Moeten mannen emanciperen?

Mannen- en vrouwenemancipatie gaan hand in hand, maar vooralsnog staat de een de ander in de weg. Tijd om mannen te emanciperen, vindt Emancipator.

‘Voor emancipatie van de vrouw moet ook de man emanciperen’, volgens stichting Emancipator. Om dat te doen moeten jonge mannen op tijd worden aangesproken, bijvoorbeeld door middel van workshops op scholen over seksisme en stereotypen.

Interessante gesprekken
Veel mannen zijn – naar eigen zeggen – voor vrouwenemancipatie, aldus Patrick Engels van Emancipator bij Gaan!. Geweldig natuurlijk, maar het gaat volgens hem om de vraag: wat doe je zelf? ‘Dat levert interessante gesprekken op.’ Want mannen hebben wel degelijk een rol als het gaat om emancipatie. Maar of ze zich daar altijd bewust van zijn? ‘Het is een kwestie van bewustwording’, volgens Engels. ‘Vrouwenemancipatie is heel bekend (…) maar om tot een gelijkwaardige samenleving te komen is het belangrijk dat we samen die verandering aangaan.’

Eindpunt?
Vaak wordt de emancipatie van de man als eindpunt beschouwd; een punt om naar toe te werken voor alle nog ‘te emanciperen groepen’. Maar dat is helemaal niet zo, durft Engels te beweren. ‘Wij geloven dat mannenemancipatie nodig is en dat de man bij lange na nog niet volledig geëmancipeerd is. Er valt nog zo veel te winnen, zoals betrokken vaderschap omarmen en een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken thuis. Maar ook het voorkomen van geweld tegen vrouwen. Ik denk dat wij wel degelijk een rol hebben om andere mannen aan te spreken op seksisme en grensoverschrijdend gedrag; dat niet toe te juichen, weg te lachen of te negeren.’

Stoer en kwetsbaar
Al op jonge leeftijd ontstaat bij kinderen een beeld van hoe ‘de ideale man’ en ‘de ideale vrouw’ eruit zouden moeten zien. ‘Dat is met de paplepel ingegoten. Het zit in alles.’ Een man is stoer, sterk, competitief, huilt niet, enzovoorts. Een vrouw is zacht, empathisch, meelevend, en ga zo nog maar even door. ‘Als je die woorden gaat bevragen: wat betekent dat nou? En hoe komt dat tot uiting? Zijn alle mannen stoer? En kunnen vrouwen dan ook stoer en sterk zijn? Dan komen ze vaak tot de ontdekking dat hun moeder bijvoorbeeld ook heel sterk is, en hun zusje stoer.’ En dat mannen ook kwetsbaarheid mogen tonen en niet altijd stoer hoeven te zijn.

Gendercompensatielessen
In IJsland worden al een tijdje zogeheten gendercompensatielessen gegeven op scholen. Dit houdt kort gezegd in dat jongens ook hun verzorgende kwaliteiten en meisjes ook het assertieve deel in zichzelf ontwikkelen. ‘Een mooi voorbeeld van hoe het anders kan’, volgens Engels. In Nederland krijgen jongens en meisjes af en toe ook al afzonderlijk van elkaar gendergerichte les. Maar dat is heel beperkt. ‘Meisjes krijgen bijvoorbeeld weerbaarheidstraining of les over de menstruatie. (…) op hetzelfde moment zien we dat er voor jongens een sportdag of iets dergelijks wordt georganiseerd. Dat is natuurlijk hartstikke krom, want zij hebben daar ook enorm veel baat bij.’

Hokjes
De afgelopen honderd jaar hebben vrouwen de verschillende feministische golven van emancipatie naar een hoger niveau getild. Andersom hebben de mannen de afgelopen honderd jaar stilgestaan, volgens Engels. ‘Ze hebben zich nooit, of weinig, de andere kant op bewogen: richting het zorgzame. Ik denk dat om de emancipatie te voltooien (…) dat we beide kanten op moeten werken.’ En dat doen ze echt niet alleen voor de vrouwen; dat doen ze evengoed voor zichzelf. Want ook zij zijn de dupe van de genderhokjes. ‘Mannen zitten gevangen in een soort kooi die je mannelijkheid kan noemen. Waar je aan moet voldoen, omdat als je daar maar een beetje van afwijkt je wordt afgerekend. Dus we hebben wel degelijk wat te winnen; het loslaten van dat traditionele schadelijke perspectief. Emancipatie gaat over eigenschappen die we zowel in mannen als in vrouwen gelijkwaardig kunnen waarderen.’