Keti Koti in Concert: 'We moeten onder ogen zien wat er gebeurd is'

In Keti Koti in concert ligt de nadruk op persoonlijke geschiedenissen. Organisator en eindredacteur Jörgen Tjon A Fong legt uit waarom.

'Met een handtekening van koning Willem lll werd op 1 juli 1863 een gruwelijke periode afgesloten. Het was tijd voor een nieuw begin! Of toch niet? Als de geschiedenis iets uitwijst, is het wel dat systemen moeilijk af te leren zijn. En op 2 juli 1863 bleek dat ook zo te zijn. Want hoewel de slavernij met een sierlijke handtekening officieel werd afgeschaft, moesten de voormalig tot slaaf gemaakten nog tien jaar doorwerken. Niet meer in slavernij, maar onder het nieuwe "Staatstoezicht". Nieuwe naam, zelfde principe. Pas in 1873 voelden mensen in de Nederlandse koloniën werkelijk wat vrijheid betekende.'

Hoe vat je zo'n beladen geschiedenis samen in een programma van 55 minuten?
'Voor mij, als eindredacteur, is het belangrijk om bij het programma Keti Koti in Concert de focus te leggen op persoonlijke verhalen die symbool staan voor onze slavernijgeschiedenis. Een breed palet aan prominente Nederlanders deelt persoonlijke verhalen over hun familiegeschiedenis. Hoe heeft het koloniale verleden invloed gehad op de families van Humberto Tan, Simone Weimans of Remy Bonjasky? Zij vertellen ons de levensverhalen van hun betovergrootouders, die in slavernij leefden. Daardoor komt de geschiedenis tot leven. Deze verhalen waren niet voor iedereen bekend toen we aan het programma begonnen. Humberto Tan bijvoorbeeld wist weinig van zijn familie die leefde ten tijde van de slavernij. Ook de presentatoren Natasja Gibbs en Edsilia Rombley hebben pas op latere leeftijd hun eigen (slavernij)geschiedenis onderzocht.

'En dat is misschien wel waar Keti Koti ook voor staat: een zoektocht naar een gedeelde geschiedenis waar nog veel in te ontdekken is. En die zoektocht beperkt zich niet alleen tot de familiegeschiedenissen van mensen die tot slaaf gemaakten in hun bloedlijn hadden. De sporen van de koloniale geschiedenis zijn door heel Nederland terug te vinden.'

'Ik heb Janny van der Heijden gevraagd op zoek te gaan naar de connectie tussen typisch Hollandse gerechten en de koloniën. De resultaten hebben me enorm verrast; zonder koloniën geen Hollandse keuken. Katja Schuurman onderzoekt in Vlissingen waarom het gemeentebestuur het plan heeft om excuses te maken voor hun rol in de handel van tot slaaf gemaakten. Waarom verontschuldigingen voor iets dat generaties voor ons heeft plaatsgevonden? Twee lokale politici leggen de voors en tegens bloot.'

'We zouden ons bewust moeten zijn van onze geschiedenis'
'Als maker heeft het ontwikkelen van het programma me regelmatig verrast; de koloniale geschiedenis heeft zoveel sporen nagelaten in het Nederland van nu. Alleen is het bewustzijn hierover langzaam van de oppervlakte verdwenen. We zouden ons bewust moeten zijn van onze geschiedenis. We moeten blijvend de verhalen delen van het grote onrecht dat heeft plaatsgevonden. We moeten onder ogen zien wat er gebeurd is, ons realiseren hoe dat nog steeds z’n weerslag heeft op de hedendaagse maatschappij. En we zouden de veerkracht van mensen moeten vieren. Dat we met de kennis over deze pijnlijke geschiedenis toch schouder aan schouder naar een gezamenlijke toekomst kijken en daar samen aan werken. Dit programma zou een eerste stap in die richting kunnen betekenen.'

Keti Koti in Concert is donderdag 29 juni om 21.30 uur te zijn bij BNNVARA op NPO 1.