Gaat Black Lives Matter ook het medialandschap veranderen? Programmamaker Wensly Francisco gelooft van wel

Wensly Francisco is programmamaker, bij BNNVARA onder meer van Pauw & Witteman, Bandidos en Zembla. N.a.v. de Black Lives Matter-demonstraties besloot Wensly dat ook hij actie wilde ondernemen. 

Samen met jeugdvriend en Mocro Maffia-acteur Mandela Wee Wee  deed hij een oproep aan alle Black Lives Matter-demonstranten om testimonials, shout-outs, foto’s en filmpjes naar hem toe te sturen. De reacties stroomden binnen. Dat vormt de basis voor een mozaïek dat de gemeente Tilburg, waar Mandela en Wensly vandaan komen, gaat verspreiden. Allereerst digitaal, maar als het meezit ook in een printcampagne. Het ziet er voorlopig zo uit:

We spraken Wensly, die momenteel in Curaçao aan een documentaire werkt, en vroegen hem wat hij met de actie wil bereiken.
‘We willen laten zien wat er achter #BLM schuilgaat. Hoeveel mensen erop reageren en erbij betrokken zijn, op een positieve manier. Het straalt twee dingen uit: de kracht van het protest, maar ook de reikwijdte van wat je voor elkaar kunt krijgen met social media.’

Heeft #BLM voor jou persoonlijk iets opgeleverd?
‘Ik ben altijd activistisch geweest. Maar ik ben geboren in 1980 en dacht vaak ‘waar is onze revolutie?’. De jaren 60 had de hippiebeweging, de strijd tegen de Vietnamoorlog, daarna punk, de strijd tegen de bom... Het leek alsof wij de enige generatie zijn die nergens tegen tekeer ging, terwijl we best wel zijn gepakt met de crisis in 2008. Nu lijkt Black Lives Matter onze revolutie te gaan worden; een wereldwijde roep om verandering.’

Is er dan een leeftijdsgrens aan Black Lives Matter?
‘Nee, dat niet, maar ik zie heel veel jonge mensen ineens in beweging komen. Ik denk ook dat de coronacrisis een rol speelt. De toekomst ziet er daardoor niet rooskleurig uit en er verandert momenteel heel veel. Dat, in combinatie met een sluimerend gevoel altijd in de hoek te staan, heeft ervoor gezorgd dat mensen nu opstaan.’

Had jij ook zo’n sluimerend gevoel?
‘Rodney King werd in 1992 door agenten in elkaar geslagen. Ik was toen twaalf. Omdat het dankzij de videocamera opgenomen was, heb ik het meegekregen. Ik heb daardoor wel altijd het gevoel gehad ‘dat er iets niet klopte’. Nu zoveel jaar later, en een heleboel video’s later, is er dus niet veel veranderd. Het heeft ervoor gezorgd dat ik activistisch werd. Niet dat ik constant op de barricaden stond, maar wel in mijn werk voor tv. Ik wilde de Nederlanders die ik ken, vertegenwoordigd zien in de media.’

Geweigerd
‘Ik heb de tijd nog meegemaakt dat je stelselmatig geweigerd werd bij clubs. Dat maakt je echt onzeker, dat is zo’n harde manier om iemand erop te wijzen dat hij ‘anders’ is, zeker voor jongeren. Dat heeft me echt pijn gedaan. Ik kijk met jaloezie naar de huidige generatie, waar dit soort uitsluiting niet meer geaccepteerd is. Ik denk ook dat de culturen veel meer door elkaar lopen; vroeger ging de ene groep naar R&B-party's, de andere naar techno. Nu loopt dat veel meer door elkaar heen, ook omdat hiphop zo dominant is. Dat laatste heeft ook bijgedragen aan de huidige roep om gelijkheid.’

Je klinkt optimistisch?
‘Ja, er is nog een lange weg te gaan, maar er is echt wel vooruitgang geboekt. Nederland wordt steeds mooier. Iedereen had het over het multiculturele drama, maar als je bijvoorbeeld kijkt naar de muziek, is het juist die menging waardoor Nederland op muzikaal gebied op de kaart is gezet. Ik heb een documentaire gemaakt over bubbling-muziek, dat aan de basis stond van het succes van dj’s als Hardwell en Chuckie. Ik heb een professor op Harvard ontmoet die daar alles van wist, ongelooflijk. Dat zegt genoeg over de potentie. Amerika is echt veel meer gesegregeerd; mensen wijzen erop dat juist door onze gemengde samenleving deze muziek heeft kunnen ontstaan.’

Jouw activisme schuilt in de programma’s die je maakt. Is dat een roeping geweest?
‘Ja. Toen ik zeven was wilde ik Jacques Cousteau worden, dat was mijn droom. Maar toen ik opgroeide miste ik ‘het andere deel van Nederland’. Ik heb bedacht dat ik dat 'in beeld moest gaan brengen’. Zo is het mijn missie geworden om de Nederlanders te laten zien die als niche worden beschouwd, of als niet relevant genoeg. Daar houd ik me nog steeds aan.’

Vind jij het Nederlandse medialandschap divers genoeg?
‘Nee, eigenlijk niet. Dat merk je aan de verhalen die verteld worden, daar is diversiteit nog heel ver te zoeken. Bijvoorbeeld in dramaseries. En als je dat wilt veranderen, moet er ook aan de achterkant, in het maakproces, wat veranderen. Ik denk dat er anders naar verhalen gekeken moet worden. (Net)managers en producenten hebben veel macht en zij beoordelen wat uitgezonden wordt. Maar als op die sleutelposities geen diversiteit is, zullen bepaalde verhalen niet begrepen of gewaardeerd kunnen worden. Waardoor het niet op tv te zien is. Er ontbreekt nu het lef om te zeggen "het is niet mijn verhaal, maar het is iets wat een bepaalde doelgroep wel zal aanspreken".'

Je bent ook betrokken bij het meldpunt racisme en discriminatie voor mediamakers?
‘Ik ben bestuurslid bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Programmamaakster Natasja Gibbs benaderde mij met de vraag of ik het manifest wilde steunen. Ik ben zelf one of the lucky few, want ik heb eigenlijk zelden uitsluiting ervaren en altijd hele fijne collega’s gehad, die een open blik hadden. Maar ik ken de andere verhalen wel, en de NVJ moet ervoor zorgen dat alle journalisten, redacteuren of wie dan ook in de media, zich veilig en gehoord voelen op de werkvloer. Daarom steunen we het initiatief. Ik wil wel benadrukken dat we er dus niet op uit zijn om de inhoud van programma’s te veranderen, maar dat het echt gaat om de werkomgeving.'

Hoe zou jij het begin van een oplossing zien?
‘Investeer op alle vlakken in diverse achtergronden. Zorg ervoor dat diversiteit niet beperkt blijft tot één medewerker in bijvoorbeeld een redactie. Die wordt namelijk snel de ‘excuusallochtoon’ die alle ‘exotische’ dossiers voor de kiezen krijgt. En als het één iemand is, zal de invloed ook beperkt zijn. Makers moeten er echt voor openstaan om een andere boodschap uit te dragen.’

Wensly werkt nu aan de documentaire Rauw Curaçao, die aanvankelijk moest gaan over tien jaar onafhankelijkheid. Maar corona gooide roet in het eten, en stortte het land in een crisis. Dat werkte als een katalysator: alle problemen kwamen naar boven, met de rellen als voorlopig eindpunt. Nu is dat de focus van de docu geworden. Wensly gaat een jaar lang bewoners van het eiland volgen. De voertaal is Papiaments. Wensly: ‘Het is de taal van de mensen die daar wonen, waarmee ze beter hun gevoelens en meningen kunnen uiten. Het feit dat we deze docu in hun eigen taal draaien laat zien dat er al heel veel veranderd is.’