Dit waren de meest actuele oplichtingstrucs van november 2024

PayPal, een bosje bloemen, DigiD, Marktplaats en via een QR-code betalen bij een parkeerautomaat. Wat hebben deze zaken met elkaar gemeen? Ze spelen stuk voor stuk een rol in verschillende oplichtingstrucs. In dit artikel waarschuwen we voor een paar actuele trucs waar oplichters zich in november 2024 van bedienden. Hoe herken je ze? En hoe voorkom je dat je erin trapt?

Kassa probeert met enige regelmaat – liefst maandelijks – aandacht te besteden aan de meest recente, actuele vormen van oplichting.

Dat kan gaan om online oplichting in de vorm van phishingmails, maar ook om telefonische oplichting in de vorm van frauduleuze telefoontjes of sms'jes. Daarnaast besteden we uiteraard ook aandacht aan meer 'klassieke' vormen van oplichting waar je aan de deur of op straat mee te maken kunt krijgen, zoals babbeltrucs.

Na het lezen van dit artikel is de kans een stuk kleiner dat jij in deze oplichtingstrucs trapt. Uiteraard kun je zelf ook je steentje bijdragen aan het creëren van bewustwording, en wel door mensen in je omgeving op deze trucs te attenderen. Denk daarbij vooral aan sommige ouderen en aan kwetsbare mensen die minder weerbaar en/of digitaal vaardig zijn.

In de regio Rotterdam was de afgelopen dagen sprake van wat door het AD wordt omschreven als de 'bloemenbabbeltruc'.

Opvallend is dat de politie benadrukt dat de slachtoffers van deze truc "voornamelijk mensen op hoge leeftijd zijn of mensen die daarnaast extra beperkt zijn."

Een 85-jarige dame uit Schiedam kreeg onlangs iemand aan de deur met een bos bloemen. Aan het einde van de middag, toen de zon al onder was, werd er op het raam geklopt van haar appartement op de negende verdieping van een galerijflat.

De hoogbejaarde dame deed de gordijnen open om te zien wie er voor de deur stond, maar kon vanwege haar beperkte gezichtsvermogen slechts waarnemen dat het ging om iemand met een pet die een bos bloemen in de handen had.

Ze deed de voordeur open en trof een mevrouw die claimde dat ze een bosje bloemen kwam brengen namens buurtzorg. De dochter van het slachtoffer vertelt aan het AD dat deze nepmedewerker vervolgens direct naar binnen stapte en de bewoner naar de keuken dirigeerde. Een handlanger glipte de woning in en verdween naar de slaapkamer om op zoek te gaan naar waardevolle spullen.

Het toeval wil dat moeder en dochter telefonisch in gesprek waren op het moment dat er werd aangebeld. De dochter rook argwaan en schakelde de onderburen in om een kijkje te nemen. Daarop namen de twee vrouwen in het appartement van het 85-jarige slachtoffer de benen.

Op weg naar buiten duwden ze bovendien een 78-jarige benedenbuurman van de trap. Ze wisten vervolgens te ontkomen. Het is niet bekend of er daadwerkelijk iets is buitgemaakt.

De bewoner van de flat durfde aan de telefoon niet tegen haar dochter te vertellen dat er sprake was van een verdachte situatie. Later verklaarde de vrouw dat ze bang was om klappen te krijgen.

Eerder deze week was er sprake van een vergelijkbare truc bij een 78-jarige – eveneens slechtziende – vrouw in de Rotterdamse wijk Delfshaven, hemelsbreed nog geen zeven kilometer verderop. Bij deze mevrouw stonden drie vrouwen op de stoep met een bosje bloemen. De bewoner kreeg te horen dat ze de bloemen vanwege een 'actie in de wijk' in ontvangst mocht nemen.

Ook in dit geval wisten de vrouwen zich vervolgens toegang te verschaffen tot de woning, al is eveneens onbekend of er iets is buitgemaakt. Of er een verband bestaat met de hierboven beschreven zaak is niet bekend.

De politie is bekend met dit fenomeen en geeft aan dat ze zien dat deze truc vaker voorkomt. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar de oplichtingstruc wordt ook buiten de regio Rotterdam toegepast, blijkt uit aangiftes die door het hele land worden gedaan. Het vermoeden bestaat dat sommige slachtoffers vooraf worden geobserveerd.

Ook meldt de politie: "Het is ons opgevallen dat de slachtoffers voornamelijk mensen op hoge leeftijd zijn of mensen zijn die daarnaast extra beperkt zijn". De politie raadt mensen aan om niet zomaar open te doen, tenzij ze degenen aan de deur kennen of ze op een andere manier zeker weten dat diegene goede bedoelingen heeft.

Niet nieuw, wél actueel: valse sms'jes namens 'DigiD'. De Fraudehelpdesk waarschuwt daarvoor en doet dat op basis van meerdere meldingen.

In de sms wordt gesproken van een 'DigiD-registratie' die over twee dagen zou verlopen. Nu is dat op zich al een wonderlijk, hoogst ongebruikelijk verhaal, in de sms krijg je bovendien het verzoek om de registratie te verlengen. Dat kan via de link in de sms.

Niet geheel verrassend, maar dat is een valse link. Dat 'verlengen' moet ongetwijfeld via je bankrekening, en wie denkt even in te loggen bij internetbankieren via een 'DigiD'-portal komt bedrogen uit. In werkelijkheid verstrek je op deze manier je inloggegevens aan oplichters.

Een voorbeeld van deze sms. Dit artikel gaat verder na onderstaande tweet.

Krijg jij sms'jes van DigiD met daarin een link? Wees dan op je hoede en klik er niet op.

DigiD zegt zelf: "Let op, DigiD stuurt u nooit berichten met een link of QR-code. Ziet u wel een link of QR-code in een bericht dat van DigiD lijkt te komen? Scan de QR-code niet en klik niet op de link."

Ook een opvallend verschijnsel: 'driehoeksoplichting'. Dit gaat om een vrij nieuwe vorm van oplichting die zich afspeelt op tweedehands verkoopplatformen. Deze truc werd beschreven door het AD naar aanleiding van een oplichtingszaak waar een man uit Almelo bij betrokken was. Er zouden tientallen klanten zijn gedupeerd.

Er wordt geen specifieke naam van een verkoopplatform genoemd, maar op basis van een beschrijving van de werkwijze ligt het voor de hand om te denken aan Marktplaats en vergelijkbare platformen waar particulieren op kunnen adverteren. Hoe werkt deze zogenaamde driehoeksoplichting precies?

De oplichter zet een nepadvertentie online en biedt daarin een vrij duur product te koop aan. Dat kan in principe van alles zijn, denk bijvoorbeeld aan dure merkkleding of elektronica. Na het plaatsen van de advertentie neemt de oplichter contact op met een verkoper die een vergelijkbaar, maar veel goedkoper product aanbiedt. De oplichter biedt aan om het goedkopere product te kopen en vraagt naar welk rekeningnummer het geld mag.

In de tussentijd meldt zich een derde partij, namelijk een geïnteresseerde koper die wel oren heeft naar het dure product uit de nepadvertentie. De oplichter vraagt deze koper om het geld over te maken, maar laat dat niet op zijn eigen rekening storten. In plaats daarvan wordt dit geld overgemaakt naar het rekeningnummer van de verkoper van het goedkopere product.

Op dat moment slaat de oplichter zijn slag. Zodra de nietsvermoedende koper van het dure product het geld heeft overgemaakt naar het rekeningnummer van de verkoper van het goedkopere product, neemt de oplichter contact op met laatstgenoemde. Het excuus is dan dat er per abuis te veel geld is gestort. De oplichter biedt aan om langs te komen om het goedkopere product te halen en het zogenaamd te veel betaalde geld terug te krijgen.

De winst? Dat is in beginsel het prijsverschil tussen het dure product dat door de oplichter wordt aangeboden en het goedkopere alternatief dat door een bona fide verkoper wordt verkocht. Stel, de oplichter biedt een tablet aan voor 300 euro, maar laat een potentiële koper het geld overmaken naar een verkoper van een vergelijkbare tablet die 100 euro kost. Als de truc slaagt, krijgt de oplichter 200 euro – zogenaamd 'te veel betaald' – terug van de verkoper van het goedkope product.

Daarnaast is óók het goedkopere product in zekere zin 'winst', want dit wordt betaald door de nietsvermoedende koper van het dure product.

Volgens het AD waarschuwen zowel de politie als de Fraudehelpdesk voor deze vorm van oplichting. De belangrijkste tip is dat je nooit zomaar vooraf moet betalen. Mensen krijgen het advies om – indien mogelijk – bij de verkoper langs te gaan en het product zelf te beoordelen.

Pas als je het product daadwerkelijk zelf hebt kunnen bekijken, zou je moeten betalen. Ook is het zinvol om verdachte verkopers te melden bij het betreffende verkoopplatform, al biedt dat niet altijd de garantie dat er daadwerkelijk iets mee gebeurt.

Een oudere truc in een nieuw jasje. Bij de Fraudehelpdesk zijn veel meldingen binnengekomen over valse telefoontjes namens PayPal, eBay, iDEAL, Klarna en zelfs De Nederlandsche Bank. Neem je op? Dan krijg je een bandje te horen met een keuzemenu.

Oplichters kunnen uit naam van verschillende bedrijven bellen, maar het einddoel is hetzelfde. In deze gevallen gaat het om een keuzemenu waarin je te horen krijgt dat je een betaling van 300 euro moet accorderen. Je kunt kiezen tussen optie 1 (goedkeuren) of optie 2 (niet goedkeuren).

In beide gevallen word je doorgeschakeld naar een zogenaamde 'medewerker', in werkelijkheid een oplichter. Die probeert zich toegang te verschaffen tot jouw computer, bijvoorbeeld door jou TeamViewer-achtige software te laten installeren zodat ze op afstand mee kunnen kijken op je scherm of de controle over je computer zelfs geheel over weten te nemen.

Vervolgens proberen ze om toegang te krijgen tot internetbankieren. Eenmaal gelukt? Dan worden er grote geldbedragen overgemaakt naar onbekende rekeningnummers.

Deze waarschuwing stamt van eind oktober, maar was ook gedurende de maand november nog actueel. Volgens Nu.nl werden er in november enkele honderden meldingen gedaan bij de Fraudehelpdesk. Waarschijnlijk was dat het topje van de ijsberg omdat de meeste mensen de moeite niet nemen om het te melden.

Nóg een actuele truc: in steeds meer steden worden stickers met QR-codes aangetroffen op parkeerautomaten. Door de vormgeving van de stickers lijkt het alsof het officiële stickers zijn en kun je de indruk krijgen dat betalen via de QR-code sneller is dan dat gepriegel op de automaat.

Maar niets is minder waar. Deze QR-codes leiden naar nagemaakte websites van parkeerbedrijven, waaronder EasyPark. Als jij denkt te betalen, geef je in werkelijkheid inloggegevens voor internetbankieren aan oplichters. Zij zullen vervolgens proberen om jouw bankrekening razendsnel leeg te trekken.

Alles over deze truc is uitvoerig beschreven in dit artikel. Gemist? Lees het dan alsnog.

Bron: AD, Fraudehelpdesk, Nu.nl