Transcriptie - De Q-koorts epidemie, het vervolg

00.19

[caption]

Voiceover

Nederland is een hotspot in de wereld. We zijn een van de dichtbevolkte landen met 17 miljoen mensen en 125 miljoen dieren.

Huisarts

We hebben gewoon teveel dieren, teveel stront, teveel bijwerkingen van onze intensieve veehouderij.

Voiceover

Want deze dieren dragen gevaarlijke infectieziekten over naar de mens. Zogenaamde zoönose. Sars, vogelgriep, de gekke koeien ziekten, Q-koorts.

Jeroen

Gewrichtspijnen, spierpijnen, hoofdpijn, vermoeidheid, koorts.

Caroline

Als het je treft is het voor de volle honderd procent en ben je er niet zomaar vanaf.

Voiceover

Alleen al de Q-koorts heeft meer dan 4000 zieken en 74 doden veroorzaakt. Dat is het trieste resultaat van deze epidemie.

Hackert

De infectie bestrijdingsstructuur heeft gefaald.

Coutienho

Wie heeft de leiding en wie dwingt af dat er iets gebeurd, daar gaat het uiteindelijk om, wie heeft die macht?

Voiceover

Bij de bestrijding van epidemieën gaat het niet alleen over de volksgezondheid, ook over economische belangen. Er wordt gepolderd een compromis gesloten.

Vd Sande

Dat kan niet je kunt niet in een acute situatie een compromis daarover sluiten. Dan moet je ingrijpen.

Voiceover

Door de intensieve veeteelt, met zoveel dieren en zoveel mensen op een klein gebied, kan er weer een nieuwe gevaarlijke infectie uitbreken.

Hackert

Sterker nog die kans dat er een nieuwe zoönose komt is 100 procent.

Voiceover

Zembla onderzoekt: wie beschermt ons tegen gevaarlijke infectieziekten die overgaan van dier op mens.

[journaal]

De Q-koorts breidt explosief uit. In een week tijd is het aantal gevallen verdubbeld.

‘t Zijn er nu al twee keer zoveel als in heel 2008.

In Nederland is de ziekte op dit moment in omvang groter dan de Mexicaanse griep.

Caption

Voiceover

De Nederlandse epidemie blijkt de grootste Q-koorts uitbraak ter wereld. Het duurt 3 jaar voordat besloten wordt om alle besmette geiten te ruimen. En dan zijn er al heel veel mensen ziek geworden.

Caption

Caroline

Ja mijn energie heb ik eigenlijk nooit teruggekregen. Ik denk dat ik, nou nog met een derde van mijn energie doe.

Caption

Jeroen

Ik heb elke dag wel iets, en dan moet je denken de ene keer zijn het rare huidontstekingen, de andere keer zijn het griepverschijnselen maar dan in het kwadraat.

Caption

Chris

Oververmoeidheid, spierpijnen

Caption

Lisa

Vooral moe en spierpijn ook echt wel. En duizelig ook.

Caroline

Ik kan ook niet eens meer een boek lezen omdat ik telkens terug moet naar de vorige bladzijde wat er ook weer stond.

Lisa

Ik ga halve dagen naar school. Als de kinderen dan bijvoorbeeld zijn gymmen krijg ik bijles van de stof die ik dan mis zodat ik gewoon alles kan hebben.

Voiceover

Waarom duurt het drie jaar voordat de Q-koorts onder controle is?

00.03.34

Hoe kan dat? Meer dan 4000 zieken en 74 doden. Wat ging er fout? We blikken terug op de epidemie met de hoofdrol spelers.

Olde Loohuis

Ga zitten.

?

Ja dankjewel.

Voiceover

Huisarts Alfons Olde Loohuis zat met zijn handen in het haar.

Olde Loohuis

Niemand wist het de GGD zei dat er niks heerste en dat we handen moesten wassen.

Voiceover

GGD arts Jos van de Sande wilde maatregelen die maar niet kwamen

vd Sande

Voor mijn gevoel wordt er vanaf het begin zand in de machine gegooid. Dat is het gevoel wat wij hebben.

Voiceover

En directeur van het landelijk centrum Infectieziektebestrijding Roel Coutinho.

Coutinho

Ik weet wel dat ik toen op een gegeven moment dacht ja wat moeten we nu eigen nog, wat kunnen we dan eigenlijk nog? Want het probleem wordt zo groot dat als we hier mee doorgaan gaan wordt het in 2010 nog veel en veel groter. Dit kan zo niet.

Voiceover

Het verhaal begint in 2007 in Herpen, Noord Brabant. Mensen met Q-koorts en griepklachten gaan naar de huisarts van het dorp.

Olde Loohuis

In de eerst week waren het er een stuk of zes, toen 10, 15, 20. Eigenlijk heel ernstig griepbeeld soms met hoofdpijn, longontsteking. Na vijf weken was het 100 mensen

Caption

We hadden geen idee wat het was.

Int.

Wat doe je dan als huisarts dan sta je met de rug tegen de muur.

Olde Loohuis

Met je rug tegen de muur. Het wordt steeds meer dus je gaat nog een keer bellen. En we belden elke dag om te kijken of ze al iets ontdekt hadden van wat het was.

Voiceover

Op een aantal punten gaat het mis bij de Q-koorts bestrijding. Het begint al met het vaststellen van de diagnose. Waardoor worden de mensen ziek? Bij toeval ontdekt een ziekenhuis dat het Q-koorts is. Maar dan zijn we al weken verder

Olde Loohuis

Toch heeft dat bij elkaar nog wel 6 weken geduurd voordat de diagnose kwam.

Int.

Zes weken.

Olde Loohuis

Ja

00.05.36

Int.

En u zag het aantal patiënten die zes weken stijgen.

Olde Loohuis

Die werd steeds meer ja ja.

Voiceover

Een volgend probleem is waar komt de Q-koorts vandaan, wat is de bron van de infectie? De regionale GGD en het landelijk centrum infectieziektebestrijding worden ingeschakeld.

[caption]

Coutinho

In Nederland was helemaal geen kennis over Q-koorts. Niemand wist er eigenlijk veel van we hadden er nog nooit mee te maken gehad. Ja het werd beschouwd als een beroepsziekte maar d’r was geen enkele…

Int.

…dierenartsen konden het krijgen

Coutinho

…ja dierenartsen konden het krijgen, boeren konden het krijgen. Maar d’r was helemaal geen ervaring mee. Er was ook niemand eigenlijk die echt op dit terrein deskundig was.

Caption

Nou d’r werd gedacht aan een, d’r is een Herpen is een soort marktje waar ook dieren komen. En daar werd gedacht dat dat de oorzaak was geweest.

Olde Loohuis

Aan het eind van 2007 zeggen ze het is een uitbraak geweest, het komt niet terug

Int.

Eenmalig

Olde Loohuis

Eenmalig hoef je niet ongerust over te zijn.

[caption]

Journaal

Het nieuws vandaag het loopt de spuigaten uit het aantal gevallen van Q-koorts in vooral Noordoost Brabant. De GGD Hart van Brabant snapt er niks van.

Voiceover

Pas een jaar later in 2008 wordt er een verband gelegd met de geitenhouderij. Het blijkt dat bij een miskraam van een besmette geit miljoenen Q-koorts bacteriën vrij komen. Terwijl enkele bacteriën al voldoende zijn om een mens te besmetten. Om verspreiding van de bacterie via de lucht te voorkomen moeten de boeren hygiënemaatregelen nemen zoals het afdekken van de mest.

Vd Sande

Dus d’r wordt afgesproken dat landbouw een aantal maatregelen neemt. En ik weet zeker dat we in het begin van het jaar 2008 tot in maart daaraan getrokken is en ja dat die hygiënemaatregelen nog niet zoveel van gekomen was.

Coutinho

Er zijn in 2008 heel veel maatregelen genomen alleen die waren niet effectief. Kijk eh…

Int.

Maar een vervoersverbod van dieren is er niet gekomen.

Coutinho

Nee, nou ja dat is een van de dingen waarvan we achteraf zeggen dat had dus eerder moeten gebeuren.

Voiceover

Bij eerdere dierziekten zoals de vogelgriep, MKZ en varkenspest wordt meteen een vervoersverbod ingevoerd. Bij de Q-koorts is er zo’n vervoersverbod van geiten nooit gekomen.

Vd Sande

En je ziet een jaar later nieuwe spots komen daar in Limburg en in Houten.

Voiceover

Die kunnen alleen maar ontstaan zijn door…

Vd Sande

door het verplaatsen van dieren.

Journaal

Brabant begint morgen met het vaccineren van geiten en schapen tegen de Q-koorts. In Noord-Oost Brabant waar veel geitenhouderijen zijn dit jaar honderden omwonenden besmet gemaakt met deze bacterie.

Voiceover

Vaccinatie van alle besmette geiten. Dat is de oplossing volgens het ministerie van landbouw om de epidemie in te dammen.

Coutinho

En daar heeft landbouw heel veel energie in gestoken, dat hebben ze goed gedaan. Maar er was geen ervaring met de vraag kan dit het probleem oplossen?

Voiceover

En al snel blijkt dat er onvoldoende vaccin is. Mede omdat steeds meer geitenboerderijen besmet raken.

Vd Sande

En op het moment dat men wist dat er te weinig vaccin was had men volgens mij een fokverbod af moeten roepen. Maar ja op dat moment hebben wij daar ook niet aan gedacht moet ik zeggen. Maar wij hadden het gevoel dat alle ideeën over maatregelen maar vanuit onze kant moesten komen.

Caption

Journaal

Goedenavond. De Q-koorts verspreid zich niet alleen snel over ons land hij blijkt ook dodelijk te zijn. Al vier mensen zijn inmiddels aan de ziekte overleden.

Voiceover

Burgers worden door de Nederlandse overheid niet gewaarschuwd de geitenboerderijen te mijden. De Amerikaanse overheid daarentegen waarschuwt op internet haar burgers wel. Dat in het Hollandse Brabant een gevaarlijke ziekte heerst. Blijf uit de buurt van besmette bedrijven is het advies.

00.09.28

Ook de Portugese overheid waarschuwt haar burgers niet naar Brabant te gaan. De Nederlandse overheid waarschuwt dus niet en maakt ook de locaties van de besmette bedrijven niet bekend. De privacy van de boeren is belangrijker.

Int.

U mocht de besmette locaties niet noemen?

Caption

Vd Sande

Nee het was niet de bedoeling dat wij door gingen geven welke steekproeven gehouden waren.

Int.

En welke stallen waarschijnlijk besmet waren.

Vd Sande

En welke stallen waren positief. Dat was niet de bedoeling.

Int.

Is dat niet vreemd dat u als arts dat dan niet mag vertellen?

Caption

Coutinho

Ja weet je eh…

Int.

U weet dat het om die boerderij de haard, de infectiehaard het grootst is.

Coutinho

Ja nee natuurlijk. Kijk je kunt natuurlijk ook zeggen wat moeten wat moesten die mensen daar dan mee? Want moesten ze dan gaan verhuizen? Maar dat is achteraf gezien is dat aan die mensen zelf.

Caption

Man

Daar ziet u dus het geitenbedrijf van mijn buurman waar dus in 2007 de Q-koorts uitgebroken is.

Buurman

Goedendag.

Int.

We zijn aan het filmen bij uw buurman,

Buurman

Maar ik geef geen toestemming om mij erop te zetten.

Voiceover

Op het hoogtepunt van de epidemie december 2009 luiden artsen uit Brabant de noodklok in Zembla. Er moet nu echt wat gebeuren. Ze voelen zich in de steek gelaten door Den Haag.

Arts

Ja ik vind het ongelofelijk. Ik had niet gedacht dat in een land als Nederland dat we dat nog zouden meemaken.

Voiceover

Binnen enkele dagen na deze uitzending wordt besloten tot het ruimen van de besmette geiten. Volgens Coutinho was Zembla nodig om de besluiteloosheid te doorbreken.

Int.

Uiteindelijk is die publieke druk zeer relevant.

Coutinho

Die is zeer relevant d’r is, ik zeg niet dat het ‘t enige is.

Int.

Nee

Coutinho

Ik zeg dat er, natuurlijk is die relevant. Want dat betekent dat je dat je…

Int.

…de politiek ook wakker wordt?

Coutinho

Tuurlijk

Int.

Dat helpt u met uw analyse

Coutinho

…tuurlijk is het zo.

Voiceover

De ruimingen hebben direct effect. Hhet aantal zieke mensen neemt flink af van 2000 in 2009 tot slechts enkele tientallen in 2010.

Int.

Waarom heeft u daar niet eerder aan gedacht?

Coutinho

Nou ja dat is eigenlijk, dat is eigenlijk wat mij wat  ik mezelf wel verwijt. Ik heb er echt zelf vanuit de volksgezondheid heb ik, ja dat is natuurlijk van de humane kant is dat natuurlijk ondenkbaar dus daar denk je niet zo snel aan.

En had dat aan het eind van 2008 moeten gebeuren? Ja achteraf zeg je van ja, dan dat had het probleem in 2009, dat was er niet geweest. Maar ook als ik kijk naar al die adviezen uit die periode dan was het allemaal d’r op gericht van nee het lukt wel om het op deze manier voor elkaar te krijgen. En daar hebben we ons op verkeken, dat is waar.

Voiceover

Er zijn nogal wat zaken niet goed gegaan bij de bestrijding van de Q-koorts. De diagnose en het zoeken naar de bron van de Q-koorts koste veel tijd. De hygiënemaatregelen hielpen niet. Er werd geen vervoersverbod ingesteld. Er was onvoldoende vaccin. Burgers werden niet geïnformeerd. En het ruimen kwam veel te laat. Al met al heeft het drie jaar geduurd voordat de epidemie onder controle was. In die tijd zijn 50 tot 100.000 mensen besmet geraakt met de Q-koorts. Zo’n veertig procent krijgt klachten zoals koorts en griepverschijnselen. Een deel van deze mensen krijgt QVS. Het Q-koorts vermoeidheidssyndroom.

Lisa

Eerst had ik echt heel veel energie, springen dansen

Caption

Ik was eigenlijk nooit echt supermoe. En nou ja kan ik dat soms niet meer.

Caption

Eric

Als jij dagen hebt dat je eigenlijk als je de trap afloopt  dat voor je gevoel een marathon is. Ja dat is niet goed.

Caroline

Het overviel mij enorm dat ik voor 100% afgekeurd werd.

Caption

Jeroen

Je krijgt ruzie met je vrienden, ze geloven je niet. Ga toch werken man daar knap je van op. Weet je, stelt je eigen niet zo aan, schop onder je kont moet je krijgen.

Caption

Caroline

Ik was 35, ik ben nu 41,  dat is de bloei van mijn leven. Wie denkt dat een sociaal vangnet en thuis gaan zitten een optie is waar je blij van wordt?  Dat is het niet.

[caption]

Journaal

De overheid reageerde te laat en te laks toen de Q-koorts uitbrak. Dat zijn enkele conclusies van een commissie die de aanpak van de Q-koorts onderzocht.

Voiceover

De commissie concludeert dat er: onduidelijke afspraken waren, dat het onduidelijk was wie welke verantwoordelijkheid en taken had. En dat uiteindelijk niemand van de ministeries de regie nam.

Caption

Voiceover

Zembla besteedde al eerder aandacht aan de falende infectieziekte bestrijding.

Caption

Voiceover

In 1993 breekt de polio epidemie uit, 2 doden en 71 mensen worden ziek. Het vaccin is binnen een paar dagen al op.

Stem

De commissie Huurman concludeert dat het een chaos is. Onduidelijke afspraken, onduidelijke verantwoordelijkheden, onduidelijke taken. Niemand is de baas.

Voiceover

Zes jaar later de legionella uitbraak. 32 doden en 206 ernstig zieke mensen. Vier jaar later de vogelgriep uitbraak. 1 dode en 89 zieke mensen. Bij alle uitbraken worden steeds weer dezelfde conclusies getrokken. Onduidelijke afspraken, onduidelijke verantwoordelijkheden, onduidelijke taken. Niemand is de baas. Elke keer weer dezelfde conclusies nu ook weer bij de Q-koort.

Coutinho

Ja wie heeft de leiding en wie dwingt af dat er iets gebeurt. Daar gaat het in feite om, wie heeft die macht?

Voiceover

Hoe zit de structuur in elkaar? Bij een nieuwe infectie uitbraak wordt het OMT, Outbreak Management Team, samengeroepen. Die team van infectiedeskundigen waaronder Roel Coutinho komt met een advies. Hoe te handelen bij deze uitbraak. Dit advies gaat naar het BAO, Bestuurlijk Afstemmings Overleg. Dit zijn de bestuurders van de ministerie van volksgezondheid. Deze beslissen over de maatregelen.

Caption

Coutinho

Ik adviseerde de in feite het ministerie of de minister van volksgezondheid. En die moest dan weer gaan praten met het ministerie van landbouw om te zeggen ja maar je moet dat en dat en dat. En die structuur dat werkte niet goed.

Voiceover

Hier gaat het mis. Het ministerie van volksgezondheid heeft geen zeggenschap over de geitensector. Daar beslist het ministerie van landbouw over

Coutinho

Het was een probleem wat zich voordeed bij de mensen maar in feite zat de oplossing natuurlijk bij de dieren. Dus in feite moesten die maatregelen die genomen worden, die moesten door een heel ander ministerie genomen worden.

Caption

Vd Sande

En die zijn altijd geneigd om samen, twee ministeries, die willen een compromis sluiten.

Int.

En infectieziektes dat komt…

Vd Sande

Dat kan niet, je kunt niet in een acute situatie een compromis daarover sluiten. Daar moet je ingrijpen.

Caption

Alfons

Door de impasse werd er uitgesteld. Geen beslissing is niet helemaal het juiste woord, er werd uitgesteld. Van moeten we vaccin voor de dieren maar dat duurt te lang, dat lukt niet en ze zijn alweer straks in de drachtige periode, we moeten uitstellen enzovoorts.

Int.

Maar uitstel kost daar gaan mensen ziek

Alfons

Uiteindelijk uitstel heeft heel veel ziektelast gegeven, absoluut. En de patiënt is daar de dupe van geworden.

Voiceover

Je zou denken dat volksgezondheid boven alles gaat. Maar zelfs bij de bestrijding van infectieziektes spelen de economische belangen een grote rol.

Coutinho

De veeteeltsector is een belangrijke economische motor in Nederland. Dat betekent dat het normaal is dat je dat afweegt.

Int.

Ja.

Coutinho

En dat is een typisch politieke afweging en dus zit daar…

Int.

Maar krijg je niet de vraag hoeveel mag het kosten?

Coutinho

Ik weet niet…

Int.

Hoeveel slachtoffers mag het dan kosten?

Coutinho

Ja maar dat is natuurlijk niet, dat is zo werkt het niet. Want je kunt niet, weet je eigenlijk zijn…

Int.

Maar u als arts denkt aan de slachtoffers?

Coutinho

Tuurlijk maar de politiek bestuurlijke kant moet dat afwegen. Ik vind dat is in ons democratisch bestel ook normaal. Dat is een politieke afweging en daar moeten de ministers uiteindelijk een beslissing over nemen. Dat is, zo hoort het ook.

Voiceover

We hebben de verantwoordelijke ministers gevraagd: ‘Welke afweging is er op beide ministeries gemaakt?’. Toenmalige ministers Verburg van Landbouw en Klink van volksgezondheid willen geen interview geven. Bij een infectie uitbraak speelt niet alleen de overheid een belangrijke rol maar ook de boeren zelf. Wat hebben de boeren gedaan om de infectie in te dammen? Toen Pieter van Vollenhoven nog voorzitter van voor de raad van veiligheid wilde hij dat de rol van de boeren ook onderzocht werd.

Pieter

De minister was van plan om een onderzoek te starten naar de Q-koorts.

Caption

Dat wilde zij doen. Ik heb alleen gezegd dat vind ik goed dat u dat doet maar gelet dat we ook leven in het tijdperk van de zelfregulering, van laat de veiligheid aan de sector zelf over, kijk dan ook bij dat onderzoek naar de sector hoe er daar met de veiligheid wordt omgesprongen. En achteraf bleek bij dat onderzoek van meneer van Dijk indertijd dat dat niet is gebeurd.

Voiceover

Volgens van Vollenhoven zijn ook de boeren verantwoordelijk voor de veiligheid in hun omgeving. En ze moeten dus op de hoogte zijn van ziekten die van dier naar mens kunnen overspringen.

Pieter

Dus zij moeten toch wel kijken, kunnen wij daar wat mee doen en als ze overtuigd zijn dat ze dat niet kunnen doen, moeten ze wel komen met een heldere reden, dan vind ik dat je dat tijdig tegen de overheid moet zeggen. Van dat kunnen wij niet garanderen of waarborgen.

Voiceover

Hoe zit dat? Een voorbeeld wat er gebeurt als een boer zijn verantwoordelijkheid niet neemt. We gaan terug naar maart 2009. De Q-koorts heerst dan al twee jaar in Noord-Brabant.

[caption]

nieuws

In Zuid-Limburg is een geitenbedrijf met Q-koorts besmet. Het zou gaan om een grote geitenboerderij met meer dan 1000 dieren.

Ron

En toen kregen we opeens Q-koorts, dat klopt.

Voiceover

Zembla sprak in 2009 met geitenboer Ron Groote. Hij is bestuurslid van de Limburge LTO en dus bekend met de Q-koorts in Brabant. Hoe komt het dat zijn bedrijf plotseling als enige in Limburg besmet raakt?

Int.

Maar hoe is die besmetting op uw bedrijf gekomen?

Ron

Ja dat weten we niet.

Int.

Heeft u lammeren gekocht van een besmet bedrijf?

Ron

Nou we hebben wel wat vee aangekocht maar…

Int.

Uit Brabant?

Ron

Nee.

Int.

Waar dan vandaan?

Ron

Nee ergens anders vandaan.

Int.

En waar vandaan

Ron

Ja dat maakt niet uit.

Int.

Wilt u dat niet zeggen?

Ron

Nee

Int.

Waarom niet?

Ron

Ja dat heeft er niks mee te maken.

Int.

Nou ja het lijkt me wel belangrijk waar u uw vee vandaan heeft.

Ron

Nee vind ik niet.

Voiceover

De boerderij van Groote heeft ruim 1000 geiten en is tevens zorgboerderij. Een tiental hulpboeren, verstandelijk en lichamelijk gehandicapten, helpen bij de verzorging van de geiten.

Int.

Wat deed je allemaal op die boerderij?

Caption

Scuric

Geiten eten geven en een fles geven. Dan had je van die pakken aan en had je van eh…

Int.

En was ’t leuk?

Scuric

Ja.

Int.

Hoe lang heb je dat gedaan?

Scuric

Al een paar geleden ja

Int.

En vond je het erg om weg te gaan daar?

Scuric

Ja, maar weet je wat mijn moeder zei van die ziekte voor de Q-koorts…

Int.

Wanneer hoorde u dat deze boerderij met Q-koorts besmet was?

Caption

Kuijpers

Op vier maart 2009 hadden we het te horen gekregen.

Int.

Van wie?

Kuijpers

Van de boer zelf.

Int.

En wat vertelde hij?

Kuijpers

Ja dat er Q-koorts heerste bij ons.

Int.

En…

Kuijpers

Op de boerderij.

Int.

En dat werd toen ook meteen tegen de hulpboeren vertelt?

Kuijpers

Nee dat werd niet, dat werd later pas gezegd ja.

Int.

Dat heeft u ook niet verteld?

Kuijpers

Nee dat heb ik niet vertelt want de boer was ook bang om in het kwade daglicht te komen. Van ja in de krant te komen met zijn naam,  met ‘t bedrijf zijn naam. Dat zou bij hem, ja dat zou voor hem wel fataal kunnen zijn eigenlijk ja, voor zijn bedrijf.

Int.

Dus je moest het stil houden.

Kuijpers

Wij moesten het stil houden ja.

Voiceover

Er heerst Q-koorts op de boerderij maar begeleider Jesse Kuijpers moet zijn mond erover houden. De hulpboeren werken intussen gewoon door terwijl dat tegen de richtlijnen is die gezondheidsdienst voor dieren al in 2008 opgesteld heeft. Zolang nog niet vaststaat of er sprake is van Q-koorts op een boerderij is voorzichtigheid geboden. Risicogroepen zouden ook niet in de stal moeten komen. We gaan naar GGD Zuid Limburg verantwoordelijk voor de gezondheidszorg in de regio.

00.21.43

Zij horen pas 20 dagen laten van de besmetting.

Hackert

Op 24 maart kregen wij de melding.

Int.

24 maart 2009

Hackert

Dat klopt

Caption

Int.

Dus daar zit nogal wat tijd tussen.

Hackert

Ja daar zit wat delay in.

Int.

En in die tussentijd kunnen mensen ziek worden.

Hackert

Dat klopt ja.

Voiceover

De GGD hoort dus pas drie weken laten van de besmetting. De boerderij wordt meteen op 24 maart 2009 officieel besmet verklaart en de hulpboeren gaan direct naar een andere boerderij. Maar vreemd genoeg komen ze na een paar weken weer terug.

Int.

Maar d’r was toch Q-koorts op die boerderij?

Kuijpers

Ja precies dus dat is een beetje vreemd eigenlijk hoe dat gegaan is eigenlijk.

Int.

Maar de boer die heeft dat niet tegengehouden.

Kuijpers

Nee dat hebben we niet tegengehouden

Int.

Maar de organisatie waar de hulpboeren vandaan kwamen, de verstandelijk gehandicapten, dat was Radar hier in Heerlen, die hebben ook niet gezegd van dit vinden wij een te groot risico.

Kuijpers

Nee.

Voiceover

Hoe kan het dat de hulpboeren weer teruggaan naar de met Q-koorts besmette boerderij? We vragen het Radar die verantwoordelijk is voor de hulpboeren. Volgens Radar was het voor de hulpboeren veilig genoeg om terug te keren.

Int.

Ben jij ook ziek geworden van de Q-koorts?

Scuric

[knikt]

Int.

Ja echt?

Scuric

Ja.

Caption

C Scuric

Ze had heel veel klachten en vooral hoofdpijn en vermoeidheid. Eh slecht zie,n ze gooide echt d’r bril af heel de tijd.

Hackert

Je mag er vanuit gaan dat meer dan 90% van alle mensen die op de boerderij woonden of werkten besmet waren geraakt.

Int.

Dus ook alle hulpboeren die daar werkten,

Hackert

Ja

Voiceover

Maar besmet dat wil niet zeggen dat je ook ziek wordt. Jesse Kuijpers is ziek geworden maar zonder ernstige gevolgen. Zijn collega kwam er minder goed van af.

Kuijpers

Mijn toenmalige collega, die had die was toen zwanger en dat heeft dus tot een miskraam geleid.

Int.

Heeft zij een miskraam gekregen?

Kuijpers

Ja

Int.

Toen ze hier werkte op de boerderij.

Kuijpers

Precies.

Int.

Zijn er meer hulpboeren ziek geworden wat u weet?

C Scuric

Dat weet ik zozeer niet. Er is wel in korte tijd zijn van die groep zijn een aantal bewoners overleden. En, ja dan was de vraag is dat toe te schrijven aan Q-koorts?

Int.

Weet u of mensen dan vervolgens ziek zijn geworden?

Hackert

Nee dat is voor ons niet meer teruggekoppeld nee.

Int.

Daar moet ik voor naar Radar toe.

Hackert

Ja.

Voiceover

Zijn er meer hulpboeren ziek geworden? Radar zegt uit privacy overwegingen geen informatie te kunnen geven. Ze zeggen wel dat er geen hulpboeren ten gevolge van de Q-koorts overleden zijn.

Scuric

Nou, nu is het een stuk beter, echt.

Int.

Dus de hoofdpijn is weg.

Scuric

Ja en de kramp in de benen en zo, weg. Dus allemaal geluk, zoiets allemaal.

Voiceover

Niet alleen hulpboeren, ook schoolkinderen zijn ziek geworden. Niets vermoedend gaat juf Marlies Bouwmans met een schoolklas verstandelijk gehandicapte leerlingen naar de boerderij. Een kleine week voordat de boerderij officieel besmet wordt verklaard.

Bouwman

De geitjes waren geboren dus ja wat wil je nog meer over de lente, he de natuur geboorte van jonge dieren.

Caption

We mochten ze aanhalen, we mochten ze voeren. Je mocht eigenlijk doen wat je, wat je…