Roger is gedupeerde van het Toeslagenschandaal: ‘Er zijn mij dingen overkomen die niet nodig waren geweest’

Roger Derikx werd slachtoffer van het Toeslagenschandaal. Het is nu drie jaar na het aftreden van kabinet-Rutte III vanwege het rapport over de Toeslagenaffaire. Wat is er sindsdien veranderd voor Roger? Hoe gaat het met hem? 

Het begon allemaal met een belastingdeurwaarder die met een fikse terugvordering voor de deur stond – het is 2010 als Roger en zijn (ex-)vrouw voor het eerst worden geconfronteerd met wat later een grote fout van de overheid blijkt te zijn. Ze worden gevorderd alle toeslagen terug te betalen. Het gevolg: grote geldproblemen die leiden tot enorme spanningen en moeilijke afwegingen. In 2014 loopt dit uit op een scheiding.

‘Ik was ambitieus. Ik had dromen en plannen. Ik was dertig toen mijn oudste zoon geboren werd en stond aan de vooravond van de rest van mijn leven.’ 

‘Ik ben nog steeds een sterk persoon, dat ben ik altijd geweest. Ik zeg vaak: ik ben nooit op mijn rug gaan liggen om mijn buik te laten aaien. Ik ben iemand die rechtop in het leven staat en ervoor gaat. We zijn inmiddels bijna twintig jaar verder. Er is veel gebeurd waar ik geen verklaring voor heb. Eindelijk is bevestigd wat ik altijd heb gedacht: ik ben geen fraudeur. Ik heb geen fouten gemaakt. Toch zijn mij dingen overkomen die niet nodig waren geweest. Dat heeft behoorlijke impact op mij.’ 

‘Er werd beslag gelegd op mijn loon, en dat van mijn toenmalige partner. Het begint subtiel, maar al snel merk je dat het een domino-effect is en dan moet je keuzes gaan maken: doe ik boodschappen of tank ik benzine? Betaal ik de ziekenfondspremie of mijn huur? Het wordt alleen maar erger.’

‘Het grote probleem lag bij de Belastingdienst, maar dat besef hadden wij toen nog niet. We wisten niet waar het probleem lag. Dus je probeert aan alle kanten de ballen in de lucht te houden. Tot op een gegeven moment het eerste balletje valt. Dat kan je nog wel opvangen. Maar dan valt er weer een balletje. Zo zijn er steeds momenten, in die vijftien jaar, dat je verder klem komt te zitten.’ 

Wanneer Roger en zijn toenmalige partner besluiten te scheiden, heeft hij geen huis meer en komt hij op straat te staan.  

‘Ik heb een aantal jaar rondgezworven. Tot het moment dat ik in de Tweede Kamer uit mijn dakpan schoot.'  

In 2019 zit hij op de publieke tribune in de Tweede Kamer, waar Kamerleden Renske Leijten, Pieter Omtzigt en Farid Azarkan de regering kritisch bevragen over de onterechte behandeling van ouders door de Belastingdienst. De reactie van de Kamervoorzitter - die aangaf dat het applaus dat opsteeg van de publieke tribune ‘niet de bedoeling’ was - schiet bij Roger in het verkeerde keelgat.

‘De overheid heeft geen besef dat wat zij aan het doen zijn invloed heeft op de mensen op die publieke tribune. En wanneer wij dan van ons laten horen, door middel van een applaus, wordt ons opnieuw de mond gesnoerd. Ik wilde ze laten zien dat alles wat zij daar bespreken invloed heeft op echte mensen. Ik ben nooit iemand geweest die zich de mond laat snoeren, helemaal in dit soort gevallen. Er gebeurde iets. Dat moment heeft ervoor gezorgd dat die hele affaire vorm is gaan krijgen; daar werd voor veel mensen duidelijk zichtbaar dat het in de Toeslagenaffaire niet alleen ging om die CAF 11-zaken (ouders die gebruikmaakten van gastouderopvang via een gastouderbureau, red.), maar dat er ook mensen zoals wij betrokken waren. Mensen die zelf de administratie deden.’

‘Toen gingen er deuren open en heb ik een aantal keer mijn verhaal gedaan. Er ontstond begrip, waardoor ik met spoed een adres kreeg, een thuis.’ 

‘Ik woon nu vier jaar op mezelf. Ik werk, ik ben gewoon weer in loondienst gegaan. Op dit moment sta ik gunstig in het leven. Maar achteraf was het allemaal niet nodig geweest. En dat vind ik lastig.’ 

De toeslagen zijn destijds aangevraagd door Rogers ex-partner, wat ervoor zorgt dat Roger in eerste instantie niet als gedupeerde wordt aangemerkt, en dus ook niet als zodanig gecompenseerd wordt.

‘Ik ben een ex-partner en voor ex-partners is er heel lang geen positie geweest. Die positie is er nu wel: sinds vorig jaar is er een ex-partnerregeling waarin je tienduizend euro schadevergoeding krijgt, de schuldenloketten gaan voor je open en je overheidsschulden worden weggepoetst. Maar dan houdt het op. Als je meer schulden hebt dan die tienduizend euro, moet je achteraan in de rij aansluiten. Loketten zoals de Stichting Gelijkwaardig Herstel en de Commissie Werkelijke Schade blijven vooralsnog dicht voor ex-partners. In het regeerakkoord van kabinet-Schoof staat dat álle gedupeerden voor 2027 gecompenseerd moeten zijn.’ 

‘Nee. De Toeslagenaffaire is een Groningen 2.0-verhaal.’ 

‘Dit soort dingen blijven zich herhalen. We zien het keer op keer op dezelfde manier misgaan. Je moet niet vergeten dat de mensen die nu werken voor de hersteloperatie dezelfde mensen zijn die ons tijdens de Toeslagenaffaire klemgezet hebben. Dus je ziet dezelfde processen terug.’ 

‘Je merkt dat in het proces van herstel voortdurend twijfel gezaaid wordt. Toen de herstelregeling gemaakt werd is er afgesproken dat de bewijslast niet bij de ouders ligt. Nu hoor ik regelmatig, van andere gedupeerden, terug dat op het moment dat je een schadeclaim indient de Belastingdienst twijfelt aan de oprechtheid daarvan. Bijvoorbeeld wanneer je een hypotheekschuld opvoert, dan vraagt de Belastingdienst: ligt het aan de Toeslagenaffaire of aan de economie?’

‘Om de schuld en de twijfel bij ons te laten. Het lijkt wel alsof het een gunst is om de erkenning – ook financieel – te krijgen. Als ze ons in het begin het teruggevorderde bedrag hadden teruggestort, plus tien procent compensatie, hadden we er een strik omheen kunnen trekken. Echter is het nu een principekwestie geworden voor veel mensen.’

‘Ik heb begrip nodig, empathie en vertrouwen. En een snelle afwikkeling: dat is belangrijk om het voor jezelf te verwerken. Zolang je nog in dat proces hangt, kan je het niet afsluiten.’ 

Roger was ook te zien in De Toeslagenaffaire: beelden van waarheid