Wat?! Je stemgedrag wordt online beïnvloed?

Over niet al te lange tijd mogen we weer naar de stembus. Daarom is het extra belangrijk om je goed bewust te zijn van mogelijke beïnvloeding online. 

Deze manier van stemgedrag beïnvloeding wordt microtargetting genoemd. Brahim Zarouali deed voor de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar dit fenomeen, bij Frank en Eva geeft hij uitleg.

‘Het draait eigenlijk om het verzamelen van data van mensen. Vervolgens ga je die data gebruiken om op een heel doelgerichte en specifieke manier bepaalde advertenties naar mensen te targetten’, aldus Zarouali. Met die data kunnen advertenties dus heel persoonlijk worden aangeboden. ‘Om toe te spitsen op iemands profiel.’

Online reclamewereld
Op zich is targetting een bekend begrip, en daar is ook niks mis mee. Dat er in modebladen met kleding wordt geadverteerd en in een voetbalblad met voetbalschoenen is niet gek natuurlijk. ‘Dat is een praktijk die in de reclame al heel lang wordt toegepast.’ Maar de onlinewereld heeft reclame enorm veranderd. Online, op bijvoorbeeld sociale media, zoals Facebook, laten we heel veel informatie over onszelf achter. ‘Daardoor krijg je heel wat complexe algoritmes die ons op een hele accurate manier kunnen inschatten en voorspellen, en op basis van die informatie politieke – dus geen commerciële – advertenties naar ons sturen om ons op die manier te beïnvloeden’, legt Zarouali uit.

Afgestemde boodschap
Dat is dus wel degelijk anders dan een advertentie in een maandblad of op televisie. Niet alleen omdat het gaat om een politieke boodschap in plaats van een commerciële, maar ook omdat het bericht door middel van jouw onlineactiviteiten volledig op jou afgestemd is.

Persoonlijkheid voorspellen
Maar om welke onlineactiviteiten gaat het dan? Nou, eigenlijk alles. ‘Alles wat je schrijft, dus posts maar ook comments, kan je gebruiken om iemands persoonlijkheid te voorspellen. En die voorspelling kan vervolgens dienen om een soort profiel te maken; een persoonlijkheidsprofiel. En dat profiel kan dan weer gebruikt worden om politieke advertenties iets nauwkeuriger te maken voor mensen’, volgens Zarouali.

Classificeren
Zarouali: ‘En dat blijkt dan ook te werken.’ Een politieke advertentie die is opgemaakt door middel van zo’n profiel kan mensen namelijk in sterkere mate beïnvloeden dan een gewone advertentie, zo blijkt uit Zarouali’s onderzoek. En het gaat dan niet eens zozeer om de onderwerpen waarover iemand schrijft online. Evenzo belangrijk is de manier van schrijven. Denk aan grammatica, woordkeuze, zinsconstructie. ‘Je schrijfstijl zegt iets over je persoonlijkheid, dus je kan daar informatie uit halen om jou te classificeren als bijvoorbeeld een introvert persoon, of een extravert persoon. En dat kan je gebruiken voor politieke doeleinden’, legt Zarouali uit.

Brexit en Donald Trump
In andere landen werd deze benadering al gebruikt in de politieke marketing. Bijvoorbeeld rond de Brexit en de presidentscampagne van Donald Trump in 2016. Tot nu toe is er geen enkele regel of wet die dit verbiedt. ‘Voorlopig mag het en gebeurt het ook.’ Terwijl de manipulatie en beïnvloeding die hiermee gepaard gaan erg gevaarlijk kunnen zijn.