Het verhaal achter de statistiek: zijn er echt 10-jarigen die zelfmoord plegen?

Vrrmmmmm, hnnnnng, BAM! Mijn oudste zoon ligt op z’n zij. Te spelen. In zijn handen z’n favoriete auto en een helikopter die op de boeven in die auto jaagt. Het gaat er hard aan toe, de boeven doen er alles aan om te ontsnappen. Maar dan, wioewioe, komt er een politie-auto achter de plantenbak vandaan. En saves the day. Glimlachend bekijk ik het tafereel en bedenk me dat ik zelf ook op 11-jarige leeftijd nog zo kon spelen. Met intense overgave, geheel zonder zorgen.

Afgelopen dinsdag. De zon schijnt terwijl ik in de auto het nieuws hoor dat het aantal zelfmoorden onder jongeren toeneemt. Door druk, stress, depressie, pesten en meer. Een kille statistische constatering van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), waardig genoeg voor een item in het nieuwsoverzicht. Ik neem er notie van, maar het landt niet echt. Pas als ik een uur later hetzelfde nieuws lees op de NOS-site slaat iets me in het gezicht. Na de kop ‘Forse toename zelfdodingen onder jongeren’ is de eerste zin in het artikel ‘Het aantal zelfdodingen onder jongeren van 10 tot 20 jaar is fors toegenomen’. Het stukje ‘vanaf 10 jaar’ boort zich mijn hersens in: zijn er dan daadwerkelijk kinderen van 10 die zichzelf van het leven beroven? Of is dit slechts een kwestie van groepsdefiniëring, afgedwongen door statistische regeltjes?

Het laat me niet los. Het beeld van mijn spelende zoon speelt door mijn hoofd en valt op geen enkele manier te rijmen met bewust gekozen zelfdoding. Ik weet ook niet precies waarom ik dit zo aangrijpend vind. Is een zelfmoord op lagere leeftijd dan erger? Nee, maar waar schuilt het pijnlijke nou in?

Ik vermoed in het kind zijn. In mijn hoofd zijn kinderen altijd onbezorgd en nog niet aangetast door het leven. Blijkbaar wil ik niet inzien dat er ook jonge kinderen zijn die zich zo ellendig voelen dat ze geen enkele andere uitweg uit hun misère zien. Ik kan me ook niet voorstellen dat je op je 10e zo’n beslissing überhaupt KAN nemen. Ik besluit aan het CBS te vragen hoe het zit.

Het antwoord is enigszins geruststellend. Het gaat inderdaad om ‘een eenduidige definiëring van leeftijdsklassen’. Dus er zijn geen kinderen van 10 die er bewust voor hebben gekozen uit het leven te stappen. Wel staat ook in het antwoord dat de jongste leeftijd 12 jaar is, maar dat dit wel heel uitzonderlijk is. Dat scheelt maar 2 jaar met de leeftijd waar ik zo geschokt van was, maar toch. Met 12 jaar, zo redeneer ik, dan ga je al naar de middelbare school, smeer je jouw eigen boterhammen, dan ben je kind af en begint het bewuste en volwassen leven. Maar ik voel tegelijkertijd dat 12 jaar net zo'n absurde leeftijd is.

Geen ontkomen meer aan. De realiteit is wederom harder dan mijn werkelijkheid. Ik verdrijf de knoop in mijn maag door mijn twee zoons ’s avonds net iets harder te knuffelen dan normaal. Een sentimentele vader doet extra zijn best. Ik hoop zo dat zij nooit zo’n keuze – is het een keuze? - hoeven te maken.

Lees hier het artikel Jongeren zijn eigenlijk ongelukkiger dan ooit .