Een heksennacht: waarom ook in 2022 broodnodig?

Judith (25) en Yana (24) hebben als missie straatintimidatie bespreekbaar te maken. Dit doen ze door o.a. ervaringen uit ingezonden berichten op de klinkers te krijten (@catcalls of nimma) en het organiseren van een heksennacht. Waarom is dit - ook nu - broodnodig? 

Met catcalls of nimma en heksennacht vragen jullie aandacht voor straatintimidatie. Hoe doen jullie dat?
Judith: ‘Zowel Catcalls of Nimma als de Heksennacht zijn initiatieven om straatintimidatie aan te kaarten. Bij Catcalls of Nimma krijten wij ingezonden ervaringen neer om straatintimidatie zichtbaarder te maken en mensen, letterlijk en figuurlijk, stil te laten staan bij dit probleem. Ook delen we de inzending anoniem om meer context te geven: dit is waarom iemand het als straatintimidatie heeft ervaren en dit is de impact daarvan. Bijvoorbeeld dat iemand zich heel onveilig voelt of bepaalde plekken gaat mijden. De Heksennacht is een muzikale protestmars door het centrum van Nijmegen. Tijdens deze mars krijten we samen voorbeelden van straatintimidatie neer en dansen we de haat weg op straat. We proberen de verbinding te zoeken tussen mensen.'
Yana: ‘We proberen mensen bewust te maken van dit probleem door het aan te kaarten. Dat kan door een interactief gesprek aan te gaan. Daarmee laten we zien dat je over dit onderwerp kan praten zonder dat het heel zwaar hoeft te zijn.'

Waarom is dit, ook nu, nodig?
Judith: ‘Heksennacht als concept bestaat al heel lang: het is in 1978 voor het eerst georganiseerd in Nederland. Dat was vooral een mars waar allemaal vrouwen met protestborden en fakkels veel geluid maakten. Dat is heel goed. Wij willen nu een stap verder gaan en twee elementen toevoegen, namelijk workshops en een eindfeest. Met de workshops willen we handvatten aanbieden. Maar ook uitleggen welke andere sociale structuren een rol spelen: genderrollen, seksuele objectificatie en interseksualiteit. Straatintimidatie wordt niet door iedereen hetzelfde ervaren en in dezelfde frequentie. Voor een witte cisgender heteroman kan straatintimidatie een blinde vlek zijn, terwijl het voor anderen iets is wat ze vaak ervaren. En niet alleen vrouwen krijgen te maken met straatintimidatie. Daarom willen we tijdens deze editie ook mannen uitnodigen. Ook om zich uit te spreken. Daarom hebben we onze posters ook in mannen-wc’s opgehangen.’

Wat zijn de gevolgen van straatintimidatie? 
Judith: ‘Een gevoel van onveiligheid. Dat groeit naarmate je meer dingen meemaakt. Dan kan het gebeuren dat je bepaalde plekken gaat vermijden, of dat je op straat loopt met je sleutels in je handen of iemand gaat bellen (nep bellen). Je bent je gewoon heel bewust van de onveiligheid. Je kunt ook freezen als reactie; dat je fysiek niets meer kan doen. Mensen kunnen makkelijk roepen dat je iets moet zeggen, maar dat is niet makkelijk als er vijf jongens naar je roepen. Voor je eigen veiligheid denk je: ik hou mijn mond wel.’

Wat zijn de reacties op de activiteiten die jullie organiseren en het stoepkrijten?
Yana: ‘Een van de dingen die we doen tijdens het krijten is een gesprek aangaan. De meeste reacties zijn tof. Maar sommige mensen vinden dat we smerige woorden op straat kladderen en dat we de straat bekladden. Maar dat is een minderheid. Veel mensen steken hun duim op of reageren positief. Of delen hun eigen ervaringen. Soms zeggen mannen ook: “Oh, ik heb me eigenlijk nooit echt gerealiseerd dat dit eigenlijk heel vervelend is om op straat te roepen." Mijn favoriete ervaring is dat ik meemaakte dat een vrouw met een kindje langsliep en haar kind vroeg of het kind begreep wat er stond. Zo ontstond er een gesprek over straatintimidatie, grenzen en waarden. Hoe respecteer je iemand?’
Judith: ‘We krijgen ook reacties van mensen die het fijn vinden dat er een plek is om hun verhaal te doen. Mensen die opgelucht zijn wanneer ze, na drie weken wikken en wegen, toch de moed verzamelen om ons een DM te sturen. Ze zijn blij dat ze op een veilige manier toch iets terug kunnen doen.’

Dit doen jullie structureel. Waarom zijn jullie hier ooit mee begonnen?
Judith: ‘Ik ben dit account in oktober 2020 begonnen met Roos. Er was op een gegeven moment een vuurtje gaan branden. Er waren verschillende dingen gebeurd. En dat was niet chill. Ik vroeg me vaak af: “Waarom kun je me niet respectvol behandelen? Dat doe ik toch ook bij jou?” Het was een opeenstapeling van dingen.’
Yana: ‘Ik had een paar vervelende ervaringen gehad op straat. Ik had behoefte om erover te praten. Ik heb zowel mannen en vrouwen in mijn vriendengroep. Toen ik het ze vertelde, zeiden de vrouwen: “Oh, dat gebeurt zo vaak. Het is bijna normaal.” En: “Oh, ik had het gisteren nog.” De mannen zeiden: “Oh, gebeurt dat zo vaak?” We hebben het er nooit over. Er zat een groot verschil tussen de ervaringen van vrouwen en mannen in mijn vriendengroep. Ik merkte dat ik niet verbaasd was dat mijn vriendinnen ook soortgelijke ervaringen hadden en dat ik het zelf ook redelijk normaal ging vinden. Toen dacht ik: nee, het is niet normaal. Ik wil iets doen. Je gaat je ook heel eenzaam voelen als je blijft zitten met je eigen gevoelens. Een vriend van mij liet Judiths account zien en ik heb een bericht gestuurd. Dit is een manier om het gesprek aan te moedigen en een platform te bieden aan vrouwen die niet het sociale netwerk hebben om het erover te hebben. Maar het heeft ook een educatieve functie.’