Gloria Wekker bij Jinek over hoe 400 jaar kolonialisme zijn sporen heeft nagelaten

Spot on.

Sterk punt.

smart!

@ Roy Batty “het onmogelijk is om vast te stellen dat het zo gezegde 400 jr. kolonialisme op ‘white privilege’ gebaseerd is” Klopt. Maar de fout ligt bij u. Het is zo dat “white privilege” gebaseerd is op kolonialisme, slavernij en latere racisme en nationalisme, en niet andersom!

"Klopt. Maar de fout ligt bij u. Het is zo dat “white privilege” gebaseerd is op kolonialisme, slavernij en latere racisme en nationalisme, en niet andersom!" 'White privilege' is net als 'ZP is racisme' gebaseerd op een emotionele ingeving. In mijn ogen een self fulfilling prophecy.

Auslander 13 december 2017 at 11:36 "Het is zo dat “white privilege” gebaseerd is op kolonialisme, slavernij en latere racisme en nationalisme, en niet andersom!" En aangeleerd van "zwarte" mensen, om maar in dat kleurdenken te blijven. Het scheelde echt enorm dat de Ashanti al hun eigen bevolking als slaven beschikbaar had. Scheelde weer ellelang zoeken voor de "witte" mensen. Want het is natuurlijk erg makkelijk om de "witten" een schuld gevoel aan te praten wanneer de "zwarten" hun eigen mensen met plezier verkochten als vee aan de "witten". Of breek ik nu je hele bubbel Auslander?

Nanno, Niet via "bloedlijnen"; daarmee suggereer je biologische overerving. Wel via mentale overdracht van ideeën, gedachtegoed. Misschien verdient het aanbeveling om haar boeken eens te lezen i.p.v. je te wentelen in de vooroordelen die je beter uitkomen. Eerst lezen, dán oordelen, dat is de goede volgorde. Maar het is heel populair om tegen Gloria Wekker te zijn, ook zonder enige kennis van zaken. " Witte onschuld " "Paradoxen van kolonialisme en ras " Samenvatting Witte onschuld is de geactualiseerde uitgave van White Innocence (2016), waarin Gloria Wekker een centrale paradox in de Nederlandse cultuur onderzoekt en beschrijft: de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend. In de verkenning van de werking van ras en racisme in Nederland is het "culturele archief' voor Wekker een leidend concept: de diep ingesleten attitudes en emoties die racisme in stand houden en hun oorsprong kennen in het koloniale verleden. Wekker beschrijft in dit gezaghebbende boek onder andere hoe media de beeldvorming over zwarte mannen en vrouwen bepalen, en schrijft over het gebrek aan kennis over ras in de Nederlandse academie, de hedendaagse conservatieve politiek en de controversen rondom het Zwarte Piet-debat, Artikel1 en Sylvana Simons. Ook blikt ze terug op de ontvangst van haar Engelstalige boek in de Nederlandse media.

[Zij stelt dat ] Altijd makkelijk: iemand onzin in de mond leggen en dat dan bestrijden. Je bestrijd dan je eigen woorden :-)

Sylvia: iets 'stellen' is wel degelijk beweren dat iemand datgene gezegd heeft, niet dat je denkt dat di persoon dat gezegd heeft. En dat stelde mevrouw Wekker volgens mij ook: dat ons racisme welhaast genetisch bepaald is.

Nanno Zeegers 12 december 2017 at 17:42 "Behalve dat een dergelijk veronderstelde overdracht van negatieve eigenschappen via bloedlijnen een racistische argumentatie betreft zoals alle dergelijke koppelingen van eigenschappen via afstamming negeert ze het feit dat de Nederlandse samenleving als zodanig nooit de praktijk van slavernij en kolonialisme heeft gekend" Niet via bloedlijnen maar door cultuur-overdracht. Haar blik zal wellicht ook bij haar cultureel beinvloed zijn. Zo zal ze vermoedelijk beinvloed zijn door de wetenschap dat de meeste mensen uit de generatie van haar ouders geen stemrecht hadden in Suriname-kolonie van NL. Suriname kende algemeen kiesrecht pas 1 jaar voor het geboortejaar van Wekker: 1949. Ze zal ook met interresse haar familie geschiedenis zijn nagegaan, het zal een raar gevoel zijn te leven met het idee dat je overgrootmoeder of -vader iemands bezit was (even aangenomen dat dit bij haar het geval is). Wellicht vind ik dat omdat ik zelf mijn overgrootmoeder nog gekend heb, me interesseer voor haar leven en me dus realiseer dat tijd relatief is. Ik kan me ook voorstellen dat ze racisme heeft ervaren en zich bekeken heeft gevoeld in "wit" Nederland.

Situ [volgens mij] Heel netjes dat je dat erbij zet. Je hebt haar niet goed begrepen... In plaats van *over* haar te lezen, is het goed iets *van* haar te lezen. Begin met een interview, bijvoorbeeld https://www.vn.nl/gloria-wekker-witte-onschuld-bestaat-niet/ Daarin geeft ze de kern aan: "Het punt is: ons cultureel archief, alles wat over onze nationale identiteit tussen onze oren zit, is tot stand gekomen op grond van een koloniaal rijk dat vierhonderd jaar heeft bestaan en waarin ras de beslissende factor was. De Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper Edward Said heeft gezegd: “Imperialisme is de beslissende culturele horizon van West-Europa” – en je hoeft maar om je heen te kijken in Nederland en je ziet dat.’"

@johann$Sylvia Het overdragen van mentale eigenschappen via gedachtegoed wordt door mevrouw Wekker wel degelijk en nadrukkelijk verbonden aan de huidskleur en de voorouders en volgt daarmee een uitsluitend aan bloedlijnen gebonden weg ook al is dat niet letterlijk genetisch. Zelfs als ze over een culturele mentale overdracht zou spreken doet ze dat verbonden aan huidskleur en is er daarmee sprake van racisme. Maar stel nou dat ze dat zou opgeven, wat ze niet doet, en het zou laten bij een niet anders dan culturele mentale overdracht vanuit de uit de tijd van de slavernij en het kolonialisme Nederlandse levende samenleving dan nog zou dat een kwalijke met racisme overeenkomende gedachtegang zijn omdat ook het via eigenschappen karakteriseren en stereotyperen van volken, en dus ook natiegebonden, een vorm van racisme is. Daarenboven geldt dan ook nog dat de vroegere Nederlandse samenleving, dus die uit de tijd van de slavernij en het kolonialisme, waarvandaan die culturele mentale overdracht plaatsgevonden zou moeten hebben voor >99,99% helemaal geen ervaring heeft gehad met de pratijk van slavernij of kolonialisme en zich er dus ook helemaal niet mentaal en cultureel naar gevormd heeft. Die vermeende overdracht is dus ook om die reden een fabulatie. En voor wie dan toch aan deze drogredenen wil vasthouden van culturele mentale overdracht van kwalijke opvattingen en gedragingen vanuit eerdere generaties. Dan geldt dat vast en zeker ook voor alle mensen die afstammen van volken afkomstig uit Afrika en Indonesië die nagenoeg zonder uitzondering, en in tegenstelling tot de blanke Nederlandse samenleving, de dagelijkse praktijkervaring van onderdrukking van andere volken met andere etniciteit en/of huidskleur hebben en het er niet zelden nog steeds zo is? Ik ben iemand die gelooft dat leden van generaties, keer op keer, geen aardjes naar hun vaartjes hoeven te hebben en zeker niet

@ Sylvia Stuurman, En tegelijk zegt mevrouw Wekker over zichzelf dat ze niet objectief is. Dat het hier en nu belangrijker is en dat ze hoogleraar is geworden voor activisme. Dan is het dus de vraag hoeveel van wat mevrouw Wekker zegt objectieve conclusies zijn uit onderzoek, of politiek activisme (de geschiedenis begint 400 jaar geleden, volgens Wekker, tijdens het kolonialisme haal ik uit het artikel). Naar wat mevrouw Wekker zelf zegt dienen de conclusies van haar onderzoek een (politiek-) activistisch doel. Oftewel als mevrouw Wekker zegt: ““Het punt is: ons cultureel archief, alles wat over onze nationale identiteit tussen onze oren zit, is tot stand gekomen op grond van een koloniaal rijk dat vierhonderd jaar heeft bestaan en waarin ras de beslissende factor was. De Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper Edward Said heeft gezegd: “Imperialisme is de beslissende culturele horizon van West-Europa” – en je hoeft maar om je heen te kijken in Nederland en je ziet dat” Het gaat hier weliswaar niet over genetische overdracht maar over culturele overdracht. Daarin kunnen we ons afvragen in hoeverre dat van invloed is op ons collectieve denken. Het antwoord op die vraag is dus onduidelijk. Want kloppen de interpretaties van de ervaring, in de context van: Het lijkt me logisch dat 400 jaar kolonialisme sporen achterlaten. Het is dus logisch dat raciaal denken ingebakken zit. Daaraan kun je niets doen je bent je er niet van bewust, omdat je blank en geprivilegeerd bent. Is dát dan wel zo? Is dat politiek activisme, zijn conclusies aangedikt om een beweging op gang te krijgen? Is dat toch raciaal denken? Want waar begint het (bevooroordeeld) activisme en houdt de objectiviteit op? blanke kan racisme dus niet zien en herkennen. Dus we moeten geloven wat mevrouw Wekker zegt.

Sylvia: 'heel netjes dat je dat erbij zet' Deden meer mensen dat maar, het verschil zien tussen een mening en een feit... Ook de door jou zo bewonderde mevrouw Wekker heb ik nog nimmer op dit soort objectiviteit mogen betrappen, helaas. Zij brengt haar meningen als feit, en dan valt het me weer op dat je dat ineens wel prima vindt. Is dat omdat haar mening overeenkomt met de jouwe? Maar het zijn toch echt zaken die ik haar heb horen zeggen in een interview vorig jaar. Ik zal eens kijken of ik het terug kan vinden. Het was een interview met Paul Witteman, heb het net herkeken, en nee, ze heeft het nog net niet over 'genetisch' bepaald, niet letterlijk, maar stiekem eigenlijk wel: het zit schijnbaar 'tussen onze oren', 'in ons hart', en zo gaat ze maar door. Onze cultuur zou er volledig mee doordrenkt zijn, als je haar mag geloven. En met alle respect, maar cultuur wordt toch wel erg bepaald door de natuur van de mensen die haar vormen. Indirect vind ik dat ze wel degelijk zegt: blanke mensen zijn nu eenmaal racistisch en ze zijn het zeker geworden door hun eigen daden, die dus racistisch van aard zijn. Daden die dus voortkwamen uit onze schijnbaar racistische natuur, onze aard. Hoe moet je dergelijke woorden anders interpreteren? Verder vind ik dat ze zichzelf tegenspreekt: ze heeft het over 'samen in de samenleving' en zo, maar heeft er de grootste moeite mee om de mevrouw tegenover haar uit te laten spreken, neemt die standpunten geen moment serieus, toont er geen enkel respect voor, sterker nog: met een 'minzaam glimlachje' geeft ze zelfs een respons met de woorden 'waar zal ik eens beginnen'. De vrouw tegenover haar heeft het fatsoen Wekker op een aantal punten nog gelijk te geven ook, of in elk geval te laten merken dat ze respect heeft voor die standpunten - mevrouw Wekker doet hoofdzakelijk arrogant en denigrerend, en overweegt niets van wat haar opponent zegt. Niets. Ze gaat zo op in dat eigen gelijk waarvan ze steeds zegt dat ze daar niet in gelooft... Haar anekdotische voorbeeld vind ik hilarisch, sorry: ik ben ook wel eens, en meerdere keren, in een winkel aangezien voor personeel terwijl ik klant was. Een menselijke vergissing, die Wekker alleen maar kan zien als, opnieuw, racisme - terwijl er echt meerdere verklaringen voor zijn. Mening, of feit? Ik zeg toch echt: mening en interpretatie, die conclusie van haar. Daarmee hoeft ze nog niet fout te zitten met die conclusie, maar het valt schreeuwend op dat ze enkel die conclusie ziet, en geen enkele andere. Niet erg academisch. Het spijt me, maar als je op die wijze je theorie, die ik toch al knap vergezocht vind, onder de aandacht wilt brengen, dan kan ik je niet meer serieus nemen. Zoals ik ook geen boeken van Wilders zou lezen nadat ik zijn uiteenzettingen heb gehoord, zo lees ik liever ook niks van mevrouw Wekker, als je het niet erg vindt.

@Sylvia ALLES wat over onze nationale identiteit tussen onze oren zit tot stand is gekomen op grond van een koloniaal rijk dat 400 jaar bestaan heeft? Dan hebben de eerste en tweede wereldoorlog, de Franse bezetting, de verzuiling, de strijd tegen het water, de afscheiding van België, elfstedentochten, Nederlands elftal, van Gogh, Karel Appel, Gerard Reve, Jan Wolkers en dergelijke blijkbaar géén invloed gehad op die nationale identiteit? Of leidt mevr. Wekker aan tunnelvisie? Trouwens, wat is die “nationale identiteit’ eigenlijk?

@Sylvia Heel opvallend en m.i. verontrustend dat je zonder enige kritiek dit van Wekker citeert: "Het punt is: ons cultureel archief, alles wat over onze nationale identiteit tussen onze oren zit, is tot stand gekomen op grond van een koloniaal rijk dat vierhonderd jaar heeft bestaan en waarin ras de beslissende factor was." Waarom zou ras de beslissende factor zijn geweest? Waar berust dat op? Is niet eerder het winstbejag beslissend geweest? Waarom zijn Zwitsers, zonder ooit een kolonie te hebben gehad, geen sikkepit minder racistisch dan Nederlanders ?

@Sylvia Aanvullend: de discriminatie in NL t.o.v. Indo's is in mijn subjectieve beleving verdwenen, t.o.v. Molukkers vrijwel verdwenen, t.o.v. Antillianen en Surinamers sterk verminderd. Het is allemaal een kwestie van wennen. Wie het nu zwaar te verduren hebben zijn de mensen van Arabische afkomst, mede door de anti-islamframing, vooral t.o.v. de Nederlanders van Marokkaanse komaf. Dat gaat ook wel weer over, maar dat duurt nog wel een paar decennia, heel vervelend. Maar wat mij in dat rijtje opvalt: die laatsten zijn helemaal niet zwart, die zijn blank. Wat vindt Wekker daarvan?

Pater: mee eens. Sterke argumenten.

Je bent geen sociale wetenschapper, maar je gaat iemand die daar wel wat vanaf weet vanachter de borreltafel eens even vertellen hoe ze haar wetenschap moet bedrijven. Oke.

Rusland is natuurlijk altijd al imperialistisch bij uitstek geweest, en ook bijvoorbeeld Polen had `koloniën'. Verder lijkt het me vrij logisch: Oost-Europa wordt door West-Europa als tweederangs gezien, en veel mensen gaan dan, helaas, trappen naar wie door West-Europa als derderangs wordt gezien.

@ Sylvia stuurman Dus hoe lager een land in de economische pikorde staat hoe harder men daar trapt tegen mensen uit landen die nog lager in de pikorde staan? Kan ik daaruit opmaken dat West Europa, de V.S. en de gokfstaten het minst racistisch zijn en Afrikaanse landen het meest rascistich?

@ Maarten Spijker Ik heb weliswaar geen gamma-achtergrond maar ben zeer goed in staat een tunnelvisie te herkennen. Maar waarom geeft u geen inhoudelijke reactie? @ Sylvia Stuurman "Verder lijkt het me vrij logisch: Oost-Europa wordt door West-Europa als tweederangs gezien, en veel mensen gaan dan, helaas, trappen naar wie door West-Europa als derderangs wordt gezien." Erg speculatieve theorie met een hoog "psychologie van de koude grond"-gehalte.

''Je bent geen sociale wetenschapper, maar je gaat iemand die daar wel wat vanaf weet vanachter de borreltafel eens even vertellen hoe ze haar wetenschap moet bedrijven.'' Sociale wetenschap is überhaupt geen wetenschap, maar een tijdsgebonden verzameling van hippe politieke meningen en subjectieve maatschappelijke beschouwingen. Iedere slimmerik kan van alles en nog wat bij elkaar Diederik Stapelen en Roos Vonken.

Sylvia; 'Rusland is natuurlijk altijd al imperialistisch bij uitstek geweest, en ook bijvoorbeeld Polen had `koloniën’. Verder lijkt het me vrij logisch: Oost-Europa wordt door West-Europa als tweederangs gezien, en veel mensen gaan dan, helaas, trappen naar wie door West-Europa als derderangs wordt gezien.' Eh... Niet zo netjes dus dat jij er niet bij zet dat dit jouw (slecht onderbouwde) mening is, en niet een feit (gezien jouw eigen reacties)? Misschien eens ophouden met dat irritante en pedante vingertikken...

Tsja als u zo begint. Die hebben hun voorgangers ook onderworpen resp. verdreven natuurlijk.

Wat let je om het zelf te doen. Als ik een boek schrijf over voetbal stoor je je er dan ook aan dat ik geen boek over wielrennen schrijf?

("de theorieën over kolonialisme, die op zich beslist ergens op slaan, eens loslaten op andere groepen dan enkel blanken?") Deze vraag is begrijpelijk vanuit het uitgangspunt om met de vinger te willen wijzen dat er anderen zijn die mogelijk hetzelfde doen en zou die vraag helemaal terecht zijn indien de rollen in de maatschappij omgekeerd waren. Het gaat om ons land, toch? Dan is die vraag totaal irrelevant omdat het een bestaande postkoloniale structuur met witte dominantie betreft waar Gloria Wekker het fijn over heeft. Prijs goed verdiend.

Geheel mee eens. Juist ook in een multiculturele samenleving moet je dergelijke eenzijdigheid niet hebben. De zwarte bladzijden van Nederland worden keer op keer benadrukt. De zwarte bladzijden van andere medelanders worden niet benoemd... Het polariseert op deze manier alleen maar. Even eenzijdig als Wilders...

Kees V: `Andere medelanders'? Wie bedoel je daarmee? Mensen die in Nederland wonen maar geen Nederlands paspoort hebben? In dat geval ben je dus van mening dat Gloria Wekker de zwarte bladzijden van alle landen van de hele wereld zou moeten bestuderen. Dat lijkt me een beetje veel :-)

Paul: ik zou een andere vergelijking beter vinden, qua eenzijdigheid van haar werk. Je schrijft een boek over wielrennen en haar geschiedenis, en hebt het niet een keer over Joop Zoetemelk. Incompleet, eenzijdig. Je vergelijking is een hele slechte.

Libertain: 'Het gaat om ons land, toch? Dan is die vraag totaal irrelevant omdat het een bestaande postkoloniale structuur met witte dominantie betreft waar Gloria Wekker het fijn over heeft. ' Hm. Wil je van een verschijnsel dan niet weten of het een uitzondering is, of juist regel? Vraag jij je niet af hoe 'de mensheid' omgaat met dit soort zaken, om die zaken werkelijk te kunnen begrijpen en er dan dus ook beter iets aan te kunnen doen? Of maak je je alleen maar druk om een klein groepje mensen? Me dunkt dat je ook in ons land het probleem niet gaat oplossen als je niet eerst goed inzicht in het probleem hebt. En dat gaat dus niet lukken met maar een enkele testcase. Slecht argument.

@sylvia en situ, Er wordt ons vaak verweten dat we veel meer aandacht hebben voor een aanslag in Belgie, dan een aanslag in Turkije. Terecht m.i. we leven in een multuculturele samenleving. En als we het over zwarte bladzijden hebben van onze geschiedenis. Dan moeten we niet alleen over wit-nederland praten. Het mes snijdt twee kanten op. Wellicht leidt het ook tot meer verbroedering. We zijn van ver gekomen en de geschiedenis is gitzwart. En dat geldt niet alleen voor NL....

Kees V: ooit iets van Gloria Wekker gelezen? Hint: het gaat niet alleen over Nederland, wat ze schrijft.

KeesV: ben het prima met je eens.

@ Sylvia Stuurman Ik denk KeesV doelt op de “zwarte bladzijden” van turken, Arabieren, perzen, zwarte Afrikanen enz. Onze “blanke” medelanders zijn diegene dat mevrouw Wekker al breed bekritiseerd.

Bouwman Als het dan om de bijbel gaat, die heeft zijn waarde wel bewezen, als het om slavernij en de slavenhandel gaat. En is niet de bijbel ook een en al roepen om gehoord te worden om te domineren.

'Het is inderdaad zo dat veel mensen gehoord en gezien worden als de bedoeling van hun leven beschouwen.' Die viel me ook erg op: dat ze het niet had over 'mijn theorieën worden gehoord, mijn werk wordt waargenomen', maar 'ik word gehoord en waargenomen'. Viel me voor een academica toch wat tegen.

Zandb: geldt dat niet voor heel veel religieuze boeken?

Situ Ja, en?

Misschien naar een betere school gaan en de geschiedenis beter leren kennen?

@Libertain Of antwoord geven op de vraag als jij het zo goed weet.

Libertain: ben eigenlijk ook wel benieuwd naar het antwoord...

Laten we er vanuit gaan dat Libertain het antwoord ook niet weet. Maar afzeiken is gewoon zoooo lekker...

Eens, als je het niet de redenering eens bent lijd je aan white innocence. Wat een intellectuele luiheid

Mevrouw Wekker stelt dat Nederland gedurende 400 jaar een koloniaal wereldrijk heeft gehad. Dat is zwaar overdreven, buiten Suriname, de Antillen en Indië betrof het voornamelijk handelsposten. Zo zullen weinig Taiwanezen zich nog herinneren dat Nederland een nederzetting op Formosa had. Dat het kolonialisme/racisme ingebakken zit in onze genen is een aanname waartegen het moeilijk discussiëren is. De blanken zijn nu eenmaal schuldig.

"Dat is een ongelooflijke ontkenning van een kritische onderstroom met een behoorlijk oude traditie." De kritische onderstroom heeft niet de scheve verhouding wit / zwart gekanteld. Leuk dit soort witte reflexen maar heeft niet veel zode aan de dijk gezet gezien de hoeveelheid bagger en leugens die Wekker over zich heen heeft gekregen.

zoden

@Han U weet toch wel dat het inbrengen door iemand als u van steekhoudende argumenten mansplaining is? En argumentatie-technieken uit de filosofie afkomstig zijn van ''DWEM's'' (Dead White European Males) ? Het gaat mensen als mevr. Wekker ook niet om feiten en historisch-wetenschappelijke reflectie daarop. Want dat is typische witte mannen bezigheid. En die moet nu juist uit de wetenschap worden uitgezuiverd. Maar zolang deze Glorieuze Revolutie in de academia nog niet heeft plaatsgevonden dient er aan mevr. Wekker en haar volgelingen daarbinnen een safe space te worden geboden tegen de micro-agressie die u hier nu bezigt. Gelukkig is zij nu van overheidswege en van ons belastinggeld aangemoedigd om haar Hoge Doel verder te kunnen verwezenlijken.

@Absconditus Als ik niet onlangs het interview met Mvr. Wekker in het NRC had gelezen had ik uw reactie afgedaan als satire. Nu weet ik het niet zo zeker meer. Het afdoen van wetenschappelijke kennisvergaring als een 'witte-mannenuitvinding' waar zij het niet zo nauw mee nam verbaasde mij zeer.

@ Paul250371 12 december 2017 at 12:41, > "Leuk dit soort witte reflexen maar heeft niet veel zode aan de dijk gezet gezien de hoeveelheid bagger en leugens die Wekker over zich heen heeft gekregen." Grappig dat u in één zin het gehele betoog van Han van der Horst onderbouwd.

Zo is dat. De Max Havelaar - om maar 's een kleinnootje te noemen - is (naar mijn menig) van veel groter belang dan gans 't 'wetenschappelijke' werk van Wekker c.s. De ruzie tussen Kousbroek en Brouwers (naar mijn mening glansrijk door Brouwers gewonnen) destijds heeft ons meer geleerd dan al 't geleuter over witte onschuld, zwarte voortreffelijkheid, privileges, priemende vingers, dansende panelen, achterstandsmeiden enz. Is er uit al dat werk van Wekker ook maar één toetsbare hypothese geverifieerd en tot het grote publiek doorgedrongen? Mij heugt er geen één. Maar Douwes Dekker kennen we allemaal.

Waar dan? Of roep je maar wat?

Inderdaad. Maar zeg het niet te hard want dan heb je een hekel aan witte mensen.

"De VOC sporen, tevens VOC elitaire suprematie regels zijn er in alle structuren en organisaties te vinden." Geweldig toch? De VOC tijd is niet voor niets de gouden eeuw van Nederland!

Voordat het VOC zijn slavenhandelaars! argument wordt getrokken: "Gedurende de bijna twee eeuwen van haar bestaan verhandelde de VOC mogelijk ruim 50.000 slaven.[51] Dat kwam neer op een 0,5 procent van alle winst. De VOC hield zelf geen monopolie op de verkoop van slaven." 99,5% van alle winst komt dus niet uit slavenhandel.

In Suriname en op de Antillen hebben ze dan weer weinig last gehad van de VOC.

Zeker als je bedenkt dat de VOC het begin van de aandelenhandel is.. Wat is daar niet van terecht gekomen.

Libertain, Heb je een bron? Of feiten van jezelf?