Transcriptie - De stem van het volk

00.18

[caption]

Trump

Vandaag dragen we niet alleen de macht over van de ene regering naar de andere of van de ene partij aan de andere. Maar we dragen de macht over van Washington aan jullie, het volk.

[caption]

Wilders

Dit zal het jaar zijn van het volk, het jaar waarin de stem van het volk eindelijk gehoord wordt.

voice-over

De macht terug naar het volk. Burgers moeten directe invloed krijgen. Een recent gevolg zien we bij de Britten waar het volk met nipte meerderheid van 52% een Brexit forceert.

[caption]

Farage

Laat 23 juni de geschiedenis ingaan als onze Onafhankelijkheidsdag!

voice-over

Red de democratie ook in Nederland. Maar het Oekraïne referendum bezorgt ons land een kater. Toch kiest de meerderheid van de politieke partijen nu voor referenda. Waarom is dat?

Man

Ja dat zegt vooral iets over de wijze waarop politici onzeker zijn geworden en het populistische discours gaan volgen van oh we moeten het volk maar aan het woord laten.

voice-over

Sommige partijen willen volksraadplegingen, zoals in Zwitserland waar de stem van het volk directe invloed heeft.

Vrouw

Ik vind dat het volk moet bepalen hoe het gaat in Zwitserland. Niet de uitvoerende, wetgevende of rechtsprekende macht.

voice-over

Zembla onderzoekt de risico’s van directe democratie.

02.07

[caption]

voice-over

Het referendum hoort bij Zwitserland als kaasfondue. Met als speciaal ingrediënt het burgerinitiatief. De Zwitsers kunnen over elk onderwerp een volksraadpleging houden mits ze daarvoor 100.000 handtekeningen weten te verzamelen. De uitslag is bindend. De regering moet de uitslag in principe respecteren.

[caption]

Nieuwslezer

De meerderheid van de Zwitsers vindt het versneld sluiten van de kerncentrales in het land niet nodig.

Nieuwslezer

Een basisinkomen voor iedereen. Ruim driekwart van de Zwitsers stemde tegen.

voice-over

De laatste jaren zijn echter met steun van de populistische  volkspartij SVP omstreden kwesties in stemming gebracht. Een minarettenverbod, in strijd met de vrijheid van godsdienst. Het uitzetten van buitenlandse criminelen, ook bij lichte vergrijpen. Een stop om immigratie in weerwil van bestaande Europese verdragen.

Interviewer

Kun je over alles stemmen en moeten ze elk aangenomen initiatief invoeren?

Vrouw

In principe wel. Daar gaat het om bij directe democratie.

voice-over

Directe democratie staat op het verlanglijstje van steeds meer partijen. D66 was vroeger een roepende in de woestijn in haar pleidooi voor het referendum. Nu staat het in de meeste partijprogramma’s nadrukkelijk vermeld. Met voor sommigen Zwitserland als lichtend voorbeeld, zoals bij het Forum voor Democratie van Thierry Baudet.

03.41

[caption]

Baudet

Nou ik denk dat we in de westerse wereld op een omslagpunt zitten waarbij we de democratieën zoals die in de 19 ^e eeuw zijn ontwikkeld gaan perfectioneren. Mensen willen meer inspraak en ik denk dus ook dat we dat gaan zien in de komende jaren in Nederland maar ook in andere  landen, dat er veel meer mogelijkheden komen voor burgers om referenda af te dwingen.

voice-over

Politicoloog André Krouwel is verbaasd dat de politiek het referendum heeft omarmd.

[caption]

Krouwel

Nou dat zegt vooral iets over de wijze waarop politici onzeker zijn geworden en het populistische discours gaan volgen van oh we moeten het volk maar aan het woord laten. En geen vertrouwen meer hebben in de traditionele manier waarop dat gebeurde, namelijk het eigen functioneren als politieke partij als doorgeefluik van die belangen.

Int.

Maar er is een kloof toch, een kloof tussen de burger en de politiek?

04.22

Krouwel

Nee hoor. Nog nooit zijn burgers zo direct over politici aan het praten, kunnen ze ze zo makkelijk benaderen. Je hoeft maar een twitter te sturen of de meesten reageren  op je. Je kunt rechtstreeks tegen ze praten, overal vragen stellen. Nog nooit zijn partijen zo responsief naar kiezers als nu. Dus er is geen kloof in de zin dat mensen niet vertegenwoordigd worden.

voice-over

Toch is het gemiddelde vertrouwen in politici laag. In Europa gemiddeld maar zo’n 30 procent, zo blijkt uit de Eurobarometer. Nederland, zo staat in dit onderzoek, steekt daar gunstig bij af. Zegt Kristof Jacobs van de Radboud universiteit.

[Caption]

Jacobs

Nederland lijkt een beetje tegen die trend in te gaan. In de lente van 2016 bleek uit de laatste peiling van de Eurobarometer dat 54 procent van de Nederlanders wel degelijk vertrouwen had in het parlement en de regering. En dat zo’n 40% geen vertrouwen had. Dus er is wel degelijk een groep mensen die geen vertrouwen heeft. Maar de meerderheid van de Nederlanders heeft wel vertrouwen.

Int.

Toch heb je het idee als je de berichtgeving volgt en de politieke partijen soms hoort, dat er een enorme kloof is en dat het vertrouwen nihil is.

Jacobs

Dat is dus onterecht. Het is wel degelijk zo dat die groep mensen die geen vertrouwen heeft, die is vrij actief, die is ook vrij hoorbaar. Dat is dan wat we eventueel zouden kunnen noemen een luide minderheid versus de stille meerderheid. Dat is op zich ook niet geheel onterecht. De mensen die ontevreden zijn, die zijn vaak boos. Boze mensen hebben de neiging zich te uiten.

[caption]

Stem acteur

Zo moeilijk is het toch niet!

voice-over

De luide minderheid kreeg het voor elkaar.

Stem

‘…dus zal er een referendum...’

voice-over

Een referendum over het Oekraïne verdrag. Een overeenkomst tussen de EU en de Oekraïne. De Europahaters van Geenpeil grepen dit referendum aan als stem tegen wat ze noemen de politieke elite.

Baudet

Als je eens in de tien jaar een referendum hebt, dan is het  natuurlijk niet gek als mensen met een heleboel opgekropte frustratie uiteindelijk naar die stembus gaan. Daarom dat ik ook ervoor pleit om veel vaker referenda te hebben. Niet eens in de zoveel jaar maar gewoon twee keer per jaar of zo. Een nationale referendumdag.

voice-over

Klopt het wat Baudet zegt? Gingen stemmers bij het Oekraïne referendum gefrustreerd en boos naar de stembus? Kristof Jacobs leidde in opdracht van de Stichting Kiezersonderzoek Nederland het nationaal referendumonderzoek. Wat blijkt? Nederland bracht niet massaal een proteststem uit. Slechts een derde van de stemmers was geïnteresseerd in het verdrag. Maar een kwart vond het onderwerp geschikt voor een referendum. De lage opkomst, 32%, kwam door een gebrek aan kennis en belangstelling. En het was de stemmers volstrekt onduidelijk welke consequenties de uitslag zou hebben.

07.18

Jacobs

Wellicht is het handig om tijdens de campagne duidelijk te maken hoe je gaat reageren op de uitslag. En wat je specifiek gat doen. Hoe ga je daarmee om? Als het nu een geldig referendum is, gewoon zeggen: we gaan luisteren naar de burger. Wat houdt dat in? Dat is zo vaag, dat vraagt om problemen.

voice-over

EN die problemen kwamen er. Want het referendum was raadgevend en premier Rutte nam de uitslag, 61% tegen het Oekraïne verdrag, niet over.

[caption]

Voice-over

In Brussel regelde hij wat aanvullende voorwaarden, die de tegenstemmers tegemoet moesten komen. De voorstanders van het referendum reageerden boos.

[caption]

Van Bommel

Nu worden mensen bevestigd in hun gevoel dat in Brussel alles wel te regelen valt, met een glimlach en achterkamertjesdeals.

[caption]

Thieme

Voorzitter, dat is precies de reden waarom mensen zo ontzettend hun bekomst hebben van de traditionele politieke partijen.

Baudet

Nou de regering had gewoon moeten zeggen, ofwel we volgen de uitslag ofwel we volgen de uitslag niet. En in beide gevallen, kijk ik denk dat het beter is om de uitslag te volgen en, maar in beide gevallen neem je de mensen serieus en dat is nu niet gebeurd.

voice-over

Politicoloog André Krouwel onderzoekt via kieskompas al jaren het stemgedrag in ons land. De gang van zaken rond het Oekraïne referendum toont voor hem eens te meer aan dat referenda meer kapotmaken dan je lief is. Sterker, er schuilt een gevaar in.

Krouwel

Ja er zijn twee dingen die je ziet gebeuren in een referendum. Het is een meerderheidsbeslissing. Dat betekent dat meerderheden winnen. Vaak zijn het ook nog eens toevallige meerderheden waardoor het heel onduidelijk wordt en je ook hele inconsequente uitkomsten kunt hebben.  Maar de twee slachtoffers zijn altijd de rechtsstaat en de minderheden. Want minderheden kunnen natuurlijk nooit een referendum winnen, of bijna nooit. En de rechtsstaat wordt het slachtoffer omdat mensen, wat mensen graag willen vastleggen, is het verbod van andere mensen om dingen te doen. Ehm… en de rechtsstaat moot eigenlijk die bescherming leveren en als je dan een referendum bijvoorbeeld gaat houden over allerlei vrijheden van minderheden of over bijvoorbeeld godsdienstvrijheid, dan krijg je natuurlijk een heel groot probleem als dat een minderheid betreft. Dan gaat de meerderheid zeggen dat inderdaad die vrijheden moeten worden beperkt en heb je dus een constitutioneel probleem want er is een meerderheidsuitspraak en er is een grondwet. Wat doe je dan?  En dat is denk ik de kern van het probleem van een referendum. Dat raakt namelijk precies aan daar waar de rechtsstaat en de democratie op elkaar botsen.

09.47

voice-over

Als het waar is wat Krouwel beweert, dan moet dat zichtbaar zijn in het walhalla voor referendumliefhebbers, in Zwitserland.  Hier zijn gemiddeld vier keer per jaar nationale referenda. De opkomst is gemiddeld 45%.

voice-over

Dit is Martina Bircher, 31 jaar oud. Ze woont in Aburg en is lokaal actief voor de rechts populistische partij SVP, de grootste partij van het land.

Bircher

Fijne dag!

Stem

Jij ook.

voice-over

In haar woonplaats is 40% buitenlander, waaronder veel vluchtelingen.

Bircher

Dat is mij te heet.

Verkoper

Ik vind het wel lekker.

Bircher

Ik hou niet van sterk gekruid.

Verkoper

Ik wel.

Bircher

Raclette, braadworst en rösti, daar hou ik wel van.

voice-over

Bircher vindt dat er teveel buitenlanders in haar land zijn komen wonen en daarom heeft ze voor een immigratiestop gestemd. Al is dat in strijd met het Europees verdrag  recht op vrij personenverkeer.

Bircher

Als het zo doorgaat, ook met het massa-immigratie-initiatief, dat nog steeds niet is ingevoerd, wat ze ook proberen, zit het erin dat we over een paar jaar een minderheid zijn. Dat denk ik. 

Int

Beangstigt u dat?

Bircher

Ja zeker.

[caption]

Man

Dat typeert de boze burger: onvrede over de politieke elite en het parlement.  De SVP speelt dat heel slim met plannen aangaande het buitenlandbeleid of immigratie die tegen het regeringsbeleid ingaan. De SVP regeert via het volksrecht. Ze zoeken geen steun in het parlement. Zo wordt consensusdemocratie heel moeilijk.

voice-over

De volkspartij van Bircher heeft nog een omstreden burgerinitiatief gelanceerd. Buitenlandse criminelen moeten ook na lichte vergrijpen het land worden uitgezet.

stem

Het SVP-uitzettingsinitiatief is met een hardheidsclausule overgenomen. Dat gaat de SVP niet ver genoeg. De partij dreigt met een nieuw initiatief.

Bircher

Je hoort steeds weer over therapie en zo maar je hoort nooit dat er iemand is uitgezet. En dan voel je je in de zeik genomen. 

Int.

Hecht u aan de Zwitserse grondwet?

Bircher

Natuurlijk.

Int.

Die bepaalt dat overheidshandelen proportioneel moet zijn.

Bircher

Uiteraard moet het proportioneel zijn. Maar, en dat is mijn mening, uitspraken uit het verleden waren altijd ten gunste van de dader en het slachtoffer verdwijnt eigenlijk helemaal uit beeld.  

12.48

voice-over

In deze gevangenis zit een crimineel uit Kosovo die als het aan Bircher ligt, al bij zijn eerste winkeldiefstal op 14-jarige leeftijd Zwiterland zou zijn uitgezet.

Bircher

Dag, meneer Z., ik heet Bircher.

Gevangene

Aangenaam.

Bircher

Ik ben gemeenteraadslid en actief in de plaatselijke politiek namens de SVP.

Gevangene

Oké.

Bircher

Precies. Hoe lang zit u hier al?

Gevangene

Ik zit nu bijna 5,5 jaar gevangen.

Bircher

En hoe oud bent u nu?

Gevangene

Op 2 juli ben ik 27 geworden.

Bircher

Dat betekent dus adt u al sinds uw 22 ^e in de gevangenis zit.

voice-over

De man kwam als 1-jarig kind met zijn familie uit Kosovo naar Zwitserland. Hij is heir opgegroeid maar moet dus het land verlaten.

Gevangene

Ik word gestraft voor het delict dat ik heb gepleegd en dat is terecht. Maar door die uitzetting word ik dubbel gestraft, voor de rest van mijn leven. Ik weet niet wat ik moet. Ik kan me net aan verstaanbaar maken in die taal. Perfect spreken lukt niet en schrijven zeker niet. Hoe moet ik daar opnieuw beginnen terwijl iedereen er weg wil? Dat is mijn vraag. Waarom kunnen ze het iet hier afhandelen met mij? Zo van: ‘He, die man is hier. Hij is niet anders dan…’. Ik voel me Zwitser.

Bircher

Niets tegen u, mar het is nogal arrogant als u Zwitserland verantwoordelijk houdt. U bent hier gastvrij opgenomen. Als dat gebeurt in een vreemd land als Zwitserland moet u de rechten, wetten en gewoonten respecteren.  

Gevangene

Voor mij is dit geen vreemd land. Hier ben ik thuis.

Int.

Of hij nu hier is gekomen op zijn eerste en als kind is ingeburgerd of dat hij Zwitser is, iedereen kan crimineel worden.

Bircher

Ja, dat klopt.

Int.

Dus in feite is het toeval da hij weg moet.

Bircher

Hij heeft geen Zwitsers paspoort, dus het is logisch.

voice-over

Als de volkspartij haar zin krijgt, zou deze man na zijn eerste winkeldiefstal als 14-jarige jongen, het land zijn uitgezet. En zonder tussenkomst van de rechter, wat Bircher betreft.

Bircher

Ik vind dat het volk moet bepalen hoe het gaat in Zwitserland.  Niet de uitvoerende, wetgevende of rechtsprekende macht. Ik vind het niet slecht als je het volk vraagt hoe streng ze willen zijn.

Int.

Dus het volk is het belangrijkst?

Bircher

Ja, het volk staat bovenaan.

Int.

Weet het volk het altijd beter dan de rechter?

Bircher

Ja, altijd.

15.53

voice-over

In dit geval besliste het volk anders. Met 59% stemden de Zwitsers tegen het strengere uitzetbeleid. Een ander voorstel haalde het eerder wel. Een minarettenverbod. Een referendum over een boerkaverbod is in voorbereiding.

Vrouw

Ik vind het pijnlijk dat de meerderheid van de Zwitsers geen minaretten wil.

Man

Het is niet doorslaggevend, maar wel een duidelijk signaal dat we niet meer alles tolereren wat onder ’t mom van islamisering gebeurt.

Vatter

Directe democratie, hoor je vaak, leidt tot een tirannie van de meerderheid.

[caption]

Vatter

Een absolute meerderheid heerst over diverse minderheden. En dan zie je dat religieuze minderheden in de loop van de geschiedenis geregeld gediscrimineerd zijn vooral ten aanzien van de eredienst, niet zo zeer van economische vrijheden. Wat hier speelt, is de vrijheid om hun culturele eigenheid te uiten.

Int.

Waarom is dat zo?

Vatter

Daarachter gaat een identiteitsconflict schuil.

Int.

Is het dan angst?

Vatter

Een zekere angst voor het ongewone.

voice-over

In Zwitserland drinkt het besef door dat directe democratie rechten van minderheden in gevaar brengt. Bovendien botsen sommige uitkomsten met internationale wetten en verdragen. Daarom is er onrust over het jongste voorstel van de populistische volkspartij.

Brunner

Ik heet u hartelijk welkom op onze persconferentie aangaande de lancering van ons nieuwe volksinitiatief.  Zwitsers recht boven vreemde rechters.

Man

Het volkenrecht staat boven onze grondwet. Dat schaadt de directe democratie.

voice-over

Zwitsers recht boven internationaal recht. Om de reikwijdte hiervan te begrijpen gaan we naar Straatsburg. Zwitserland is weliswaar geen lid van de EU maar wel van de Raad van Europa. Dat is een onafhankelijk instituut waar bijna 50 landen bij zijn aangesloten. In deze raad kwam in 1950 het Europees Mensenrechtenverdrag tot stand. Ook Zwitserland tekende dit verdrag. Dat betekent dat burgers die door een Zwitserse rechter zijn veroordeeld, in uiterste instantie een beroep kunnen doen op het mensenrechtenverdrag.

18.22

Zoals deze journalist Aarnout Bedat heeft gedaan. In zijn land is hij veroordeeld voor het publiceren van politiedocumenten. Maar het Europese Hof voor de Mensenrechten vernietigde dat vonnis.

Medewerker

La court.

voice-over

Dit Europees Hof is een belangrijk vangnet. Gedupeerden van bijvoorbeeld het minarettenverbod kunnen hier nog proberen hun recht te halen. En dat is precies wat de Zwitserse volkspartij nu wil gaan blokkeren.

Vogt

Daar gaat dit initiatief over. We willen niet dat buitenlandse organisaties en internationale gerechtshoven ons dat ontnemen en boven de directe democratie worden gesteld. Een land zonder zelfbeschikkingsrecht  geeft zijn bestaan op net als een persoon die geen zelfbeschikkingsrecht heeft. Dat moet niemand zich laten aandoen. Dat moet geen land zich laten aandoen.

voice-over

De SVP-er Vogt vertelt zijn aanhang niets over de consequenties van zijn burgerinitiatief, Zwitsers recht boven internationaal recht. Het gevolg zou namelijk zijn dat Zwitserland het Europees mensenrechtenverdrag gaat opzeggen.

[Caption]

Vogt

Dat klopt. Als een uitzettingsinitiatief niet ingevoerd kan worden vanwege dat verdrag kunnen we er in het uiterste geval toe gedwongen zijn om het op te zeggen.

Int.

Een persoonlijke vraag: u bent openlijk homoseksueel. Als u in Rusland woonde, zou u daarvoor vervolgd kunnen worden. Zou u dan niet blij zijn met dit Hof?

Vogt

Een Europees Hof voor de Rechten van de Mens is voor sommige staten erg belangrijk.

Int.

Wij zitten erbij. Moeten we dan niet solidair zijn? Wat is de boodschap als een modeldemocratie als Zwitserland eruit stapt?

Vogt

Dat weegt zeker mee. We zeggen het niet uit onszelf op.

voice-over

Helen Keller is een Zwitserse rechter die werkt bij het Europees Hof. De plannen van de volkspartij vindt ze ronduit gevaarlijk.

[caption]

Keller

Ik stel vast dat er een trend is om de rechter steeds meer speelruimte te ontnemen. Daarachter steekt de betrekkelijk, ik noem het maar misvatting, dat het volk, wat dat ook zijn mag, kan beslissen over individuele gevallen. Het volk is geen rechtbank en dat heeft de SVP niet begrepen.

21.11

Bircher

Laten wij vreemde rechters over onze wetten beslissen?

Man

Dit is het zelfbeschikkingsinitiatief over de Zwitserse soevereiniteit. We willen de soevereiniteit van Zwitserland versterken.

voice-over

Voor het omstreden burgerinitiatief zijn inmiddels de benodigde 100.000 handtekeningen opgehaald.

Bircher

Straat en huisnummer.

Man

En voornaam.

Bircher

Gewoon uw handtekening zetten.

voice-over

Het referendum wordt volgend jaar verwacht. Maar weten deze Zwitsers nu waar ze mee hebben ingestemd?

Vrouw

Dat we het recht hebben…. dat ze niet allemaal hierheen komen.

Int.

Wie?

Vrouw

De buitenlanders.

Int.

Het heeft meer met het recht te maken dan met buitenlanders.

Vrouw

Ach, het zal wel.

Bircher

Gerechtelijke uitspraken kunnen nu worden doorverwezen naar Straatsburg. En de meeste Zwitserse uitspraken worden teruggedraaid.  En wij zeggen: We zijn Zwitsers

Vrouw

Ik ook

Vrouw

Uitspraken van Zwitserse rechters mag Brussel niet schrappen.

Int.

Wanneer is dat dan gebeurd?

Vrouw

Dat zou ik echt niet weten.

Int.

Toch bent u overtuigd?

Vrouw

Geen idee. Ik teken gewoon.

Keller

Het volk maakt niet altijd de wijste keuze. Het is vaak erg emotioneel. Daar maken politici handig gebruik van.

voice-over

Waren Nederlanders eigenlijk goed geïnformeerd bij de laatste volksraadpleging? André Krouwel heeft onder de stemmers van het Oekraïne referendum onderzoek gedaan.

Krouwel

Nou wij hebben aan mensen een aantal feitelijkheden over wat er in het referendum stond gevraagd en een soort test dat, overclaiming test. Je laat ze een aantal begrippen zien en dan vraag je wat ze van dat soort begrippen weten. Een aantal begrippen bestaan, een aantal niet. En dan kijken we in hoeverre zeggen mensen: daar weet ik iets van. En hoe zeker zijn ze daarvan. En als mensen natuurlijk zeggen dat ze heel zeker zijn van onderwerpen die echt niet bestaan, die wij zelf hebben verzonnen, woorden die we gewoon verzonnen hebben, dan is er iets helemaal mis. He, dan denken mensen dat ze iets heel zeker weten terwijl dat niet zo is. En wat zie je, dat clustert vooral bij die tegenstanders van bijvoorbeeld dat Oekraïne referendum, PVV en 50plussers, die zeggen dat ze een heleboel van dingen weten die niet eens bestaan.

23.34

voice-over

We zijn terug bij de Raad van Europa in Straatsburg. Eén van de afgevaardigden uit Zwitserland is Alfred Heer, lid van de volkspartij SVP. Hij staat vierkant achter het jongste burgerinitiatief van zijn partij. Zwitsers recht gaat voor internationaal recht. Andere partijen in  de raad zijn verbijsterd.  

Int.

In Zwitserland pleit zijn partij voor ‘nationaal boven internationaal recht’. Dus ze zijn eventueel bereid om het mensenrechtenverdrag op te zeggen.

Vrouw

Dat is gewoon schokkend.

Heer

Schokkend he.

Vrouw

Als we zoiets hebben, moeten we ons er veel sterker voor maken en toezien op naleving van de mensenrechten, bij ons en elders.

Heer

Wie uit een parlementaire democratie komt, kan ons land niet beoordelen.

Vrouw

Ik heb er acht jaar gewoond.

Heer

Maar nooit gestemd. In Zwitserland beslist de kiezer.

Fiala

Ik ben blij dat van jou te horen.

Heer

Wij worden altijd en overal benadeeld.

Fiala

Dat moeten we hier zien te voorkomen.

Heer

Dat doe ik hier ook. Maar dan hoef ik me niet te laten vertellen dat het zo erg is om nationaal recht voor te laten gaan.

Fiala

Soms is het lastig om….. 

voice-over

De vertegenwoordigster van de liberale partij heeft het moeilijk met haar populistische collega.

[Caption]

Fiala

Als de SVP zegt: wie willen geen vreemde rechters doe ik dat onderwerp geen recht met een reactie in een paar woorden. Als ik zeg: ‘De SVP verspreidt halve waarheden’ heeft dat niet het niveau dat nodig is om dit complexe onderwerp uit te leggen en recht te doen. Wij voelen ons soms hulpeloos. Want oversimplificatie is in heel Europa het recept van populisten. En het meer genuanceerde geluid wordt niet meer gehoord. Dat is erg onbevredigend en daar moeten we aan werken.  

25.54

voice-over

Het doel van Alfred Heer is te voorkomen dat veroordeelde buitenlandse criminelen in beroep kunnen gaan bij het Europees Mensenrechten Hof. En dat het oordeel van Zwitserse rechters ter discussie wordt gesteld.

[Caption]

Heer

Meestal zijn het buitenlandse criminelen die uitzetting weten te voorkomen.

Int.

Is het niet andersom? In veertig jaar zijn er 5000 uitspraken gedaan. Daarvan gaan er maar heel weinig over uitzetting van criminelen.

Heer

Noem één Zwitser die gewonnen heeft in een wezenlijke zaak. Die zijn er niet. Dit is een farce, ook al zeggen ze op te komen voor de burger.

voice-over

Rechter Helen Keller kan dit makkelijk ontzenuwen, met een lijst van Zwitsers die hun zaak gewonnen hebben.

Keller

Ik heb hier een lijst voor me van klagers die in het gelijk zijn gesteld: Schönenberger en Durmaz, Weber, Autronic, eigendom van een prominente Zwitser, Huber, Hertel, Ammann, Kiefer, Wettstein, Ziegler, Muller, ….

voice-over

En dat zijn allemaal geen buitenlandse criminelen.

27.12

Vatter

De tendens bij SVP is dat het volk over zoveel mogelijk zaken moet kunnen beslissen. Andere autoriteiten, het parlement en de regering, worden zo verzwakt. Dat kan uiteindelijk inderdaad uitlopen op een tirannie van de meerderheid. Dan zien we democratie alleen nog als de onmiddellijke wil van het volk.

voice-over

Directe democratie kent risico’s. Zijn de politieke partijen in ons land die pleiten voor referenda, zich daarvan bewust? Dienen de ontwikkelingen in Zwitserland voor Thierry Baudet van het Forum voor Democratie echt als voorbeeld?

[caption]

Baudet

Die rechten die worden ook maar gedefinieerd door iemand, door een rechter, door een paar rechters.  En als de bevolking zegt, we willen die rechten anders definiëren, een andere inkleuring geven, nou dan hebben rechters zich daarnaar te voegen.

Int.

Dus de stem van het volk in meerderheid gaat altijd dan voor?

Baudet

In mijn ogen zou dat zo moeten zijn ja.

Int.

Dat kan een enorm risico inhouden.

Baudet

Nou dat weet ik niet. Ik denk dat meerderheden minder snel fouten maken dan minderheden. Dus, iemand moet het laatste woord hebben in beslissingen.  En nu zijn dat rechters, maar ik denk dat beter de bevolking in zijn geheel kan zijn.

Int.

Kijk naar Zwitserland, daar krabt men zich achter de oren. In een aantal gevallen is de uitslag van een referendum in strijd met internationale verdragen. Zegt u dan ook, ja dat is dan jammer?

Baudet

Ja.  Dat, dat zeg ik ook. Dat is dan jammer. Ja.

Krouwel

Dat is vrij gevaarlijk. Omdat, niet omdat we populisten hebben die dat vinden, dat weten we dat ze dat doen.

[caption]

Krouwel

Die zeggen, wij zijn de enigen die het echte volk vertegenwoordigen, ook al hebben we 10% van de stemmen, wij zijn de enigen die eigenlijk het volk begrijpen. Het ergste is dat die traditionele partijen, dat CDA en VVD, daarin meegaan en dat over gaan nemen. Net zoals dat ze het immigratie issue overnemen, die inhoud overnemen en daarbij rechten ondermijnen minderheden, is het ook hier zo dat ze de rechtsstaat ondermijnen en de grondwet. 

voice-over

Het ondermijnen van de rechtsstaat. Ook in ons land is een tendens dat meerdere partijen op mensenrechten willen beknibbelen. Ook als die in internationale verdragen zijn vastgelegd. Dat wordt erg duidelijk in dit rapport van de Nederlandse orde van advocaten. Zij heeft alle verkiezingsprogramma’s gescand.  Bij de VVD lezen we: de VVD wil niet langer dat mensenrechten uit verdragen directe werking hebben in Nederland. De VVD wil de ‘rechterlijke interpretatie van mensenrechten’ terugdringen. Dit betekent een forse inbreuk op de bescherming van fundamentele rechten, gewaarborgd door internationale verdragen.

30.03

Krouwel

Wat je hier ook ziet is de besmetting eigenlijk van het populisme op de traditionele rechtse partijen. Die populisten willen allerlei dingen die contrair zijn aan onze rechtsstaat, omdat ze zeggen de democratie is belangrijker dan e rechtsstaat. En daardoor vervalt die balans tussen die twee. En de traditionele rechtse partijen, CDA en VVD, zijn daarin meegegaan. Het CDA belde mij op, in paniek, omdat in het kieskompas ze zo dicht bij Wilders stonden. Ik zeg tegen hen, wat denkt u dat er gebeurt als u 19 keer van de 30 keer het met hen eens bent? Op 19 onderwerpen bent u het met hem eens, waarvan een aantal dingen tegen de grondwet in gaan. Natuurlijk komt u dan dicht bij hem te staan.

Keller

Je kunt niet simpelweg zeggen: het volk boven alles. Zo werkt de moderne rechtsstaat niet.

Int.

En als het volk wel altijd gelijk krijgt?

Keller

Dan heb je een volksdictatuur.

Int.

Dan mogen we ook handtekeningen ophalen voor de doodstraf, pers-censuur of een islamverbod?

Bircher

Ja, zolang je maar genoeg handtekeningen ophaalt.

Int.

En als de bevolking in de war is?

Bircher

Volgens mij werkt ons systeem goed.

Keller

Het volk maakt niet altijd de wijste keuze. Het is vaak erg emotioneel. Daar maken politici handig gebruik van.

Krouwel

Als je kijkt dat voor sommige onderwerpen ruime meerderheden bestaan waarbij het, waarbij kiezers, ‘t grootste deel van het volk, misschien niet helemaal begrijpt waarom die rechtsstaat zo belangrijk is en anderen dat recht willen ontnemen of bepaalde rechten willen ontnemen, ja dan moet er een politieke elite zijn, vanuit de repressieve democratie, die zegt, nee. Als je een democratie wilt hebben dan moet je ook een rechtsstaat hebben. Die rechtsstaat moet die politieke en maatschappelijke vrijheden beschermen. Anders is de democratie ook niets meer waard. En niet iedereen begrijpt dat allemaal. Dat zijn politici die dat continu moeten roepen, dat zijn rechters die dat moeten roepen. Vandaar dat wij die verschillende machten ook hebben. En als je alleen maar zegt, het enige dat telt is wat mensen vinden, dan heb je een heel groot probleem. Want mensen roepen maar van alles, weten van heel veel onderwerpen geen fluit af. Kennen de effecten van beleid niet, weten niet wat er in verdragen staat. Dat kan ook niet want dat is echt een fulltime baan. Dat kunnen burgers ook niet weten. En om dan van hen te vragen om daar allemaal een oordeel over te hebben, is voor mij een absurd idee, Waarom heb je dan een parlement? Doe dan alles per referendum. Moet je eens kijken hoe dat afloopt.

32.55