Waarom krijgen vmbo’ers zo weinig waardering?

We moeten vmbo’ers op de juiste manier gaan waarderen, vindt voormalig mbo- en vmbo-docent Talitha Kuchler, die er een boek over schreef.

‘Je komt vmbo’ers en mbo’ers overal tegen, maar we zeggen zelden hoe trots we op hen zijn’, vertelt Talitha Kuchler, voormalig docent op het vmbo en het mbo in het radioprogramma Vroeg! aan Raounak Khaddari: ‘Het gebeurt veel te vaak dat ouders naar de open dag komen met hun kind van zeven en zeggen dat hun kind volgend jaar naar de havo gaat, maar dat ze voor de zekerheid even komen kijken. Vervolgens komen ze een jaar later terug om hun kind in te schrijven. Dit is een voorbeeld van waarom kinderen niet een goede basis hebben om zelfvertrouwen te krijgen’, vertelt Kuchler gefrustreerd. Kuchler heeft tijdens haar werk als docent veel meegemaakt. Haar ervaringen heeft ze samengebundeld in haar boek Ode aan het vmbo, in de hoop dat de onwetendheid over het vmbo en het mbo wegvalt.

Slechte reputatie
In 1999 werd in plaats van het vbo en de mavo het vmbo ingevoerd, om het een beter imago te geven en om meer aansluiting te creëren bij het mbo en de havo. Dat is goed gelukt volgens Kuchler: ‘Voorheen kon niet iedereen onderwijs volgen, dat is nu anders. Toch is de reputatie van het vmbo en het mbo met de jaren veranderd.’ Tegenwoordig kan iedereen naar school. Je komt op het vmbo als je volgens het systeem ‘de minste score’ behaalt op de Cito-toets. Kuchler hoopt met haar boek meer bewustwording te creëren bij de maatschappij, zodat we afkomen van het stigma dat op het vmbo is geplakt. ‘Eigenlijk is het vmbo te vergelijken met de mensen die vroeger geen onderwijs hebben gevolgd, omdat het vmbo het laagste niveau is dat je kan doen. Terwijl deze kinderen meer waardering horen te krijgen om hun eigen toekomst te creëren.’

Basisschooltijd
Eigenlijk begint het al tijdens de basisschooltijd van een kind. Kinderen die hoge cijfers halen horen bij een bepaalde groep. Dit wordt ook wel een plusklas genoemd: ‘We plaatsen kinderen al heel jong in categorieën. Het ene kind zit in een plusklas waar hoogbegaafde kinderen van een school samen les krijgen, maar is het kind dat niet in een plusklas terechtkomt dan grof gezegd het minnetje van onze maatschappij?’ Kuchler is licht geïrriteerd, omdat ze het beleid niet snapt en verandering wil zien. ‘Alle kinderen op de basisschool worden al vroeg voorbereid op de volgende stap waarin we zeggen: jij gaat naar het hoger voortgezet onderwijs en jij gaat naar het middelbaar voortgezet onderwijs. Ik weet niet wie het bedacht heeft, maar er klopt ergens iets niet. Het maakt niet uit welke woorden we gebruiken, maar we moeten vmbo’ers op de juiste manier gaan waarderen. Zeg gewoon: jullie gaan je allemaal voorbereiden op je eigen toekomst.’

Prestatiecultuur
Gelukkig krijgt Kuchler van een heleboel oud-leerlingen te horen dat ze heel blij zijn met hun leven en het beroep dat ze nu uitoefenen. ‘Mijn zoon heeft zelf ook vmbo gedaan en hij is elektricien geworden. Ik kan zeggen dat hij echt een vakman is. Hij heeft plezier in het werk dat hij doet.’ Je hoort de blijdschap in Kuchler's stem. ‘Ik ben supertrots op hem. Om even een voorbeeld te geven: een elektricien kan niet zonder theorie. Er wordt door veel mensen gezegd dat het praktijkmensen zijn, maar dat is niet waar. Je kan geen elektriciteit aanleggen zonder theoretische kennis. Het enige wat mensen zien is dat er in de praktijk elektriciteit wordt aangelegd. Laten we gewoon zeggen dat het veel belangrijker is om plezier te hebben in het werk dat je doet.’

Toekomstperspectief
De toekomst voor vmbo’ers kan veranderd worden als we er met zijn allen iets aan doen. ‘Mijn grootste hoop is niet alles weerleggen en denken dat we het beter weten, maar dat we gaan samenwerken. Dat scholen, oud-vmbo-leerlingen, maar ook vmbo’ers veel meer hun stem van binnenuit laten horen en zeggen: dit moet stoppen, het is nu tijd voor verandering’, zegt Kuchler hoopvol. ‘Op dit moment zijn we een rookvrije generatie en daar hebben we samen voor gezorgd, dus waarom lukt het dan niet een stigmavrije generatie te zijn? Ik geloof in de maatschappij en dat we samen verandering teweeg kunnen brengen.’