Transcriptie - De ebola epidemie
00.07
[leader]
[caption]
Zembla Internationaal
voice-over
In Zembla Internationaal een aangrijpende reconstructie van het Amerikaanse onderzoeksprogramma Frontline. Over de falende aanpak van de ebola uitbraak.
Vrouw
Er lagen doden: vijftien, zestien, zeventien, achttien.
Man
Het was waanzin. Alsof je naar een zombiefilm keek.
voice-over
Structurele hulp blijft maanden uit.
Man
Buiten gingen mensen dood. Gezinnen gingen buiten dood in auto’s.
voice-over
Artsen zonder Grenzen smeekt om actie.
Man
We worden geconfronteerd met een ongekende epidemie.
voice-over
De Wereldgezondheidsorganisatie verklaart pas na acht maanden dat er sprake is van een internationale gezondheidscrisis. En dan pas wordt de noodtoestand uitgeroepen.
Man
De Wereldgezondheidsorganisatie onderschatte de omvang van de epidemie.
Man
We kwamen absoluut te laat.
Man
Ebola is geen uitzondering. Ebola is een precedent.
Voice-over
Zembla Internationaal onderzoekt: Waar bleef de internationale hulp bij de grootste ebola-uitbraak aller tijden?
[caption]
De Ebola epidemie
01.47
Stem
In ons dorp staat een grote boom. Die zat vol vleermuizen. Op een dag staken we de rivier over. We hoorden vreemde geluiden. We kwamen hier. Een vleermuis kwam naar buiten. Die hebben we dood gemaakt. Een jongen ging naar binnen en viel de vleermuizen aan met z’n speer.
voice-over
In december 2013 vinden de kinderen van het dorp Meliandu in het Afrikaanse Guinee honderden vleermuizen in een holle boom. Ze doden ze om ze op te kunnen eten. De kinderen weten niet dat de vleermuizen waarschijnlijk het dodelijke ebola virus kunnen overbrengen. Niemand weet het zeker, maar de dorpelingen denken nu dat het hier allemaal begonnen is.
Jongen
We stookten een vuurtje en ze vielen uit de boom. We vulden onze tassen met vleermuizen. Toen hebben we ze opgegeten.
Int.
Was er toen al iemand overleden?
Jongen
Nee, het was nog niet begonnen.
03.02
[caption]
Dag 1 – 1e kerstdag 2013
Quamouno
Eerst dacht ik dat het hekserij was. Ik dacht dat m’n familie was vervloekt.
[caption]
E. Quamouno
Quamouno
Mn zoon werd ziek. Dat gebeurde eind december. Hij had koorts. Hij rilde. Na twee dagen werd het nog erger. Hij had diarree en wilde niets meer eten. Toen is hij overleden.
voice-over
Op dat moment weet niemand in het dorp waaraan de tweejarige Emil overlijdt. Westerse onderzoekers reconstrueren later, dat Emil waarschijnlijk patiënt 0 is. Het eerste slachtoffer van de ebola epidemie. Snel na zijn dood krijgen ook andere gezinsleden de mysterieuze ziekte. Negen dagen later overlijdt zijn zusje. Kort daarna sterft ook hun moeder.
Quamouno
Toen mijn vrouw overleed, kwamen vrouwen het huis schoonmaken. De vrouwen die hier kwamen, drie vrouwen, zij zijn ook overleden.
04.46
voice-over
Het volgende slachtoffer is Emils oma. Ze vertrekt naar een ziekenhuis in de dichtstbijzijnde stad. Daar besmet ze en verpleegkundige. Zo begint de ziekte zich langzaam te verspreiden over de bossen van Guinee. De eerste drie maanden wordt onterecht gedacht dat het om cholera of malaria gaat. Het virus legt honderden kilometers af. In maart 2014 groeit het aantal doden naar 50 en stuurt de overheid wetenschappers naar het gebied.
Koivogui
De minister van Volksgezondheid zei: ‘dokter Lamine, er gaan veel mensen dood in het bos.’
[caption]
Koivogui
L. Koivogui, directeur instituut volksgezondheid Guinee
‘En de oorzaak van de sterfgevallen is onbekend.’ Ze kenden de oorzaak van die sterfgevallen niet.
voice-over
De arts gaat op zoek naar slachtoffers om erachter te komen wat de oorzaak is. Hij komt in contact met een jongen, Kalil. Die lijdt aan de mysterieuze ziekte. Zin collega filmt het bezoek.
Koivogui
Hallo…
Koivogui
De jongen was daar. Er lag overal bloed. Mijn collega zei: ik heb veel ziekten gezien, dokter Lamine, maar dit zie ik voor het eerst. We hielpen hem overeind. We zetten hem tegen de muur om bloed bij hem af te nemen. We namen bloed af en vulden vier buisjes. Ik wist dat het gevaarlijk was. Ik wist dat het waarschijnlijk een hemorragische koorts was. Maar ik kon niet bepalen welke variant het was. Ik vind het moeilijk om erover te praten. De dood van een kind. De vader zat daar. Hij moest toezien hoe zijn kind stierf.
voice-over
Kalil’s bloed wordt later getest. De uitslag is: ebola.
07.09
[caption]
Dag 87 – 22 maart 2014
voice-over
De regering van Guinee heef geen idee hoe ze hierop moet reageren. Maar Artsen zonder Grenzen heeft ervaring met eerdere ebola uitbraken op andere plekken in Afrika. De hulpverleningsorganisatie zet binnen twee dagen een veldhospitaal op in Gueckedou, het episch centrum van de uitbraak. Daar worden patiënten naartoe gebracht.
[caption]
Fukuda
K. Fukuda, assistent directeur-generaal WHO
We dachten: met deze ziekte hebben we al decennia te maken. We hadden het idee dat ebola weliswaar ernstig was, maar op een bepaalde manier voorkwam en dan zo aangepakt kon worden. Maar op dat moment wisten we niet hoe ingewikkeld het zou worden.
voice-over
De Wereldgezondheidsorganisatie, de WHO, maakt deel uit van de Verenigde Naties. En heeft een mandaat om landen te helpen als er een gezondheidscrisis dreigt. Eind maart beginnen de WHO functionarissen in Guinee dagelijkse vergaderingen te organiseren.
[caption]
Poncin
M. Poncin, hoofd missie Guinee, Artsen zonder Grenzen
Die dagelijks vergaderingen waren een nachtmerrie. Elke dag steeds weer opnieuw. Chaotische vergaderingen. Er werden geen besluiten genomen. Niemand wist waar hij het over had. De mensen van de WHO waren niet opgewassen tegen hun taak. Hun coördinator had geen ervaring met ebola. De WHO onderschatte de omvang van de epidemie. Ik dacht meteen: Aan deze mensen hebben we niets. Ze hebben geen idee.
08.57
[caption]
Kasolo
F. Kasolo, directeur WHO Afrika
De WHO is een belangrijke organisatie. Maar onze mogelijkheden zijn beperkt als we in een land werken. De landen nemen het initiatief. Wij geven eerlijk advies. Dat hebben we ook in Guinee geprobeerd.
voice-over
De epidemie verspreidt zich snel naar Conakry, de hoofdstad van Guinee. Meer dan 600 kilometer verderop. De belangrijkste ebola deskundige van Artsen zonder Grenzen spreekt in een interview zijn zorgen uit over de snelle groei.
[caption]
Van Herp
M. van Herp, Artsen zonder Grenzen
We worden geconfronteerd met een ongekende epidemie. Wat de verspreiding van de gevallen over het gebied betreft.
voice-over
De regering van Guinee roept daarna Artsen zonder Grenzen onmiddellijk op het matje. Ze vinden dat de hulpverleners onterecht paniek zaaien.
[caption]
Lamah
R. Lamah, minister van Volksgezondheid, Guinee
Die maandag heb ik alle mensen van Artsen zonder Grenzen op m’n kantoor ontboden. Ik vroeg ze: Waarom die benaming? Ik was het niet met hen eens. Ze zeiden op eigen houtje dingen die afweken van onze officiële lijn. Dat kon ik niet waarderen. Op dat moment had ik goede hoop dat we de verdere verspreiding konden voorkomen maar er zijn dingen waar je geen grip op hebt.
voice-over
De minister heeft zijn teams de opdracht gegeven alleen de ebola doden mee te tellen die door laboratoriumonderzoek zijn bevestigd.
Traore
Zo werken we. Als het ministerie zegt dat we alleen bevestigde gevallen moeten meetellen is dat politiek.
[caption]
Traore
A. Traore, ambtenaar min. van Volksgezondheid, Guinee
Ik weet niet wat hun visie was om alleen die gevallen mee te tellen. Waarschijnlijk zou dan het aantal waarschijnlijke, bevestigde en vermoede slachtoffers erg hoog zijn en dat zou de zakenwereld afschrikken.
11.01
voice-over
Ook in de dorpen in de grensstreek tussen Guinee en Sierra Leone vallen dodelijke slachtoffers. Maar de grenzen blijven open en veel bewoners komen hier nog dagelijks langs. Ook Louisi uit Sierra Leone. In maart steekt ze de grens over om te gaan logeren bij familie in Guinee. Dan wordt zij ook ziek en raakt in paniek.
[caption]
Kamano
L. Kamano
Ze zeiden dat blanke mensen op zoek waren naar mij en dat ze me naar Gueckedou wilden brengen. Ze zouden me vermoorden met een injectie. Daarom ben ik gevlucht.
voice-over
Louisi vlucht door de bossen van Guinee. En komt aan bij een rivier. Aan de overkant ligt Sierra Leone.
Kamano
Ik verspilde geen tijd. De schippers brachten me naar de overkant. Dat duurde twee minuten.
voice-over
Ongemerkt verspreidt het ebola virus zich hierna in een rap tempo over Sierra Leone. Ook in het geboortedorp van Louisi worden mensen doodziek. Een van de slachtoffers is Mendinor, een traditionele genezeres die in de streek veel bekendheid geniet.
[caption]
Lebbie
M. Lebbie
Wat k zelf weet van Mendinor, is dat ze bovennatuurlijke gaven had. Ze kon de mensen ook ontdoen van vloeken. Ze kon vloeken ongedaan maken. Ook kon ze met de doden praten.
voice-over
Mendinor overlijdt op acht april en wordt daarna gewassen. Het lichaam van een ebola patiënt blijft na het overlijden zeer besmettelijk. Maar in West Afrika is het gebruikelijk om de doden uitgebreid te verzorgen en op te baren. De traditionele begrafenisrituelen spelen een belangrijke rol bij het verspreiden van he ebola virus.
[caption]
Morru
M. Morru, schoonzus Mendinor
Als iemand niet volgens de regels wordt begraven, zal het een kwade geest worden.
13.22
Lebbie
Mensen uit alle uithoeken kwamen naar haar begrafenis. Ze was moslim. Ze was ook vroedvrouw. Ze hielp ook vrouwen van buiten het dorp te bevallen.
voice-over
De begrafenis leidt tot een kettingreactie van besmettingen in Sierrea Leone. En het virus steekt weer een grens over. Als een nichtje van de genezers het ongemerkt meeneemt als ze 400 kilometer verder reist naar Monrovia. Ebola bereikt nu ook de hoofdstad van Liberia. En verspreidt zich verder als een olievlek.
14.06
[caption]
Dag 150 – 25 mei 2014
voice-over
In Sierra Leone wint de regering advies in bij een Amerikaans bedrijf, Metabiota. Metabiota doet al jaren onderzoek naar tropische ziekten in Sierra Leone maar heeft geen ervaring met ebola.
[caption]
Gonzalez
J. Gonzalez, Metabiota
Ik zei dat de uitbraak slechts een paar weken zou duren. De eerste twee weken zeiden we: Oké, dit is een normale uitbraak. Die zal wel binnen twee maanden voorbij zijn.
[caption]
Jambai
A. Jambai, directeur instituut Volksgezondheid, Sierra Leone
Wat kan ik zeggen? Ja, het was ebola. Maar hoe erg het was beseften we niet. Dus we namen de maatregelen die Metabiota ons adviseerde. Maar we wisten niet dat het probleem zo groot zou worden.
voice-over
De regering besluit ebola patiënten te gaan behandelen in het staatsziekenhuis in de stad Kenema. Daar is een speciale afdeling voor lassa koorts, een infectieziekte die op ebola lijkt maar minder besmettelijk is. Binnen een paar dagen wordt het ziekenhuis overstroomd door ebola slachtoffers. Snel daarna overlijden de eerste verpleegkundigen.
Sellu
In het mortuarium lagen doden: vijftien, zestien, zeventien, achttien lichamen in lijkenzakken.
[caption]
Sellu
J. Sellu, verpleegkundige
Ik vroeg me af wat er aan de hand was. Ik dacht: is dit het einde van de wereld? Misschien gaan we allemaal wel dood.
15.45
voice-over
Will Pooley is een Engelse verpleegkundige. Als hij merkt dat er onvoldoende verpleegkundigen zijn, meldt hij zich als vrijwilliger bij het ziekenhuis in Kenema.
[caption]
Pooley
W. Pooley, verpleegkundige/vrijwilliger
Patiënten die binnenkwamen liepen langs de lijken die zich ophoopten op het pad en soms ook ernaast. Het stonk heel erg. Het kon dagen duren voor het begrafenisteam kwam.
Ik was verbijsterd dat mensen zich er niet druk over maakten. Mensen maakten er geen stennis over.
voice-over
Het staatsziekenhuis wordt zo een bron van nieuwe besmettingen. Ook ontbreekt er in Sierra Leone een systeem om te registreren met wie de ebola patiënten precies contact hebben gehad. Hierdoor worden honderden nieuwe ebola slachtoffers niet op tijd geïsoleerd en vallen er veel nieuwe slachtoffers.
16.41
Jambai
Bij het traceren van contacten hebben we gefaald. We hebben een maand verspild.
Int.
Een maand is een ramp.
[caption]
Jambai
A. Jambai, directeur instituut volksgezondheid, Sierra Leone
Ja dat klopt. We hebben tijd verspild. Dat heeft veel levens gekost. Het was beter gegaan als we de infectieketen beter hadden gevolgd. Dat was verkeerd. Ja.
voice-over
Ebola heeft zich nu verspreid over Guinee, Sierra Leone en Liberia. Vier buurlanden kunnen elk moment getroffen worden. Maar de Wereldgezondheidsorganisatie roept de uitbraak niet uit tot een internationale gezondheidscrisis.
[caption]
Kasolo
F. Kasolo, directeur WHO Afrika
Op dat moment dachten we allemaal: Wacht even. Laten we voorzichtig zijn en afwachten. We zetten mensen in en denken dat we vooruitgang boeken. Als ik kon teruggaan naar juni 2014 zou ik iets heel anders zeggen. Dan zou ik m’n directeur bellen en zeggen: Grijp alstublieft in.
voice-over
Wel opent de Wereldgezondheidsorganisatie een nieuw coördinatiecentrum in Guinee om de aanpak in heel West Afrika te verbeteren.
Poncin
Er was geen enkele verandering in het gebied. Nog steeds deden enkele organisaties ter plekke al het werk. Er kwamen geen mensen bij om te helpen. Meer mensen gingen coördineren. Meer nutteloze mensen en vergaderingen.
[caption]
Poncin
M. Poncin, hoofd missie Guinee, Artsen zonder Grenzen
Maar in het veld had je daar niets aan.
[caption]
Dag 189, 3 juli 2014
voice-over
De Wereldgezondheidsorganisatie stuurt twee artsen naar het ziekenhuis van Kenema in Sierra Leone om te helpen. Maar het ziekenhuis wordt overstroomd door patiënten en steeds meer verpleegkundigen raken besmet.
[caption]
Pooley
W. Pooley, verpleegkundige/vrijwilliger
Je moest wel gek zijn om te denken dat er een andere oplossing was dan het ziekenhuis sluiten. Iedereen wist dat het nodig was. Het had allang moeten gebeuren.. Dan zouden veel verpleegkundigen, laboranten en schoonmakers niet zijn overleden. Dat zou velen het leven hebben gered.
voice-over
Terwijl het aantal doden oploopt smeekt Artsen zonder Grenzen de Wereldgezondheidsorganisatie om actie te ondernemen.
[caption]
Liu
J. Liu, directeur Artsen zonder Grenzen
Ik zei: Ik vertel de wereld al maanden dat het een onbeheersbare ebola-epidemie is. Maar ik heb niet de autoriteit. Mensen luisteren niet naar me. Maar jullie moeten nu je taak vervullen en het benoemen. Want jullie hebben dar wel het gezag en de legitimiteit voor.
[Caption]
Fukuda
K. Fukuda, assistent directeur-generaal WHO
Als je categorisch stelt dat de situatie onbeheersbaar is, helpt dat niet, vonden we. We wisten al dat we te maken hadden met iets ongebruikelijks maar we hadden nog niet te maken met een totale mondiale crisis.
voice-over
Ondanks de smeekbede van Artsen zonder Grenzen wordt de ebola uitbraak nog steeds niet uitgeroepen tot internationale crisis. En de epidemie breidt zich verder uit. Via Liberia slaat het virus over naar Nigeria, het Afrikaanse land met de meeste inwoners. Dan raken begin augustus twee Amerikanen in West Afrika besmet met het virus.
20.18
Reporter
Het eerste ebolageval is bevestigd.
Reporter
Twee in Liberia besmette zendelingen liggen in een ziekenhuis in Atlanta.
voice-over
Een paar dagen later luiidt de Wereldgezondheidsorganisatie de noodklok.
[caption]
Dag 225 – 8 augustus 2014
[caption]
Chan
M. Chan, directeur-generaal WHO
“Ik verklaar hierbij de huidige uitbraak van ebola tot een internationale gezondheidscrisis. We erkennen dat het gaat om een ernstige en ongebruikelijke uitbraak die zich internationaal verder kan verspreiden.”
voice-over
De WHO stelt nu in Geneve een gespecialiseerd team samen om de ebola epidemie te lijf te gaan.
[caption]
Aylward
B. Aylward, assistent directeur-generaal WHO
Dit was een van de gevaarlijkste ziekteverwekkers die we kenden, die zich exponentieel verspreidde over en ongekend groot gebied. We hadden mensen nodig om de ebolacrisis te beheersen. We hadden deskundigen nodig om contacten te traceren. Ik besefte dat de capaciteit om zo’n grote crisis te beheersen niet bestond.
voice-over
Een groot probleem is dan, dat de WHO zelf niet beschikt over het grote aantal noodartsen dat nodig is. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft ook geen budget voor zo’n omvangrijke operatie. Dus moet de WHO eerst de rijke landen nog overhalen om geld en mensen te sturen. En daarvoor is meer tijd nodig. Kostbare tijd. Want het virus heeft in Liberia weer een nieuw jachtterrein gevonden: de sloppenwijk Westpoint, het meest dichtbevolkte district van de hoofdstad Monrovia.
22.08
[caption]
Fallah
F. Fallah
In onze familie gingen mensen dood .Toen werd m’n man ziek. Er kwam bloed uit z’n mond en z’n neus. M’n moeder overleed op woensdag. M’n zus overleed op donderdag. M’n man overleed op vrijdag. Ze gingen allemaal dood.
[caption]
Johnson
E. Johnson Sirleaf, president Liberia
De minister van Volksgezondheid belde: Er gingen mensen dood. Totale verwarring en chaos. Ongeloof, angst. Geen mogelijkheid om in te grijpen. Want we hadden geen kennis en geen apparatuur. We hadden geen middelen om mensen te behandelen. We beseften ook niet hoe snel deze ziekte om zich heen kon grijpen en hoe dodelijk de ziekte was. we waren verbijsterd omdat de ziekte zich zo snel verspreidde.
voice-over
Monrovia heeft één kleine ebola kliniek. En die is vol. De regering besluit een school in de sloppenwijk te gebruiken als een geïmproviseerd quarantaine centrum. Ook Vinda wordt na het overlijden van haar man gedwongen daarheen te gaan met haar zes kinderen.
Fallah
We voelden ons alleen. Er waren geen medicijnen of kleren. Het was er koud. Ik dacht dat ik dood zou gaan. Mensen zeiden: Daar kom je niet levend vandaan.
24.24
voice-over
Een journalist maakt opnamen van Vinda en haar kinderen in de oude school. Daar worden de zieke en nog gezonde mensen niet van elkaar gescheiden. Al snel wordt Vinda’s zoon Sasco ziek.
Fallah
Ik zei dat m’n zoon ziek was, maar er waren geen medicijnen. Hij keek me aan en huilde. Ze zeiden steeds dat er een dokter zou komen maar die kwam niet. Ik hield hem vast toen hij ophield met huilen. Ik voelde hem koud worden in mijn armen.
[caption]
Dag 233 – 16 augustus 2014
Voice-over
Buiten het quarantaine centrum beginnen inwoners te protesteren. Ze zijn het er niet mee eens, dat alle ebola patiënten naar hun wijk worden gebracht. Er steken ook geruchten de kop op dat ebola helemaal niet bestaat, maar er een samenzwering is om arme Afrikanen te vermoorden. Vier dagen na de opening bestormt een woedende menigte het quarantaine centrum en de patiënten ontsnappen.
[caption]
Tarplah
S. Tarplah, verpleegkundige
Ze kwamen binnen en brachten alle patiënten naar buiten. Een jongetje van zes, zeven jaar lag op een matras. Hij was al dood. Ze legden hem op de grond en namen de matras mee. Ik kon het niet geloven. Mensen kwamen op blote voeten binnen en raakten met hun blote handen mensen aan die waren overleden aan ebola. Ze zagen het bloed en de vloeistoffen op de grond. En ze liepen daar op blote voeten.
Fallah
We renden naar buiten. Er was geen behandeling en mensen werden steeds zieker. Mensen gingen dood. Er was geen behandeling. Wat zou jij doen? We konden nergens terecht. We sliepen op straat. Ik dacht, dat ik nog beter dood kon gaan. Iedereen voor wie ik moest zorgen stief in m’n armen. Ik kon beter sterven dan was ik niemand tot last.
voice-over
Artsen zonder Grenzen bouwt ondertussen aan het grootste ebola ziekenhuis dat tot dan toe gebouwd is. Elwa 3. Maar op het moment dat de kliniek haar deuren opent, zit het al overvol. Er kan geen patiënt meer bij.
Adamson
Buiten gingen mensen dood. Gezinnen gingen buiten dood in auto’s. Ze kwamen hier op zoek naar hulp. Ze konden nergens anders naartoe. Het centrum was vol.
[caption]
Adamson
B. Adamson, Artsen zonder Grenzen
Er moest eerst iemand sterven voordat er weer plek was.
27.58
Een normale ronde voor mij begon met de dood vaststellen van vijf of zes mensen. Het is echt gruwelijk. Mensen gaan op een afschuwelijke manier dood. Naast een kind tref je de moeder die voor haar kind zorgde dood aan. Dan moet je beslissen wat je gaat doen met een kind alleen in een overvol centrum. He was heel zwaar.
Het was veel meer dan normaal kon worden verwacht van hulpverleners.
De zinloosheid. Zo voelde het. Als je werkt tot je erbij neervalt, voel je normaal soms enige voldoening omdat je hebt gedaan wat je kon. Maar ik voelde geen enkele voldoening. Niet omdat we niet adequaat reageerden op de situatie. We deden wat we konden. Maar ik schaamde me voor wat de wereld Liberia kon bieden. En het grote aantal doden. Je zag voortdurend de dood.
29.33
voice-over
Vinda en haar kinderen slapen vijf dagen op straat. Dan worden ze meegenomen dooreen ambulanceteam en naar de nieuwe kliniek gebracht. Maar als ze daar aankomen is er geen plek voor ze.
Fallah
Ik was aan het bidden in de hoop dat God zou ingrijpen. Ik bad ervoor dat God mij en de kinderen zou redden. Alleen zij en ik waren nog ov er.
Liljegren
Het is gewoon waanzin. Je staat daar en kijkt mensen aan en je zegt dat er geen plek is.
[caption]
Liljegren
S. Liljegren, Artsen zonder Grenzen
Het is onwerkelijk. Echt onwerkelijk.
voice-over
Uiteindelijk komt er een plek vrij in de kliniek voor Vinda en haar kinderen. Vinda’s jongste zoon, Tamba, is er dan al slecht aan toe.
Fallah
Hij keek me maar aan. Hij huilde: Mama, ik wil niet dood. Toen hij ophield met praten, kwamen ze hem halen. Toen is hij in mijn armen gestorven.
30.52
[caption]
Dag 263 – 16 september 2014
voice-over
Het aantal doden groeit naar 1500. Artsen zonder Grenzen dringt er bij de Amerikanen op aan om te helpen. En krijgen gehoor.
Obama
“De wereld kan nog steeds ontzettend veel mensen redden. De wereld heeft de verantwoordelijkheid om nu in te grijpen, om in actie te komen en meer te doen.”
voice-over
De Verenigde Staten sturen 3000 militairen en artsen en andere landen volgen hun voorbeeld. Tien maanden na het begin van de uitbraak komt eindelijk structurele internationale hulp op gang. De Verenigde Naties neemt een resolutie aan voor een noodmissie van de Wereldgezondheidsorganisatie. Behandelcentra worden gebouwd en teams worden getraind hoe ze de overledenen moeten begraven. Maar de epidemie heeft nog steeds een voorsprong op de maatregelen en dreigt zich nu buiten Afrika te verspreiden.
Reporter
“Een tweede hulpverlener in Dallas heeft het ebola virus.”
Reporter
“Voor het eerst is in de VS iemand door een mens met ebola besmet.”
Banbury
We kwamen absoluut te laat. Ik was doodsbang dat het net als de zwarte pest zou zijn en dat ’t zich onverbiddelijk zou verspreiden over het continent en daarbuiten.
[caption]
Banbury
T. Banbury, hoofd VN Missie Ebola
We waren ook doodsbang dat iemand op een vliegtuig zou stappen naar Dhaka, Jakarta of Johannesburg of naar een ander stedelijk gebied. En dan zou ebola totaal onbeheersbaar worden. We hadden geen plan B.
32.33
[caption]
Dag 299 – 21 oktober 2014
voice-over
Dan gebeurt er iets bijzonders. Het aantal ebola slachtoffers daalt in Liberia.
Aylward
Heel Monrovia begreep inmiddels dat ebola echt was en dat je eraan zou overlijden tenzij je dingen anders ging doen.
[caption]
Aylward
B. Aylward, assistent directeur-generaal WHO
Er was een grote angst. Mensen veranderden hun gedrag. Daardoor daalde het aantal ebola gevallen. Dat was het keerpunt. De Liberianen zorgden daarvoor. Wij kwamen daarna en konden met de eer strijken.
voice-over
Officieel zijn meer dan 11.000 doden geregistreerd tijdens de ebola epidemie. Maar het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger en het aantal doden stijgt nog steeds in Guinee en Sierra Leone. De WHO geeft in januari toe, dat zij te traag gereageerd heeft en zegt verbeteringen toe. Maar zorgprofessionals maken zich nu al zorgen over de volgende uitbraak.
Aylward
Soms moet de wereld door schade en schande wijs worden. Dit gaat vaker voorkomen, wat we ook denken. Er komen steeds meer nieuwe ziekten. We hebben een griep-pandemie gezien. We hebben SARS en ebola gezien. En we zijn er niet op voorbereid. Ebola is geen uitzondering. Ebola is een precedent.
34.06
Verpleegkundige
37 gezondheidswerkers zijn overleden in het ziekenhuis van Kenema. Dat waren artsen, verpleegkundigen, schoonmakers.
Vrijwilliger
Zuster Barlou, dokter Khan, zuster Alice, I.P. Borry.
Fallah
Tamba Musa, tien jaar. Soya Sona, dertien. Fyiah Flageh, zes. Tamba Nilo, drie jaar. Sasko, zeven jaar. Falla Marko, vier jaar. Ze zijn allemaal ziek geworden. Drie zijn overleden en drie hebben het overleefd.
Man
Touko Tho. Hawa. Elene. Koumba. Emile.
35.06
[caption]
Zembla Internationaal
[Aftiteling]
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.