Wat is er veranderd sinds Friesland een regenboogprovincie is?

Hoe deelname aan First Dates leidt tot het hijsen van 1100 regenboogvlaggen op Roze Zaterdag – en wat die actie betekent voor de LGBTQ+-emancipatie in Friesland.

Wie zich verdiept in de LGBTQ+-emancipatie in de provincie Friesland, stuit op een bijzonder hoofdstuk: presentator Sipke Jan Bousema, aan een tafel in First Dates. Hij vertelde vorig jaar emotioneel over het verzet van de provincie (als enige provincie in Nederland) tegen het hijsen van de regenboogvlag tijdens Coming Out Day. ‘De politiek begrijpt niet wat de waarde van die vlag is’, zei hij toen. Na de uitzending stroomden de reacties binnen en werd Bousema ineens een soort Friese LGBTQ+-ambassadeur. En dat gaf de hele zaak een extra zetje - tot het hijsen van de regenboogvlag in de provincie; als laatste provincie in Nederland. Het CDA bleef aanvankelijk protest aantekenen, maar ging uiteindelijk door de knieën vanwege ‘een bepaalde spanning in dat standpunt’, aldus de partij. Alle aandacht leidde ook tot de oprichting van Moeders en Vaders van Fryslân, een club ouders met kinderen uit de LGBTQ+-gemeenschap. 

Een van de deelnemers daaraan is Bas Andriesse. ‘Om uiteindelijk een bijdrage te leveren aan een veilige toekomst voor zowel mijn eigen als andere kinderen’, zo verklaart hij zijn deelname. Hij maakte de onveiligheid van dichtbij mee: zijn zoon werd online en op school gepest vanwege zijn seksuele geaardheid. ‘Zijn leraar vond het niet nodig om hierop in te gaan in de klas.’ Kwalijk, want als leraar heb je een voorbeeldfunctie, vindt hij.

Om de zaak verder onder de aandacht te brengen, willen de vaders en moeders op Roze Zaterdag (16 oktober) 1100 vlaggen hijsen in de provincie  - zowel in de openbare ruimte als online. Andriesse: ‘De vlag is een symbool voor de acceptatie van diversiteit. Door de vlag te hijsen laat je zien dat je daarvoor staat en bereid bent om daarover in gesprek te gaan. Je laat aan de LGBTQ+-gemeenschap zien dat ze gesteund worden.’

Bousema weet dit uit eigen ervaring te onderstrepen: ‘Ik kan me het moment herinneren dat ik voor het eerst een regenboogvlag zag wapperen. Toen dacht ik: wauw, hier ben ik welkom.’ Volgens hem staat het hijsen van de vlag ook voor de gelijkwaardige behandeling van mensen met een andere culturele achtergrond of religie. ‘Lokale organisaties die zich inzetten rondom dit thema krijgen allerlei reacties binnen over pesterijen, discriminatie en mensen die hierdoor willen verhuizen. We werken nu duurzaam aan de emancipatie van de gemeenschap, dus we nodigen ook inwoners, sportverenigingen, bedrijven en scholen uit dit statement te gaan maken. Op Roze Zaterdag hopen we een zee van regenboogvlaggen te zien.'

Het belang van die vlag is nauwelijks te onderschatten. Het ontvangen van steun uit de omgeving kan het proces van zelfacceptatie vergemakkelijken, licht Bousema toe: ‘De sleutel tot acceptatie ligt bij jezelf, maar het kan makkelijker gemaakt worden door je omgeving. Denk aan de lokale overheid, je eigen sportclub, de buren of je ouders.’ Bovendien heeft het steunen van je kinderen als ouder niet alleen een positieve impact op hen, maar ook op andere regenboogouders. Andriessen: ‘Andere ouders zien dat ze niet angstig hoeven te zijn. Ze zien dat er meer mensen zijn die regenboogkinderen hebben en daar iets over kunnen vertellen.’ Tot zijn grote spijt zijn er maar twee vaders actief bij de beweging, waaronder hij: ‘Voor vaders lijkt het moeilijker te zijn dan voor moeders. Ik hoop dat er meer vaders opstaan om er iets mee te doen.’

Maar het gaat verder dan vaders en moeders. Ook op verenigingen is het voeren van deze gesprekken broodnodig. Daarom verwelkomt de beweging met grote belangstelling ruim vijftig amateurvoetbalclubs die zich hebben aangesloten, iets dat ze vooralsnog zien als een eerste stap. Veiligheid is niet alleen erg belangrijk, maar ook goed voor de resultaten op het veld, legt Bousema uit: ‘Als je je veilig voelt kun je optimaal meespelen met het team en kun je als voetbalteam optimaal presteren.’ Voornamelijk in de voetbalwereld valt er nog veel winst te halen, volgens Andriesse: ‘Geen enkele homoseksuele speler in het profvoetbal durft voor zijn geaardheid uit te komen.’ Hij hoopt dat mede door het hijsen van de regenboogvlag het taboe doorbroken wordt bij de amateurclubs. ‘Mocht het vanuit het amateurvoetbal doorwerken naar de profclubs, dan zou dat een enorme impact hebben op de Nederlandse sportwereld in zijn algemeenheid.’

Bousema is hoopvol voor alle ontwikkelingen. ‘Soms duurt het even voordat er iets loskomt in Friesland, maar wanneer het loskomt, dan brûst (Fries voor ‘bruist’, red.) het,’ aldus Bousema.