Kassa meldt dat acht procent van de jongeren tussen de 18 en 25 in 2017 lipfillers en botox liet injecteren. Dat is vijf procent meer dan in 2008. Onderzoeker Tom Decates spreekt van een ‘verontrustende trend’. Te jong Decates maakt deel uit van een team van cosmetisch specialisten van het Erasmus MC in Rotterdam. Zij vragen zich af of je op die leeftijd wel de consequenties van een cosmetische ingreep kunt overzien. ‘Als je onzeker bent over je lichaam of gezicht, verandert dat echt niet als je opeens vollere lippen hebt. Die onzekerheid hoort bij volwassen worden. Dat zit in je hoofd, niet aan de buitenkant. Stop ook met kijken naar al die knappe fitgirls en fitboys op sociale media. Dat is een schijnwerkelijkheid.’
'Stop ook met kijken naar al die knappe fitgirls en fitboys op sociale media. Dat is een schijnwerkelijkheid.’
Kylie Jenner-pakket Dat er een directe relatie is tussen sociale media en cosmetische ingrepen is te zien in de serie Mooier wordt het niet. Presentatrice Anna Nooshin bespreekt daarin het ‘Kylie Jenner-pakket’: een complete botox en fillers-behandeling waardoor je sprekend op de Amerikaanse ster gaat lijken. Jenner heeft namelijk zo’n grote schare volgelingen dat zij het schoonheidsideaal goeddeels bepaalt. En ze maakt er geen geheim van dat ze moeder natuur een handje helpt. Nooshin spreekt danseres Merel die Jenner daarom zelfs bewondert: ‘Door haar is het taboe weggevallen. (…) Ik denk dat er best wel veel mensen zijn die zich beter voelen door iets aan zichzelf te laten doen. En door Kylie is dat minder een happening.’
Nooshin vraagt aan Kasia, die veel aan zichzelf heeft laten doen, of ze het erg vindt dat het er niet natuurlijk uitziet. Het antwoordt: ‘Nee, eigenlijk niet. Het was de look waar ik voor ging’.
Instagram- en Snapchatfilters Maar het gaat nog verder. Ilan Hoekstra onderzocht met het collectief Alicante het gebruik van optische filters op sociale media en kwam erachter dat gebruikers van die filters het geperfectioneerde beeld ook in het echte leven nastreven. ‘Er zijn mensen die zichzelf niet zo mooi vinden en dus die filters toepassen als ze bijvoorbeeld een selfie op Snapchat zetten. Dat doen ze dan steeds vaker en uiteindelijk bij iedere post, waardoor zij zich voor zichzelf gaan schamen in het echte leven.’
De ultieme consequentie daarvan is dat zij naar de cosmetisch chirurg stappen om hun uiterlijk aan te passen aan het ideaalbeeld van de digitale filters. In een kliniek in Rotterdam spreken ze een meisje dat daar is om een Snapchatfilter middels een ingreep in het echt op zichzelf toe te passen. Ze laat een selfie zien, met dat filter, en zegt: ‘Deze lippen wil ik.’ En dat is voor de kliniek geen enkel probleem. . In 2016 liet Kassa al zien hoe de helft van de artsen bereid is om lipfillers te zetten bij een 16-jarige.
‘Ik was zo verslaafd aan fillers dat de goedkoopste behandeling voor mij al te duur werd. Dus ik ging zelfs het illegale circuit in.'
Verslavend De stoffen zijn fysiek niet verslavend. Maar mentaal kan er wel een verslaving ontstaan. Ook is de werking van botox tijdelijk. Daardoor moeten mensen regelmatig terug naar de kliniek. Het gevaar bestaat dat mensen daarin doorslaan. Een voorbeeld hiervan is Jana, die in 2018 te zien was in Je Zal Het Maar Zijn. ‘De eerste keer dat die naald erin ging, schoot de adrenaline door mijn lichaam. Het was echt een soort kick. Daarna ben ik doorgeslagen in de ingrepen. Ik kon ook niet stoppen. Je raakt zo geobsedeerd en besteedt er zoveel tijd aan. Als ik iets had laten doen dacht ik gelijk na over het volgende.’
‘Ik was zo verslaafd aan fillers dat de goedkoopste behandeling voor mij al te duur werd. Dus ik ging zelfs het illegale circuit in. Je bestelt het dan op het internet en dan moet je iemand vinden die dat voor je wil inspuiten. Dan begeef je je echt in een gevaarlijke wereld. We hebben een poging gedaan, maar zij had niet de goede naaldjes. Dat is mijn redding geweest. Als ik dat allemaal had laten injecteren, dan was dat heel gevaarlijk geweest’, legt Jana uit.
Beunhazen Wie een cosmetische ingreep toch echt wil doorzetten, moet dus goed uitzoeken door wie hij of zij die laat doen. Decates: ‘Er wordt nu nog te vaak geprikt door beunhazen, die weinig verstand hebben van de anatomie van het gezicht, met alle rampzalige gevolgen van dien. Tot aan verminkingen toe. Sommige meiden die ik hier in het Erasmus MC, huilend van spijt, op het complicatiespreekuur zie, zien eruit alsof ze tegen een vuist zijn aangelopen. Bont en blauw en een scheef gezicht.’