Kun je door noise cancelling overgevoelig worden voor geluid?

Veel mensen – voornamelijk jongeren – zweren erbij: koptelefoons met active noise cancelling. Toch is het langdurig gebruik van deze koptelefoons niet geheel zonder risico. Hoe zit dat?

Veel mensen weten dat het verstandig is om het gehoor te beschermen tegen blootstelling aan harde geluiden. Zo is het op festivals en bij concerten niet ongebruikelijk om mensen te zien met gehoorbescherming. Maar geldt andersom dan ook dat je je het beste zo min mogelijk kunt blootstellen aan geluid? Zo eenvoudig is dat niet. Wie regelmatig een koptelefoon met active noise cancelling gebruikt om zich af te sluiten voor omgevingsgeluiden, kan op termijn last krijgen van klachten.

Mai neemt de proef op de som en maakt vijftien uur lang non-stop gebruik van een koptelefoon die is uitgerust met deze functie.

Active noise cancelling staat voor ‘actieve ruisonderdrukking’. In koptelefoons die met deze functie zijn uitgerust, zit een microfoon – soms zelfs meer dan één – die alle omgevingsgeluiden filtert en dempt door een zogenaamd ‘antigeluid’ te produceren. Omgevingsgeluid wordt via de koptelefoon opgevangen, geanalyseerd en tot slot verdraaid teruggestuurd, waardoor al het omgevingsgeluid als het ware wegvalt.

‘Hoe stiller de omgeving, hoe angstiger ons lichaam reageert’, waarschuwt docent audiologie aan de Universiteit van Gent Bart Vinck. Hij zegt: ‘Ons brein heeft geluid nodig om te overleven, om te communiceren, om zich veilig te voelen en alarmsignalen rondom ons heen te horen.’ Hij erkent dat mensen zich vaker overprikkeld voelen, maar plaatst daarbij de kanttekening dat mensen daar niet altijd de juiste oplossingen voor zoeken: ‘De overprikkeling die mensen ervaren in deze wereld willen ze compenseren met het opzoeken van stilte. Maar dat heeft een keerzijde.’

Hoe stiller de omgeving, hoe angstiger en alerter ons lichaam reageert’, volgens Vinck. ‘Als de stilte nóg stiller gemaakt wordt met behulp van technische snufjes, dan reageert het lichaam door te overcompenseren, zelf geluid te produceren en het brein overgevoelig te maken. Zo verstoren we de natuurlijke balans van het lichaam.’

Mensen kunnen op de lange termijn zelfs overgevoeligheid voor geluid ontwikkelen: ‘Door de herriemaatschappij trekken steeds meer mensen zich terug, zonder zich te realiseren dat geluid ook nodig is om goed te functioneren en balans te behouden.’ In sommige gevallen kan dat leiden tot extreme overgevoeligheid, aldus Vinck: ‘Als je je continu afschermt, gaat je lichaam protesteren en kun je extreme overgevoeligheid voor geluid ontwikkelen. Oftewel: hyperacusis’.

En Mai? Die is niet enthousiast en raadt mensen allereerst met klem af om zo’n koptelefoon vijftien uur achter elkaar te gebruiken: ‘Een paar uurtjes kan wel, maar dan in combinatie met muziek.’ Het zit lekker, maar ‘ik hou toch echt wel van geluiden om me heen. Vogels die fluiten, de wind, en natuurlijk muziek… ik weet één ding zeker: ik heb liever een leven zonder active noise cancelling’.