De zwart-wit-samenleving volgens Mark Rutte

In de brief roept de premier ons allemaal op aardiger voor elkaar te zijn, want Nederland is een breekbare vaas. Op zich een prima boodschap: lief zijn scoort. Maar in werkelijkheid is deze brief niets meer dan een kortzichtige projectie van de Nederlandse samenleving. Zo zwart-wit als het maar kan.

Mark Rutte wijt de kwetsbaarheid van het land – vandaar de vaasmetafoor – aan het feit dat er mensen zijn die niet het beste beentje voort hebben met Nederland. Hij voegt eraan toe dat de instabiele verhoudingen op het wereldtoneel het hele Nederlandse kaartenhuis al kunnen doen wankelen, en dat er weinig voor nodig is om de boel te laten instorten. Wat een ramp. Kijk maar naar Engeland: door de Brexit lijkt het land langzaam maar zeker te verdwijnen in een beerput van ellende. Zo stelt de premier. Hij voegt eraan toe dat er mensen zijn die enkel in verschillen denken en niet in overeenkomsten, en dat ze uit zijn op het vergroten van die verschillen. Juist deze mensen roept hij op om samen op te trekken en ‘the dark side’ in feite te verlaten.

Ik waardeer iedere oproep tot meer saamhorigheid, maar wat Rutte hier – net als Jesse Klaver ook soms doet – is een overduidelijke tweedeling schetsen van de samenleving: een groep van progressieve weldoeners die de vaas met fluwelen handschoentjes vasthoudt, en een groep die er duidelijk op uit is Nederland bij de voeten af te zagen en ons land dezelfde beerput in duwen als Engeland.

Ik vind het een nogal angstaanjagende gedachte dat de premier van alle Nederlanders zo denkt over de moraal van de samenleving. Want volgens mij is dit totaal niet het geval: iedereen is uit op een beter Nederland. Alleen geldt vooralsnog dat de wijze waarop dat ‘betere Nederland’ bereikt kan worden door iedereen anders ingevuld wordt. Ik begrijp niet waarom het voor politici zo moeilijk is om andere sentimenten of opvattingen te onderschrijven en dan vervolgens vragen om samen na te denken over een betere toekomst. Gewoon een simpele toevoeging als “ ik begrijp dat sommigen van jullie een uiteenlopende visie hebben wat betreft de ideale samenleving en hoe deze verder vormgegeven moet worden. Laten we daar middels een constructief dialoog samen proberen uit te komen ”, ofzo, zou al genoeg zijn. Dan laat Rutte in ieder geval zien dat hij niet groepen tegen elkaar uitspeelt, maar juist probeert te verbinden.   

Maar nee, Mark Rutte benadrukt en vergroot impliciet hiermee de verschillen tussen de opvattingen van mensen en maakt zich hiermee schuldig aan hetgeen hij zelf aankaart in de brief: mensen die uit zijn om verschillen te vergroten. 

Mark Rutte, je bent een vaasblaaskaak. En als dit zo doorgaat, ga ik hoogstpersoonlijk een campagne beginnen om vaasblaaskaak het woord van 2019 te maken.