Hoe werkt het achterdeurbeleid?

Wiet staat al vijftig jaar op de soft drugs lijst in Nederland, wat betekent dat de politie een oogje toeknijpt als je een joint haalt bij de coffeeshop. Hoe werkt dat achterdeurbeleid precies?

We zijn in Nederland niet vies van wat wiet: 1 op de 4 volwassenen heeft weleens cannabis genuttigd. Ruim 700.000 mensen staken afgelopen maand nog een jointje op, vertelt presentatrice Amber Kortzorg in Stemstress. Met een bezoek aan een van de 565 coffeeshops die we in Nederland tellen, kun je moeiteloos voorzien worden van een portie cannabis of hasj. Het maximum? Een respectabele 5 gram per persoon. Maar daar kleven nog wel wat regels aan.

Wat is het achterdeurbeleid?
Nederland kent al bijna vijftig jaar een gedoogbeleid of achterdeurbeleid, waarbij onder strenge voorwaarden wiet verkocht mag worden. Je mag dus legaal een jointje halen bij de coffeeshop, maar de levering van de wiet aan deze shops verloopt wel illegaal. Dat wordt het gedoogbeleid genoemd: het kweken, verkopen en bezitten van wiet en hasj is eigenlijk illegaal, maar het wordt door de vingers gezien. Dat gedoogbeleid gaat alleen over de verkoop in coffeeshops; de inkoop van wiet door shops is dus wél verboden.

Heel vervelend voor leveranciers, want zij moeten hierdoor werken in een crimineel circuit. In Spuiten en Slikken: Aan ’t Werk nemen presentatoren Jurre en Ralph een kijkje in dit beleid.

Aan welke regels moeten coffeeshops zich houden?
Coffeeshops moeten zich houden aan bepaalde criteria. Voor het gebruik van softdrugs geldt bijvoorbeeld een minimumleeftijd van 18 jaar en op het vergeven van softdrugs aan minderjarigen staan dan ook zware straffen. Derrick Bergman, voorzitter en woordvoerder van het Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod, sprak over deze voorwaarden in Vroeg!. ‘Officieel zijn alle vormen van teelt verboden, inclusief de vijf plantjes die je thuis zelf mag planten. Daar wordt ook serieus op gehandhaafd. Een coffeeshop mag zelf nooit meer dan 500 gram in de coffeeshop hebben.’ De inkoop ligt dus volledig in het illegale circuit en de leveranciers kunnen op ieder moment worden opgepakt als ze meer dan 5 gram op zak hebben. ‘Je moet als consument vertrouwen op de inkoper van de coffeeshop. Wat er op de illegale markt wordt verkocht, varieert enorm in kwaliteit.’

Zijn we in Nederland nog voorloper wat betreft drugsbeleid?
Er is al jaren discussie over dit beleid. Waar we voorheen nog voorloper waren op het gebied van drugs, zijn we tegenwoordig flink ingehaald door landen als Canada en Uruguay. ‘Daar kan je wiet niet alleen vrijuit gebruiken; ook de handel in de drug is er legaal’, lichtte drugshistoricus Arjan Nuijten eerder toe in Alledaagse Vragen.

Wat is de wietproef?
Omdat ons huidige drugsbeleid achterhaald zou zijn, werd zes jaar geleden met veel bombarie de wietproef geïntroduceerd. Nu is er nog weinig van de proef terechtgekomen, maar de Rijksoverheid laat weten dat dit experiment halverwege december van dit jaar toch van start gaat. In het vierde kwartaal van 2023 zouden telers gereed zijn om de wiet te leveren aan de coffeeshops. Dat is voldoende om in Breda en Tilburg te kunnen starten met de aanloopfase van het experiment. Voordat je deze gereguleerde producten kunt kopen moet je nog wel even wachten: op zijn vroegst liggen deze cannabisconsumpties pas eind volgend jaar in de schappen van de coffeeshop.