'Kan ik ooit een huis kopen? Kom ik er nog tussen? Of heb ik de boot gemist?'

Drie jonge journalisten uit Zwolle en BNNVARA-presentator Patrick Lodiers overhandigen Manifest Stenenkoorts aan woonminister Hugo de Jonge. ‘Het is een verdelingsvraagstuk.’

Lodiers vertelt De Jonge bij de overhandiging van het pamflet waarin de woningmarkt aan de hand van stellingen wordt onderzocht: ‘Doorpakken en vooral, snel, voordat een hele generatie helemaal de klos is.’ Daarmee doelt hij op jongeren, die niet aan een toekomst kunnen beginnen in een ongezonde woningmarkt. ‘We hebben de woningcrisis lange tijd geleden zien aankomen. Toch is er niets gebeurd.’ 

Niet alleen starters aan het begin van hun wooncarrière, maar ook ouderen aan het einde van hun wooncarrière hebben een probleem. De gehele woningmarkt kent namelijk vele knelpunten voor doorstromers in iedere fase van de wooncarrière, volgens producent Erica Reijmerink. Door onder andere een gebrek aan solidariteit, maar ‘er heerst al een woningschaamte, of een soort van ongemak, onder mensen met (te) grote huizen’. Lodiers voelt die schaamte ook: ‘Iedereen moet naar zichzelf gaan kijken: “Zit ik nog wel goed? Klopt dit allemaal wel?” Het is voor jonge mensen, zoals de drie journalisten in het programma, onmogelijk geworden om aan een huis te komen. Daar word je wel boos om.’ 

Volgens Lodiers zou het bevorderen van de doorstroming van ouderen in (koop)woningen op de woningmarkt een van de oplossingen kunnen zijn, mits de overheid meer regie neemt en er geschikte huizen per levensfase gerealiseerd zouden kunnen worden. ‘Er zijn op dit moment onvoldoende gepaste woningen voor ouderen. Neem bijvoorbeeld Kees en Riek uit het televisieprogramma Manifest Stenenkoorts.’ Kees en Riek willen niet langer ruim wonen wegens hun leeftijd. Reijmerink: ‘Riek kan bijna niet meer lopen. Je hoopt maar dat er geen ongelukken gebeuren. Ze zijn zes jaar geleden al begonnen met zoeken. Maar de bouw van hun nieuwe appartement duurt zo lang, dat ze twijfelen of ze de verhuizing nog samen zullen meemaken.’ Lodiers maakt de gevolgen van het gebrek aan voldoende gepaste woningen ook van dichtbij mee: ‘Soms zie ik mijn vader ook de trap op stiefelen, en dan denk ik: doe het niet. Blijf beneden. Het is ook gewoon gevaarlijk: straks heb je een gebroken heup. ‘

Toch gaat het niet alleen om bouwen, legt Reijmerink uit: ‘Er moeten ook aantrekkelijke alternatieven komen voor ouderen die ervoor openstaan door te stromen naar andere woonvormen of huizen. Bijvoorbeeld nadat de kinderen uit huis zijn of na een scheiding. Het gevoel van dat je wordt weggestopt moet je voorkomen.’ 

Co-housing zou een aantrekkelijk alternatief kunnen zijn, licht Lodiers toe. Een woonvorm die in landen als Zwitserland en Zweden al handen en voeten heeft gekregen. ‘Je woont compacter en je deelt allerlei fijne faciliteiten’, aldus Lodiers. In Manifest Stenenkoorts ontmoet hij Ulrika. Zij woont in een co-house in Stockholm. ‘Voor deze woonvorm moet je een veertigplusser zijn en geen kinderen thuis hebben. We noemen het de “co-houses for the second half of life” (een co-house voor het tweede gedeelte van je leven)’, vertelt ze hem. Zij deelt de woonkamer met de andere bewoners: ‘We hebben daar altijd een puzzel liggen. Het hele jaar door. Ook hebben we een gezamenlijk krantenabonnement en de projector staat al klaar voor onze tweewekelijkse filmavonden.’

Een van de gezamenlijke ruimtes is de keuken: ‘We eten van maandag tot vrijdag samen. We hebben veel structuur. (...) met maar één regel: wees lief voor elkaar.’ Dat gaat goed, licht ze toe: ‘In het begin hadden we wel wat conflicten. Maar dat is altijd zo bij co-houses, mensen trekken namelijk in met verschillende verwachtingen.’ Daarnaast is er ook een sauna, een sportruimte en een klusruimte die gedeeld wordt. Toch is er geen gebrek aan privacy, licht Lodiers toe: ‘Ze hebben een appartement, niet heel ruim, maar groot genoeg om in te wonen.’

Een ander voordeel van deze woonvorm zou het tegengaan van eenzaamheid onder ouderen zijn, volgens hem: ‘Je hebt kook- en filmclubjes. Je blijft actief. Je wordt uitgedaagd. Dat houdt je op latere leeftijd ook scherp denk ik.’ Maar deze woonvorm is ook geschikt voor jongeren, legt Reijmerink uit: ‘Maxime Verhagen (oud-politicus) is een van de deskundigen die we bevragen in de serie. Zijn zoon woont in Zweden in een co-house voor jongeren.’ 

Volgens Ulrika is het een populaire woonvorm in Zweden: ‘We hebben 60 externe leden. Maar dat betekent niet dat het voor iedereen is weggelegd.’ Ook Lodiers onderstreept dat: ‘Er zouden verschillende woonvormen moeten worden gerealiseerd. Ik zie mijn ouders bijvoorbeeld niet verhuizen naar deze woonvorm. Maar zelf denk ik hier wel geschikt voor te zijn. Ik vind het mooie dat je echt het sociale aspect hebt, maar je hebt ook wat privacy. Met niet te veel vierkante meters. Dus dat is perfect.’

Wij zijn tegen het uitknijpen van jongeren op de woningmarkt. Jij ook? Steun ons met een donatie en maak samen met ons nog meer lawaai!