Stiekem dragen wij allemaal bij aan Islamitische Staat

Het was vorige week schrikken op Amsterdam Centraal. Daar waar de meeste alledaagse opschudding op het station veroorzaakt wordt door een overdaad aan vervelende koffertoeristen, was daar ineens Jawad S.. Een negentienjarige man die plotseling besloot twee Amerikaanse toeristen neer te steken. De politie was gelukkig snel ter plaatse en S. wordt neergeschoten. Het Openbaar Ministeriegaf afgelopen maandag aan dat S. hier naartoe is gekomen omdat de islam veelvuldig beledigd wordt. Ook zou hij de naam van ene Geert Wilders hebben laten vallen. Maar dat zal vast en zeker slechts toeval zijn .

Wat ik vooral opmerkelijk vind aan het hele gebeuren, is de berichtgeving rondom de aanslag. De link met religieus-fundamentalistisch terrorisme wordt maar wat graag gelegd, zelfs voordat het OM met tekst en uitleg op de proppen kwam: Margriet van der Linden heeft het in haar talkshow  M maandag over een aanslag met jihadistisch motief. En in een reportage van het actualiteitenprogramma EenVandaag wordt afgevraagd of het motief van S. gefundeerd is op een spraakbericht van de tot 235 keer doodverklaarde pseudo-kalief Abu Bakr al-Baghdadi. In het bericht roept al-Baghdadi dat het eigenlijk helemaal geen reet uitmaakt dat een kleine 99 procent van het veroverde grondgebied van IS in rook is opgegaan.  

De ideologie – aldus al-Baghdadi – leeft. En als het aan IS ligt, moet die ook geleefd worden, en hoe kan je dat nou beter voor elkaar krijgen dan dood en verderf te zaaien? Maar al-Baghdadi en co. hebben geluk, want ook wij – zeker de media - maken ons schuldig aan het geven van gestalte aan de ideologie van IS met ons gespeculeer en gegis. Het resultaat van alle speculatie in de media en de samenleving is dat IS gewoon ‘in the picture’ blijft en dat wij het bestaansrecht van de terroristische groep legitimeren. Fuck, zelfs ik maak me schuldig aan dit alles door dit alles te bespreken. 

Wat belangrijk is om te weten, is dat een groot gedeelte van IS’ legitimiteitontleend wordt aan geografische dominantie – voorheen was dit het geval in Syrië en Irak, zo  stelt  geopoliticoloog Karim Bahgat bijvoorbeeld. Deze gedachtegang is best logisch: als je veel grondgebied tot je beschikking hebt, dan ben je op sociaal en zeker op militair vlak heer en meester. Maar door militaire interventie van buitenaf heeft IS – nou ja – niet zoveel grondgebied in de regio meer, zo blijkt uit de IHS Conflict Monitor, die het grondgebied in kaart heeft gebracht. Wat er overblijft, is een groep debielen met een dreigende ideologie die hen bindt: het gedachtegoed van IS. En naar mijn mening is dat laatste het meest angstaanjagende aan de organisatie. De ideologie is in wezen namelijk een handvest waarmee in principe op ieder moment van de dag een nieuwe pseudo-staat opgericht kan worden. Het enige wat dan nog ontbreekt is een (politiek) instabiel land met veel sociale frictie. En geloof me – die landen zijn er.  

“ Maar Oifik, de aanslag van afgelopen vrijdag past toch in de reeks aanslagen in Europa die de afgelopen tijd is gepleegd uit naam van IS? Waarom zou het deze keer anders zijn?” Als je je dat afvraagt, beste lezer, dan geef ik je helemaal gelijk. De aanslag is namelijk in bepaalde mate zeer vergelijkbaar: een gek die met een mes rondzwaait, en die dat in een grote stad doet. Check en check. Maar dit rechtvaardigt het hele ‘jumping to conclusions’-idee in geen enkele mate. Om al op voorhand uit te gaan van een door ‘religie’ aangespoorde aanslag is allesbehalve wenselijk. Tenminste, totdat de feiten echt stuk voor stuk op tafel liggen. Speculeren werkt enerzijds de polarisering en stigmatisering van moslims in Nederland in de hand. Want ja – het betreft immers een Afghaan en een moslim. En als één moslim iets doet, dan zijn voor veel mensen alle moslims schuldig. Anderzijds en nog belangrijker – is dat wij hiermee de propagandavoering van IS voor onze rekening nemen. Het mediateam van IS hoeft tegenwoordig niet meer aanslagen op te eisen, want onze media zijn er als de kippen bij om naam bij daad te voegen.

Het resultaat van dit alles is dat we de beweging en diens ideologie in zekere zin zelf in leven houden. Door er al over te praten, erken je in zoverre het bestaansrecht van IS. Dat is in principe niet erg, want doodzwijgen kunnen wij dit ook niet. Maar door op voorhand aanslagen aan te merken als een aanval vanuit IS op het ‘vrije Westen’, doen wij precies wat IS wil: niet vergeten dat het kwaad alziend is en dat je op ieder willekeurig moment slachtoffer van dat kwaad kan zijn. 

Dus, erover praten is prima. Maar laten we vooral niet te voorbarig reageren totdat alle feiten op tafel liggen. In dat opzicht is zelfs iemand die een aanslag pleegt ‘innocent until proven guilty’.