andere pilots lopen in Apeldoorn en Zwijndrecht. De boodschap is heel positief: je hebt recht op deze hulp. En de coaches proberen duidelijk te maken dat dit niet ophoudt met wat praktische tips, een waterbesparende douchekop en tochtstrips.

Het heeft niet alleen financieel een impact, maar ook gezondheid en welzijn nemen toe. Je kunt veel zorgen en stress weghalen. Sommige tussenpersonen die benaderd worden zeggen aanvankelijk "Je spreekt me weer aan op mijn etniciteit of culturele achtergrond, en daar willen we juist van af". Maar dan wordt ze duidelijk gemaakt dat zij juist de verbinding zijn met hun gemeenschap. Zo worden mensen bereikt die anders buiten beeld blijven en niet geholpen worden.

Initiatiefnemer van deze aanpak is Gwen Jansen van MilieuCentraal. Zij zegt: “De doelgroep bereiken is één ding, maar goed bereiken is nog veel belangrijker. Dat je het vertrouwen niet beschaamt. Want dan blijft de deur voor altijd gesloten. Dus als je achter de voordeur komt, dan kun je het maar beter goed doen. Er is heel veel schaamte en wantrouwen. En het zijn niet alleen huurders, het gaat ook om mensen in koopwoningen."

Ze vervolgt: "De groep die niet bereikt wordt is veel breder, ook de mensen met een autochtone achtergrond. Het gaat om een kleine miljoen mensen die te maken hebben met energiearmoede. Het probleem is veel groter dan we denken. Het zijn ook mensen met een koophuis die met sterk stijgende vaste lasten zitten en dat niet meer kunnen betalen. En die komen juist vaak niet in aanmerking voor allerlei regelingen.” 

Gwen Jansen: “Er is heel veel hulp beschikbaar voor de mensen die het het hardst nodig hebben. Maar ze weten het niet. En toen dacht ik: hoe komen we daar dan wél achter de voordeur? Via een persoon uit de omgeving die ze op en top vertrouwen. Die voordeur openkrijgen, daar binnenkomen én blijven. Dus niet een douchekop plaatsen en dan weer weg. Nee, de tijd nemen en hun verhaal aanhoren. Energiearmoede komt nooit alleen, er zijn andere problemen binnen dat huis, financiële zorgen, schulden, stress, gezondheidsklachten. Met die andere problemen kunnen ze geholpen worden door ze in contact te brengen met de juiste hulp. Als er bijvoorbeeld geen matras in huis is, alleen maar een matje, dan is er veel meer aan de hand. Er liggen koppelkansen naar andere hulpinstanties. De Energiebank in Arnhem doet dat bijvoorbeeld al. Dan is er één iemand die ze vertrouwen die de schakel is tussen al die verschillende hulpverlening.”

Kijk voor meer informatie op Energiehulpnetwerk.nl. Een andere handige link is Energiehulpvinden.nl. Benieuwd naar praktische tips? Op de website van Milieu Centraal staan een aantal suggesties en adviezen waar je mee aan de slag kunt.