Voorkom brand in huis: zo ga je veilig om met je oplaadbare accu

Thuis een batterij opladen is voor veel mensen dagelijkse kost. Niet alleen de telefoon of laptop moet aan de oplader, ook de accu van de e-bike of elektrische tandenborstel heeft regelmatig stroom nodig. Het in huis hebben van deze apparaten is niet zonder risico. Vorig jaar waren accu’s de vermoedelijke oorzaak van 5 procent van alle woningbranden. Raadpleeg daarom deze 5 tips voor het veilig opladen van een accu.

Mobiele telefoons, laptops, tablets, thuisbatterijen, speelgoed, gereedschap en elektrische fietsen. De lijst met apparaten die dankzij een oplaadbare batterij hun werk doen, wordt langer en langer. Hoeveel oplaadbare apparaten heb jij thuis liggen? Volgens Brandweer Nederland heeft ieder huishouden er gemiddeld 125 (!) van in huis.

Over welke batterij of accu (deze benamingen worden door elkaar gebruikt) hebben we het hier? De oplaadbare batterij die in consumentenelektronica, elektrische fietsen en elektrische auto’s wordt gebruikt is de lithium-ion-accu.

Deze weegt relatief weinig en kan veel energie opslaan, veel meer dan bijvoorbeeld een gewone batterij. Een nadeel van de lithium-ion-accu is dat deze continu iets van haar capaciteit verliest. Door dit verval gaat bijvoorbeeld een e-bike- of laptopaccu zo'n 3 tot 5 jaar mee.

De oplaadbare lithium-ion-batterij is veilig bij normaal gebruik. Houd daarbij wel rekening met de volgende zaken.

Omdat er in ieder huishouden gemiddeld genomen tientallen apparaten rondslingeren met een oplaadbare batterij, is het zaak om ze allemaal goed te behandelen. Gebruik je een apparaat - en dus de accu - niet of weinig? Zorg er dan wel voor dat je deze regelmatig oplaadt. De brandweer raadt aan om dit minimaal één keer per drie maanden te doen.

Een accu loopt vanzelf leeg, ook als deze niet in gebruik is. Wordt de spanning te laag? Dan neemt de kans toe dat het opladen niet meer lukt. Er zit dan te weinig stroom in waardoor de oplader geen seintje meer van de accu krijgt om te starten. Zonde van de accu en zonde van het apparaat. Je wilt natuurlijk niet een nieuwe accu of compleet nieuw apparaat hoeven kopen omdat het te lang geen dienst heeft gedaan.

Raakt een accu te diep ontladen en is alle fut eruit? Dan kunnen de cellen die erin zitten zelfs beschadigd raken. Beschadigde accucellen in een batterij vormen een risico. Een beschadigde batterij vliegt eerder in brand.

Vroeger kreeg je bij je nieuwe smartphone of tablet ook een bijpassende oplader. Niet elk merk doet dit nog. Dan moet je op zoek naar een oplader. Je kijkt of je er thuis nog een hebt liggen of anders koop je er eentje.

Let hierbij op. Een willekeurige oplader gebruiken die toevallig past, kan gevaarlijk zijn. Je kunt beter wat meer besteden aan het juiste exemplaar dan dat je een goedkope imitatie-oplader gebruikt die je accu beschadigt. Het gevaar op kortsluiting neemt ook toe als je een goedkoop imitatie-exemplaar gebruikt.

Twijfel je welke oplader goed is? Kijk op de website van de fabrikant of vraag een vakman om advies. Bijvoorbeeld een fietsenmaker, mocht de oplader van de accu van je fiets aan vervanging toe zijn.

Heb je een nieuw product in huis met een oplaadbare batterij? Raadpleeg de handleiding en volg de aanbevelingen van de fabrikant op, zowel met betrekking tot het opladen als wat betreft de keuze van de oplader.

Haal je elektrische apparaat van de oplader als de accu is opgeladen. Dit verlengt de levensduur van de accu.

De oplaadbare batterij veroudert sneller als deze aan de stroom blijft liggen wanneer hij volledig opgeladen is. Dat wil je natuurlijk niet. Bovendien kost dat ook weer extra elektriciteit.

Tip: laad op tot 80 procent

Wist je dat telkens opladen tot de volle 100 procent eigenlijk niet het beste is voor de levensduur van de accu van een telefoon of tablet? Helemaal leeg laten lopen is ook niet goed. Lithium-ion-batterijen kun je niet eindeloos blijven opladen, ze hebben namelijk een beperkt aantal laad- en ontlaadcycli. Houd de batterij of accu tussen de ongeveer 20 en 80 procent stroomcapaciteit, dan gaat die het langst mee.

Wat is een 'thermal runaway' van een oplaadbare batterij en hoe ziet een brand eruit? Bekijk de uitleg en video van het kennisinstituut voor crisisbeheersing en brandweerzorg NIPV. Tekst gaat na de video verder.

Lithium-ion-batterijen zijn gevoelig voor temperatuur. Apparaten met dit soort batterijen kunnen beter niet te lang worden blootgesteld aan temperaturen van boven de 40 graden of onder de -10 graden Celsius. De levensduur van de batterij wordt erdoor verkort. Opladen of bewaren bij deze extreme temperaturen wordt ontraden.

Langdurige blootstelling aan hitte kan ervoor zorgen dat een oplaadbare batterij opzwelt. De kans op kortsluiting en brand liggen dan op de loer.

Is het tijd om een apparaat op te laden? Leg deze op een vlakke, stabiele ondergrond die niet warm wordt. Bedek een telefoon, tablet of laptop niet met een kussen of dekbed. Leg het apparaat ook niet in de volle zon, bijvoorbeeld op de vensterbank of op het dashboard in de auto. Zie erop toe dat oplader en batterij hun warmte kwijt kunnen. Laad niet op in de buurt van brandbaar materiaal.

De brandweer adviseert om een batterij thuis op te laden in de buurt van een rookmelder en om toezicht te houden tijdens het laden. Het is daarom beter om niet ’s nachts apparaten aan de lader te hangen omdat je dan slaapt.

Rijd je op een e-bike? Laat dan tijdens een onderhoudsbeurt ook de accu controleren door de fietsspecialist. Deze heeft als het goed is apparatuur om de kwaliteit van de accu te meten.

Ervaar je problemen met de oplaadbare accu van de fiets? Laat 'm dan ook door de vakman nakijken.

Ben je gevallen met de fiets of is de accu op de grond gevallen? Een val kan de cellen van een accu beschadigen waardoor er sneller brand kan ontstaan in de batterij. Schade zie je niet altijd aan de buitenzijde. Uit voorzorg kun je de accu dan beter niet meer gebruiken of laat 'm eerst inspecteren door de fietsspecialist.

Stoot- of valrisico geldt ook voor andere apparaten met een oplaadbare batterij, zoals je mobiele telefoon. Een beschadigde oplaadbare accu is onveilig. Als je die gaat opladen, dan is het risico op brand verhoogd.

Van verschillende mobiele apparaten is een beschadigde accu nog wel te vervangen door een nieuw exemplaar. Raadpleeg de verkoper of een vakman om advies in zo’n geval.

Is je apparaat met een oplaadbare batterij niet meer te gebruiken? Breng ‘m naar een recyclepunt. Batterijen bevatten herbruikbare metalen.

Bronnen: Brandweer.nl, battery-control.nl, NIPV