Milouska Meulens over openhartige docu 'Boter, Kaas noch Eieren': "Ik ben voor het eerst mezelf op de buis"

Donderdagavond is Boter, Kaas noch Eieren te zien op tv. Het moet zeker de 2000 ^e tv-uitzending zijn waarin ik te zien ben, verspreid over ruim twintig jaar en uit m’n hoofd zo’n 13 programma’s. Ik was eraan gewend geraakt om naar mezelf te kijken. Daaraan is een langdurig proces voorafgegaan dat ooit begon met dichtgeknepen ogen en dichtgestopte oren voor de buis zitten om mezelf maar niet te zien of horen. 

Maar nu ben ik zenuwachtiger dan bij m’n debuut in 1996, toen ik Kinno Kieper presenteerde op Kindernet. Ik krijg niks door m’n keel, kauw daarentegen gretig op m’n vingers en hap om de haverklap naar lucht. Dit is namelijk de eerste keer dat ik geen rol heb in een programma. Ik ben niet de journalist of de verslaggever, niet de presentator of de mol, geen kandidaat en geen jurylid. Er is geen masker op te zetten, geen trucje uit te spelen, geen houding aan te nemen. Documentairemaker Rolf Hartogensis peurde m’n echte ik tevoorschijn: vanavond ben ik voor het eerst mezelf op de buis. Moeder, echtgenoot, dochter, zus. Ex. En veganist.

Vooral dat laatste is doodeng om hardop te zeggen. Want strikt genomen ben ik het niet. Dat hebben échte vegans me fijntjes duidelijk gemaakt. Veganist is het woord voor mensen die niks dierlijks gebruiken. Ze eten, drinken en dragen het niet om dierenleed uit de wereld te helpen en de aarde te redden. Een bewonderenswaardig ideaal, maar ik ben nog niet zo ver.

Ten eerste houd ik het bij een plantaardig menu. Maar omdat mijn gezin er eigen eetpatronen op na houdt, moet ik wel eens boodschappen in m’n mandje stoppen die, hoe biologisch en fairtrade ook, komen uit de industrie die ik zo verfoei. Soms voelt dat ongemakkelijk en probeer ik het gewraakte product in m’n tas te proppen voor iemand ziet wat ik koop.

Ook gaat duurzaamheid voor mij boven alles. Als ik in een restaurant nadrukkelijk in olie gebakken champignons bestel en ik proef dat er boter gebruikt is? Eet ik het toch op. Een latte met sojamelk waarin ik koemelk ruik? Drink ik op. Voedselverspilling kán echt niet meer.

Verder draag ik kleding, tassen en schoenen helemaal af, tot ze versleten of onherstelbaar stuk zijn. Te klein geworden? Extra-small kan naar m’n dochter, small-medium naar vriendinnen. Dat geldt ook voor het leer in mijn garderobe. Niet onnodig spullen kopen is na plantaardig eten het beste wat ik zelf kan doen voor een betere wereld.

Vanwege al deze zelf ingevoerde uitzonderingen en beperkingen noemde ik mezelf liever geen veganist en hield ik het bij de omschrijving: ik eet niks dierlijks. Maar in deze samenleving van hokjes en labels moet het beestje toch een naam hebben. Trouwens; ondertussen verkondigen grote sterren vegan te zijn, zonder moeilijk te doen over de exacte invulling. En als Al Gore, Beyoncé, Mike Tyson en Ellen Degeneres zeggen dat ze vegan zijn, wie ben ik dan om met het woordenboek te gaan zwaaien?  

Zo zal niet iedereen denken, dus ik zet me schrap voor de kritiek. Ook dat hoort bij m’n werk. Maar nu gaat het verder dan dat. Nu gaat het over mijzelf, over mijn gezin, mijn leven en mijn gezondheid. Voor het eerst lacht m’n broer me uit terwijl de camera draait en zien wildvreemden de diepbezorgde blik van m’n ex als hij over mij praat. Ik toon m’n ware gezicht en neem je mee in een leven met boter, kaas noch eieren.

‘3Doc: Boter, Kaas noch Eieren’ is onderdeel van de #Foodweken op NPO 3. Vanaf 14 mei staat NPO 3 zes weken lang in het teken van eten. Naast de documentaire zullen ook kookvideo's van Milouska op de website van NPO 3 te zien zijn, bijvoorbeeld over deze heerlijke  pannenkoeken .