Wetenschappers kritisch op Amerikaans onderzoek naar rubber korrels en kanker

De artsen onderzochten het verband tussen de aanwezigheid van rubbergranulaat en de jaarlijkse kankerstatistieken van verschillende districten in de staat Californië. Ze bekeken hoeveel bewoners in de leeftijd van 14 tot 30 jaar in de districten lymfeklierkanker hebben en of er een relatie is met de hoeveelheid kunstgrasvelden in een district.

Conclusie: in de twee regio's met de meeste kunstgrasvelden is er al 39 jaar geen toename van het aantal gevallen van lymfeklierkanker. Ook niet in de laatste achttien jaar waarin de kunstgrasvelden zijn aangelegd.

Geen uitsplitsing
Martin van den Berg, hoogleraar toxicologie aan de Universiteit van Utrecht: "Het is treurig, maar op geen enkele manier wordt in dit onderzoek een uitsplitsing gedaan voor bewoners die ook inderdaad op deze voetbalvelden spelen of speelden, waarbij allereerst keepers als specifieke groep had moeten worden geselecteerd. In feite worden alle bewoners nu op één grote hoop geveegd zonder enige aantoonbare relatie met sporten op deze voetbalvelden . "

Jacob de Boer, hoogleraar toxicologie aan de VU Amsterdam, zegt blij te zijn met ieder onderzoek dat aandacht besteedt aan de gevaren van rubbergranulaat omdat volgens hem nog veel antwoorden ontbreken. Maar ook hij is kritisch op dit Amerikaanse onderzoek:

"Dit is een correlatiestudie waarin gekeken is naar bestaande data over kanker en de dichtheid van kunstgrasvelden in Californië. Het gaat dus niet om nieuw epidemiologisch onderzoek of een toxiciteitsstudie."

Risico’s niet uitgesloten
Het niet vinden van een verband tussen de dichtheid van de velden en kanker bij voetballers betekent volgens De Boer niet dat er geen risico bestaat. "Het betekent dat in de veelheid van kankersoorten een mogelijk relatie van een bepaald type kanker met de dichtheid van voetbalvelden niet kan worden aangetoond. Zo’n studie is echter niet bijzonder gevoelig. Er is geen onderzoek bij voetballers zelf verricht. Ook zijn de velden niet nader onderzocht."

Professor Watterson, hoogleraar volksgezondheid aan de Universiteit van Stirling, is betrokken bij internationale campagnes ter preventie van kanker. Hij heeft alle studies die wereldwijd verschenen zijn over de gezondheidsrisico’s van rubbergranulaat bestudeerd. Ook deze nieuwe studie: "Dit onderzoek citeert een aantal eerdere studies zonder de kritiek die daarop in peer-reviewed literatuur is geweest mee te nemen. Daarnaast hebben ze een aantal kritische andere onderzoeken niet meegenomen in hun studie."

Zwakheden van studie niet besproken
De onderzoekers stellen volgens Watterson dat hun conclusies overeenkomen met  een studie die in Washington is uitgevoerd . "De zwakte van die studie bespreken ze helaas niet. Volgens vooraanstaande epidemiologen en toxicologen gebruikten de onderzoekers in Washington onvoldoende gegevens om te kunnen concluderen wat de risico's van kanker zijn bij voetballers die kunstgrasvelden gebruiken."

Volgens Martin van den Berg trekken de Amerikaanse onderzoekers ten onrechte de conclusie dat het mijden van deze velden vanwege de angst voor een verhoogd kankerrisico niet is gerechtvaardigd. Van den Berg:

"Dit onderzoek levert op geen enkele wijze antwoord op de belangrijkste vraag: levert spelen op kunstgras met rubbergranulaat een extra risico op kanker op voor kinderen? De onderzoekers maken ook op schokkende wijze hun gebrek aan toxicologische kennis zichtbaar door op grond van deze studie te concluderen dat deze voetbalvelden veilig zijn. Dit is uitsluitend gebaseerd op een helaas weinig toepasselijk onderzoek naar lymfeklierkanker. Dit, terwijl volgens hun eigen gegevens leukemie voor kinderen van 5 tot 12 jaar minstens zo belangrijk zou zijn geweest om te onderzoeken."

Volgens professor Watterson erkennen de onderzoekers zelf ook de beperktheid van hun studie: "De auteurs geven terecht aan dat verder onderzoek nodig is om individuele blootstellingen op het niveau van sporters te beoordelen, bij voorkeur in een case-controlestudie. Deze kanttekeningen suggereren dat de conclusies van hun studie over de veiligheid van de velden erg voorbarig zijn en hoewel hun paper bijdraagt ​​aan de literatuur, beantwoordt het die kritische vraag nog niet."

Niet alle stoffen bekeken
De toxicologen Van den Berg en De Boer benadrukken verder dat in dit onderzoek de effecten van een aantal chemische stoffen helemaal niet is bekeken. "Hun onderzoek gaat volkomen voorbij aan het feit dat rubbergranulaat meer stoffen bevat zoals zware metalen, BPA en ftalaten. Deze stoffen mogen dan niet allemaal kankerverwekkend zijn, ze hebben allemaal bewezen effecten op de weerstand, hormoonhuishouding en (hersen)ontwikkeling" ,  aldus Van den Berg .

De Boer vindt dat er nu eerst gewacht moet worden op de resultaten van het onderzoek dat de Amerikaanse EPA (Environmental Protection Agency) uitvoert en het advies over de norm voor kankerverwekkende stoffen in het rubbergranulaat waar het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) waarschijnlijk in juli mee komt.

ZEMBLA maakte drie uitzendingen over kunstgras met rubber korrels. Kijk ze terug:
Gevaarlijk spel  (oktober 2016)
Gevaarlijk spel - het vervolg  (februari 2017)
Tot op de bodem  (oktober 2017)