Wat is de rol van mannen in het abortusdebat?

Een jaar na de afschaffing van Roe v. Wade – de wet die het landelijke recht op abortus in de Verenigde Staten beschermde – spreken vrouwen zich nog vaker uit. Maar hoe dragen mannen bij en nemen zij hun verantwoordelijkheid in het debat om de rechten van de vrouw te beschermen?

‘My body, my choice’, is niet een heel geslaagde slogan om mannen bij het abortusdebat te betrekken, maar er zijn zeker mannen die de autonomie van de vrouw willen beschermen, vertelt journalist en Amerikadeskundige Laila Frank bij De Nieuws BV.

Volgens Bart Fauser, professor voortplantingsgeneeskunde van de Universiteit Utrecht, zijn er voor mannen beperkte anticonceptiemiddelen: er zijn condooms met zaaddodende pasta en er is de optie om een sterilisatie te laten doen. Dus hoe nemen zij nu hun verantwoording in de Verenigde Staten?

Wereldwijd debat
‘Het abortusdebat is een wereldwijd debat, geen lokaal of puur Amerikaans debat’, stelt Frank. Het afgelopen jaar is het gesprek over abortus en de toegang en zorg daartoe wereldwijd gevoerd, dus ook in Nederland. Want: in Artikel 296 van het Wetboek van Strafrecht staat (nog steeds) dat abortus een misdaad is. De Tweede Kamer debatteeerde op 24 mei over het burgerinitiatief ‘Abortus is geen misdaad’ – een initiatief van het Humanistisch Verbond en BNNVARA, naar idee van presentator Dzifa Kusenuh. De meeste Tweede Kamerleden hebben ‘op dit moment geen behoefte aan het uit het strafrecht halen van abortus’, aldus de NOS.

Of mannen zich mogen mengen in het abortusdebat? ‘Ja, heel graag zelfs!’, zegt Frank.
Volgens Frank gebeurt er iets interessants: ‘Nog nooit zijn er zoveel verhalen geschreven over het thema zwangerschap en abortus mét ondersteuning van vaders, mannelijke partners en artsen. Urologen spreken zich bijvoorbeeld heel erg uit. Er lijkt een flinke toename te zijn in het aantal mannen dat zich laat steriliseren. Het is te vroeg voor cijfers, maar er zijn verhalen geschreven door journalisten dat er in conservatieve staten een vertwintig- of soms zelfs een verhonderdvoudiging is van het aantal sterilisaties onder mannen. Ook is de betrokkenheid van mannen terug te zien in Google-zoektermen.’

Schrijnende situatie
Maar, ‘de situatie is schrijnend in het land’. Sinds het afschaffen van Roe v. Wade zijn – in staten met strenge wetten – abortusklinieken gesloten, zijn artsen strafbaar als ze vrouwen helpen en moeten vrouwen soms honderden kilometers reizen voor een ingreep. Met de presidentiële verkiezingen die eraan komen, moeten de Republikeinse presidentskandidaten zich van de lobbygroep uitspreken over een landelijk verbod op abortus. Die groep heeft gezegd dat zij alleen een kandidaat steunen wanneer deze een willekeurige grens van een aantal weken (abortustermijn, red.) trekt voor het hele land. Frank: ‘Ze moeten daarmee eigenlijk een strikter standpunt innemen dan het Hooggerechtshof vorig jaar heeft gedaan. Die zeiden: ‘Wij laten het los, wij laten het aan de staat’. De Republikeinen zeggen nu: laten we er wel een landelijk verbod van maken.’ Presidentskandidaat Mike Pence is de meest uitgesproken kandidaat en stelt dat de Republikeinen ‘niet rusten totdat abortus in elke staat verboden is’.

Spiegel
Frank: ‘Een aantal Democraten in conservatieve staten hebben bij wijze van spiegel wetsvoorstellen ingediend die laten voelen hoe het voor mannen is als er beperkingen op je lichaam worden gesteld.’ In Alabama is een wetsvoorstel ingediend dat stelt dat wanneer mannen 50 worden of een derde kind hebben gekregen, ze verplicht een sterilisatie moeten ondergaan. Die wet is niet aangenomen, omdat geforceerde sterilisatie ongrondwettig zou zijn. Maar, in de twintigste eeuw zijn ruim 70.000 vrouwen van kleur – in opdracht van de overheid – geforceerd gesteriliseerd.

Roe v. Wade terug?
Twaalf maanden geleden werd de wet die het recht op abortus beschermde na 51 jaar teruggedraaid. Het kon zo lang stabiel blijven, omdat de wet gekoppeld was aan een interpretatie van de Grondwet. Frank: ‘Roe v. Wade kan pas terugkomen als het Hooggerechtshof daartoe besluit. Wel lopen er ontzettend veel rechtszaken en worden strategieën bedacht om de zaak weer voor het Hooggerechtshof te krijgen.’ Maar door de samenstelling van de conservatieve rechterlijke jury is dat vrij moedeloos, stelt zij. Frank: ‘Uiteindelijk is het Hooggerechtshof de grote macht in deze.’