Wat moeten we met lachgas in het verkeer?

‘Ooh, dit is héftig spul héé.’
‘Het duurt wel heel kort. Ik ben er nu weer helemaal uit.’
(Rens Polman in Drugslab, 2016)

Met de toegenomen populariteit van lachgas neemt ook het aantal ongelukken met lachgas toe. In 2016 ging het nog om 60 gevallen, dit jaar staat de teller al op 960, meldt NOS. Als het aan Veilig Verkeer Nederland ligt, gaat dat aantal flink omlaag. 'Het is onbegrijpelijk dat mensen, vooral jongeren, lachgas gebruiken in het verkeer. Want je speelt met je eigen leven en met dat van anderen,' zegt woordvoerder Marcel Kwant tegen NOS.nl. Onlangs wilde minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) al een verbod op lachgas laten onderzoeken. ‘Jonge mensen hebben niet door hoe levensgevaarlijk, hoe dodelijk, de cocktail van alcohol en lachgas of andere drugs is’, aldus de minister op Radio 1.

Uitgewerkt
Voor de combinatie alcohol en lachgas is door Drugslab al vaak gewaarschuwd. De makers lieten ook al vaker zien wat de drug met je doet: in 2016 zagen we Rens Polman lachgas gebruiken – hij legde al snel zijn hoofd op tafel en vond het ‘heftig spul’. Collega-presentator Bastiaan Rosman zat er toen naast en hield de tijd bij. Het duurde 35 seconden totdat het lachgas in werking trad. Na vijftig seconden was het gas uitgewerkt. ‘Je voelt dat je je bewustzijn aan het verliezen bent’, aldus Rens. ‘Je voelt je wegzakken. Alles wordt heel vaag.’ Hij maakte een vergelijking met flauwvallen. Hij zag geen dingen die er niet waren en kreeg geen rare gedachtes.

Twee jaar later deed Nellie Benner voor Drugslab hetzelfde, en was Rens degene die er helder bij bleef. Na een ballonnetje (het gaat niet helemaal goed met inhaleren, ze krijgt niet alles binnen) begon Nellie keihard te lachen. ‘Ik zat te kloten met dat ballonnetje. Je merkt: als je wat minder binnen krijgt, ga je heel erg lachen. Als je wat meer binnenkrijgt, schijn je waus te worden.’ Later nam ze er nog een, maar dan helemaal. 

We zouden bijna vergeten dat lachgas (naast slagroomspuiten) ook nog steeds in ziekenhuizen wordt gebruikt. Kassa ondervroeg een anesthesioloog over de werking. ‘Het onderdrukt de hersenfunctie’, zegt hij. ‘Mensen kunnen duizelig raken of hun bewustzijn verliezen. […] Het lachgas maakt het vitamine B12 in je lichaam inactief. Daarnaast heeft lachgas een effect op de functie van het beenmerg; dat zal minder witte of rode bloedcellen produceren. Het heeft ook een effect op de productie van zaad- en eicellen. Bij lang en chronisch gebruik, kan de vruchtbaarheid van iemand afnemen. En bij mensen met een afgesloten oor – bijvoorbeeld door een ernstige verkoudheid of middenoorontsteking – kan de druk in het oor zodanig oplopen, dat het trommelvlies scheurt. Met blijvende gehoorschade als gevolg. En mensen die gevoelig zijn voor het optreden van een klaplong, zouden door het gebruik van grote hoeveelheden lachgas ook een klaplong kunnen krijgen.’

‘Je gaat lachen, je wordt vrolijk. Als we met elkaar lachen is het fijn’, analyseerde Erik Scherder (hoogleraar neuropsychologie, zelf nooit gebruikt overigens) eerder dit jaar in Pauw . ‘Je krijgt een beloning: het gevoel van heerlijkheid. De somberheid zakt, je krijgt minder depressie. Met lachgas is dat eigenlijk ook zo.’ Maar het is ook schadelijk. Scherder: ‘Er zijn goede studies naar gedaan. Je krijgt even zuurstoftekort – wat je niet wil, natuurlijk. En het heeft een negatief effect op je vitamine B12. En vitamine B12 is essentieel voor je baansystemen. Voor je witte stof.’

Creatiever
In onderstaand fragment laat Scherder de verbindingen tussen linker en rechter hersenhelft zien. En de verbindingen van achter naar voren. ‘Hoe hoger de kwaliteiten van die witte stof, hoe sneller het signaal daar overheen gaat, en hoe slimmer en creatiever je wordt. Je kunt beter problemen oplossen.’ Door het gebruik van lachgas gaat die vitamine B12 naar beneden; niet iedereen (vooral jongeren, bij wie dit nog niet volgroeid is) herstelt daarvan. ‘Het hangt af van hoeveel je gebruikt. En hoe vaak.’

‘Goed dat we er veel over praten’, reageert Nellie, die ook bij Pauw aan tafel schuift. ‘Dit is een langetermijneffect bij heel veel ballonnen. Grote schade. Maar het is ook belangrijk om de risico’s op korte termijn te kennen.’

Over die risico's op korte termijn vertelt Bastiaan Rosman in onderstaand Drugslab -filmpje. Dat gevaar schuilt onder meer in de combinatie met alcohol, of als je verkouden bent dus. In onderstaand filmpje hamert Bastiaan erop om altijd een ballon te gebruiken. ‘Inhaleer nooit rechtstreeks uit de fles, want hierdoor bevriezen je luchtwegen en dat is fokking gevaarlijk.’

Verbieden dan maar? Nellie, in Pauw : ‘Er zijn risico’s. Maar mensen willen experimenteren. We weten allemaal al heel lang dat alcohol slecht is, maar toch laat je dat wijntje niet altijd staan. Bij Drugslab zeggen we: verbieden heeft eigenlijk nooit zin. Maar laten we wel in godsnaam over de gevaren praten. Laten we praten over wanneer het nog leuk is, en wanneer je als een malloot bezig bent.’

Veilig Verkeer Nederland wil in ieder geval een verbod op lachgas in het verkeer.

Kijk/lees/luister verder
Artikel: Lachgas (Spuiten en Slikken)