Wat zijn de gevolgen van de ‘anti-transgenderwet’ in Hongarije?

Sinds dinsdag kunnen transgenders in Hongarije hun geslacht niet meer aanpassen. Premier Viktor Orbán is al langer bezig met een dergelijke wet. ‘Hij ontkent eigenlijk dat er transgenders zijn.’

• In Hongarije wordt vanaf nu het geboortegeslacht aangehouden in officiële documenten.
•  Het is onduidelijk of dat alleen geldt voor nieuwe wijzigingen of ook om oude wijzigingen.
• Tot nu toe lijkt Viktor Orban zijn gang te kunnen gaan omdat regeringsleiders van EU-landen geen vuist durven te maken.

Met deze wetswijziging is het niet meer mogelijk om op latere leeftijd het geslacht te wijzigen. In officiële documenten wordt namelijk het geboortegeslacht vermeld. Daarmee erkent het land transgender en intersekse personen niet meer. ‘Een stap terug naar de middeleeuwen’, volgens Amnesty International, zo meldt Joop deze week.
Brand Berghouwer, van Transgender Netwerk Nederland, is niet verbaasd. ‘We hadden dit al redelijk ingeschat’, aldus Berghouwer in De Nieuws BV. Toch is er nog veel onduidelijkheid over de wet, en dat baart Berghouwer grote zorgen. Het is namelijk niet duidelijk of de wetswijziging alleen geldt voor nieuwe sekse-wijzigingen of ook voor oude. ‘Ik probeerde me daarin in te leven; dat ik, met mijn baard en alles, ineens weer een ‘V’ in mijn paspoort zou krijgen. Wat betekent dat dan in hemelsnaam? Dat betekent dat ik overal waar ik mijn paspoort moet laten zien bang moet zijn of ik word uitgescholden, of ik überhaupt word geholpen, of ik in elkaar geslagen word. Het is echt heel erg.’ Berghouwer zegt normaal gesproken een kalm persoon te zijn, toch raakte hij nu in paniek. ‘Het is zo onwerkelijk dat je afhankelijk bent van de goodwill van anderen of je naar een dokter kunt, of kunt stemmen. Want iedere keer dat je de straat op loopt, loop je de kans door een agent om je ID te worden gevraagd. En wat gebeurt er dan?’

Het gevaar is namelijk dat er wordt gedacht dat je fraude pleegt. ‘Want wat je ziet klopt niet met wat er daar staat.’ Maar ook kan je daarmee geweigerd worden in de zorg of voor een baan. ‘We weten dat ongeveer veertig procent van de transmensen in Europa discriminatie ervaart op het werk. Je kunt ervan uitgaan dat dat in Hongarije nog wel een stukje erger wordt met de komst van deze wet.’

De vraag of Hongarije als land nog wel past bij de algemeen geldende normen en waarden van de Europese Unie rijst steeds vaker. ‘We hebben in het Europees Parlement in 2018 de zwaarste strafprocedure opgestart tegen het land, maar dat ligt helaas nog steeds stil omdat regeringsleiders de definitieve stap maar niet durven zetten om bijvoorbeeld alle financiering stop te zetten’, aldus Europarlementariër Kati Piri in De Nieuws BV. Een land uit de EU zetten is niet mogelijk, een land kan alleen zelfstandig kiezen om eruit te stappen. ‘Zoals Engeland dat heeft gedaan. Maar je kan natuurlijk wel op basis van de verdragen strafprocedures starten.’ En dat is dus ook gedaan, maar het loopt dus geen vaart omdat het land niet wordt aangesproken op de keuzes. ‘De helft van de EU-landen blijft toch redelijk stil wanneer dit soort schandalige wetten er doorheen worden gedrukt.’

Voor Berghouwer staat de wetswijziging van Orbán niet op zichzelf. Met deze wijziging komt bij hem het besef dat dit in andere landen ook kan gebeuren. ‘We denken dat Europa een baken van mensenrechten zou moeten zijn, maar nu blijkt dus dat een Europees land jouw rechten gewoon kan intrekken. Dat gebeurt nu in Hongarije, en ook in Polen gaat het enorm slecht. Maar het kan dus in andere landen ook gebeuren, want Europa maakt geen vuist.’