Hoe is het om klimaatwetenschapper in dienst van Donald Trump te zijn?

Hoe gaat het met Amerikaanse klimaatwetenschappers sinds het presidentschap van Donald Trump? Documentairemaker Gideon Levy zocht het uit.

Stel dat je voor dat je een klimaatwetenschapper bent, in dienst van de Amerikaanse overheid en Donald Trump wordt je nieuwe baas. Wat doe je dan? In aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016 spookte deze vraag door mijn hoofd telkens als ik Trump hoorde spreken over climate change. Klimaatverandering zou vanzelf weer verdwijnen, ‘niets om je druk over te maken, het is een Chinees verzinsel’.

In die tijd maakte ik voor BNNVARA de documentaire Klimaatontkenners (2016). Voor deze film sprak ik met lobbyisten van de fossiele industrie en wetenschappers die de reguliere klimaatwetenschap zien als ‘een opzetje van links om de socialistische revolutie door te voeren’. Een van hen was Myron Ebell, een invloedrijke lobbyist. Zonder blikken of blozen vertelde hij in de boardroom van zijn kantoor in Washington DC dat ‘de meeste doden in de wereld vallen door koude, niet door warmte’. Om te vervolgen met: ‘Er is niets mis met CO2-uitstoot. CO2 is een natuurlijk product dat je niet kan proeven of ruiken, dat noodzakelijk is voor groei van planten en dat mensen uitademen.’

Ebell is een meester in het zaaien van twijfel over de klimaatwetenschap. Hij doet zich voor als expert, maar verkondigt hele of halve leugens. Want dat wij CO2 uitademen en dat planten het nodig hebben om te groeien, doet niets af aan dat een teveel aan CO2 in de atmosfeer de aarde opwarmt. Met een onleefbare aarde als resultaat. Na mijn ontmoeting met Ebell besloot ik om het interview niet te gebruiken voor Klimaatontkenners, maar om de lobbyist te blijven volgen voor een nieuwe film. Ik was benieuwd wat de toekomst voor deze man in petto had en maakte me zorgen over de positie van klimaatdeskundigen die werkten voor de Amerikaanse overheid. Wat zou er met hen gebeuren als Trump en mensen zoals Ebell werkelijk aan de macht zouden komen? Eenmaal verkozen benoemde Trump Ebell tot hoofd van de overgangsregering van de EPA, the Environmental Protection Agency. De man die de afgelopen twintig jaar had gestreden om de waakhond van het milieu af te schaffen, kreeg er nu de leiding over.

De dag na de verkiezingen ging ik op zoek naar klimaatdeskundigen die werken voor de Amerikaanse overheid. Na lang zoeken vond ik een aantal mensen dat mee wilde werken; wetenschappers die vanuit verschillende hoeken klimaatverandering onderzoeken, van een energiedeskundige, een risico-analist tot een vlinderdeskundige. In Vaarwel Amerika zien we wat vier jaar Trump gedaan heeft met hun onderzoek, hun gezinsleven, en wat de gevolgen zijn voor de Amerikaanse maatschappij. Een van de hoofdrolspeelsters is Emily Wilson. Wilson werkt voor NASA en heeft een apparaat ontwikkeld dat CO2 en methaan vanaf de aarde meet tot op zeven kilometer hoogte. Normaal zijn dit grote, dure apparaten. Haar meetapparaat is mobiel; je kan het dragen als een grote rugzak en kost een fractie van het dure apparaat. Wilson en haar team werkten er in totaal zo’n tien jaar aan. Ondanks alle voordelen die het nieuwe, revolutionaire instrument biedt, hing er sinds Trumps machtsovername een zwarte wolk boven dit bijzondere project. Door Wilson en de andere wetenschappers te volgen, is het me meer dan duidelijk geworden hoe kwetsbaar de wetenschap is, en daarmee het klimaat.