Oplopende spanningen tussen Kosovo en Servië: wat is er aan de hand?

Sinds eind vorig jaar zijn de spanningen tussen Kosovo en Servië weer opgelopen. Wat is er precies gaande en wat voor geschiedenis hebben beide landen met elkaar?

De relatie tussen Kosovo en Servië is de voorbije jaren nooit goed geweest. Kosovo, dat aanvankelijk als provincie deel uitmaakte van Servië, scheidde zich in 2008 van Servië af, maar is als land nooit erkend door Servië. ‘Daardoor is er nooit echt sprake geweest van een normale band tussen die twee landen’, vertelt Balkan-correspondent Marjolein Koster in Vroeg!.

Kentekenplaten
De huidige spanningen zijn ontstaan uit een rel over kentekenplaten. In het noorden van Kosovo rijden zo’n tienduizend automobilisten, etnische Serviërs die Kosovo dus niet erkennen, rond met Servische nummerplaten. De Kosovaren, die na de afscheiding van Servië ‘eigen’ kentekenplaten hebben ingevoerd, waren daar wel een keer klaar mee.

Akkoord
En dus kwamen de Kosovaren tot het besluit om mensen met Servische kentekenplaten te gaan beboeten. Als reactie daarop legden zeker honderden etnische Serviërs in Kosovo hun werk neer, onder wie politieagenten en andere mensen met overheidsfuncties. Om een einde aan deze wanordelijkheden te maken, kwamen beide landen tot een akkoord. Koster: ‘In die deal werd afgesproken dat Servië geen nieuwe kentekenplaten meer uitgeeft aan mensen in Kosovo en dat Kosovo geen boetes meer uitdeelt aan mensen met Servische kentekenplaten.’

‘Maar na die deal nam de escalatie eigenlijk alleen maar toe’, vervolgt Koster. ‘Er is toen veel gebeurd. Er werden auto’s in brand gestoken, er zijn journalisten aangevallen en er zijn politiemannen beschoten. Dat zijn natuurlijk best wel heftige incidenten. Tot nu toe zijn daarbij geen ernstige slachtoffers gevallen.’

Escalatie
De Servische minister van Defensie gooide, vermoedelijk aangespoord door de Servische president Aleksandar Vučić, eind december extra olie op het vuur door te verkondigen dat zijn troepen in opperste staat van paraatheid zijn. Hij stuurde wapens en militairen naar de grens met Kosovo.

Kort daarop namen de spanningen weer ietsje af toen president Vučić de Serviërs opriep om de geplaatste barricades bij grensovergangen weg te halen. Daarmee is het gevaar van verdere escalatie voorlopig iets afgenomen, maar de spanning tussen beide landen is daarmee niet ineens weg.

Iva Bicanic trok voor de BNNVARA-serie De Tranen van Tito enkele jaren geleden naar onder meer Servië en Kosovo. Bekijk de aflevering over Servië hier en de aflevering over Kosovo hier.