Transcriptie - De ebola epidemie

00.07

[caption]

voice-over

In Zembla Internationaal een aangrijpende reconstructie van het Amerikaanse onderzoeksprogramma Frontline. Over de falende aanpak van de ebola uitbraak.

Vrouw

Er lagen doden: vijftien, zestien, zeventien, achttien.

Man

Het was waanzin. Alsof je naar een zombiefilm keek.

voice-over

Structurele hulp blijft maanden uit.

Man

Buiten gingen mensen dood. Gezinnen gingen buiten dood in auto’s.

voice-over

Artsen zonder Grenzen smeekt om actie.

Man

We worden geconfronteerd met een ongekende epidemie.

voice-over

De Wereldgezondheidsorganisatie verklaart pas na acht maanden dat er sprake is van een internationale gezondheidscrisis. En dan pas wordt de noodtoestand uitgeroepen.

Man

De Wereldgezondheidsorganisatie onderschatte de omvang van de epidemie.

Man

We kwamen absoluut te laat.

Man

Ebola is geen uitzondering. Ebola is een precedent.

Voice-over

Zembla Internationaal onderzoekt: Waar bleef de internationale hulp bij de grootste ebola-uitbraak aller tijden?

[caption]

01.47

Stem

In ons dorp staat een grote boom. Die zat vol vleermuizen. Op een dag staken we de rivier over. We hoorden vreemde geluiden. We kwamen hier. Een vleermuis kwam naar buiten. Die hebben we dood gemaakt. Een jongen ging naar binnen en viel de vleermuizen aan met z’n speer.

voice-over

In december 2013 vinden de kinderen van het dorp Meliandu in het Afrikaanse Guinee honderden vleermuizen in een holle boom. Ze doden ze om ze op te kunnen eten. De kinderen weten niet dat de vleermuizen waarschijnlijk het dodelijke ebola virus kunnen overbrengen.  Niemand weet het zeker, maar de dorpelingen denken nu dat het hier allemaal begonnen is.

Jongen

We stookten een vuurtje en ze vielen uit de boom.  We vulden onze tassen met vleermuizen. Toen hebben we ze opgegeten.

Int.

Was er toen al iemand overleden?

Jongen

Nee, het was nog niet begonnen.

03.02

[caption]

Quamouno

Eerst dacht ik dat het hekserij was. Ik dacht dat m’n familie was vervloekt.

[caption]

Quamouno

Mn zoon werd ziek. Dat gebeurde eind december. Hij had koorts. Hij rilde. Na twee dagen werd het nog erger. Hij had diarree en wilde niets meer eten. Toen is hij overleden.

voice-over

Op dat moment weet niemand in het dorp waaraan de tweejarige Emil overlijdt. Westerse onderzoekers reconstrueren later, dat Emil waarschijnlijk patiënt 0 is. Het eerste slachtoffer van de ebola epidemie. Snel na zijn dood krijgen ook andere gezinsleden de mysterieuze ziekte. Negen dagen later overlijdt zijn zusje. Kort daarna sterft ook hun moeder.

Quamouno

Toen mijn vrouw overleed, kwamen vrouwen het huis schoonmaken. De vrouwen die hier kwamen, drie vrouwen, zij zijn ook overleden.

04.46

voice-over

Het volgende slachtoffer is Emils oma. Ze vertrekt naar een ziekenhuis in de dichtstbijzijnde stad. Daar besmet ze en verpleegkundige. Zo begint de ziekte zich langzaam te verspreiden over de bossen van Guinee. De eerste drie maanden wordt onterecht gedacht dat het om cholera of malaria gaat. Het virus legt honderden kilometers af. In maart 2014 groeit het aantal doden naar 50 en stuurt de overheid wetenschappers naar het gebied.

Koivogui

De minister van Volksgezondheid zei: ‘dokter Lamine, er gaan veel mensen dood in het bos.’

[caption]

Koivogui

‘En de oorzaak van de sterfgevallen is onbekend.’ Ze kenden de oorzaak van die sterfgevallen niet.

voice-over

De arts gaat op zoek naar slachtoffers om erachter te komen wat de oorzaak is. Hij komt in contact met een jongen, Kalil. Die lijdt aan de mysterieuze ziekte. Zin collega filmt het bezoek.

Koivogui

Hallo…

Koivogui

De jongen was daar. Er lag overal bloed.  Mijn collega zei: ik heb veel ziekten gezien, dokter Lamine, maar dit zie ik voor het eerst. We hielpen hem overeind. We zetten hem tegen de muur om bloed bij hem af te nemen.  We namen bloed af en vulden vier buisjes. Ik wist dat het gevaarlijk was. Ik wist dat het waarschijnlijk een hemorragische koorts was. Maar ik kon niet bepalen welke variant het was. Ik vind het moeilijk om erover te praten. De dood van een kind. De vader zat daar. Hij moest toezien hoe zijn kind stierf.

voice-over

Kalil’s bloed wordt later getest. De uitslag is: ebola.

07.09

[caption]

voice-over

De regering van Guinee heef geen idee hoe ze hierop moet reageren. Maar Artsen zonder Grenzen heeft ervaring met eerdere ebola uitbraken op andere plekken in Afrika. De hulpverleningsorganisatie zet binnen twee dagen een veldhospitaal op in Gueckedou, het episch centrum van de uitbraak. Daar worden patiënten naartoe gebracht.

[caption]

Fukuda

We dachten: met deze ziekte hebben we al decennia te maken. We hadden het idee dat ebola weliswaar ernstig was, maar op een bepaalde manier voorkwam en dan zo aangepakt kon worden. Maar op dat moment wisten we niet hoe ingewikkeld het zou worden.

voice-over

De Wereldgezondheidsorganisatie, de WHO, maakt deel uit van de Verenigde Naties. En heeft een mandaat om landen te helpen als er een gezondheidscrisis dreigt. Eind maart beginnen de WHO functionarissen in Guinee dagelijkse vergaderingen te organiseren.

[caption]

Poncin

Die dagelijks vergaderingen waren een nachtmerrie.  Elke dag steeds weer opnieuw. Chaotische vergaderingen. Er werden geen besluiten genomen. Niemand wist waar hij het over had. De mensen van de WHO waren niet opgewassen tegen hun taak. Hun coördinator had geen ervaring met ebola. De WHO onderschatte de omvang van de epidemie. Ik dacht meteen: Aan deze mensen hebben we niets. Ze hebben geen idee.

08.57

[caption]

Kasolo

De WHO is een belangrijke organisatie. Maar onze mogelijkheden zijn beperkt als we in een land werken. De landen nemen het initiatief. Wij geven eerlijk advies. Dat hebben we ook in Guinee geprobeerd.

voice-over

De epidemie verspreidt zich snel naar Conakry, de hoofdstad van Guinee. Meer dan 600 kilometer verderop. De belangrijkste ebola deskundige van Artsen zonder Grenzen spreekt in een interview zijn zorgen uit over de snelle groei.

[caption]

Van Herp

We worden geconfronteerd met een ongekende epidemie. Wat de verspreiding van de gevallen over het gebied betreft.

voice-over

De regering van Guinee roept daarna Artsen zonder Grenzen onmiddellijk op het matje. Ze vinden dat de hulpverleners onterecht paniek zaaien.

[caption]

Lamah

Die maandag heb ik alle mensen van Artsen zonder Grenzen op m’n kantoor ontboden. Ik vroeg ze: Waarom die benaming? Ik was het niet met hen eens. Ze zeiden op eigen houtje dingen die afweken van onze officiële lijn. Dat kon ik niet waarderen. Op dat moment had ik goede hoop dat we de verdere verspreiding konden voorkomen maar er zijn dingen waar je geen grip op hebt.

voice-over

De minister heeft zijn teams de opdracht gegeven alleen de ebola doden mee te tellen die door laboratoriumonderzoek zijn bevestigd.

Traore

Zo werken we. Als het ministerie zegt dat we alleen bevestigde gevallen moeten meetellen is dat politiek.

[caption]

Traore

Ik weet niet wat hun visie was om alleen die gevallen mee te tellen. Waarschijnlijk zou dan het aantal waarschijnlijke, bevestigde en vermoede slachtoffers erg hoog zijn en dat zou de zakenwereld afschrikken.

11.01

voice-over

Ook in de dorpen in de grensstreek tussen Guinee en Sierra Leone vallen dodelijke slachtoffers. Maar de grenzen blijven open en veel bewoners komen hier nog dagelijks langs. Ook Louisi uit Sierra Leone. In maart steekt ze de grens over om te gaan logeren bij familie in Guinee. Dan wordt zij ook ziek en raakt in paniek.

[caption]

Kamano

Ze zeiden dat blanke mensen op zoek waren naar mij en dat ze me naar Gueckedou wilden brengen. Ze zouden me vermoorden met een injectie. Daarom ben ik gevlucht.

voice-over

Louisi vlucht door de bossen van Guinee. En komt aan bij een rivier. Aan de overkant ligt Sierra Leone.

Kamano

Ik verspilde geen tijd. De schippers brachten me naar de overkant. Dat duurde twee minuten.

voice-over

Ongemerkt verspreidt het ebola virus zich hierna in een rap tempo over Sierra Leone. Ook in het geboortedorp van Louisi worden mensen doodziek. Een van de slachtoffers is Mendinor, een traditionele genezeres die in de streek veel bekendheid geniet.

[caption]

Lebbie

Wat k zelf weet van Mendinor, is dat ze bovennatuurlijke gaven had. Ze kon de mensen ook ontdoen van vloeken. Ze kon vloeken ongedaan maken. Ook kon ze met de doden praten.

voice-over

Mendinor overlijdt op acht april en wordt daarna gewassen. Het lichaam van een ebola patiënt blijft na het overlijden zeer besmettelijk. Maar in West Afrika is het gebruikelijk om de doden uitgebreid te verzorgen en op te baren. De traditionele begrafenisrituelen spelen een belangrijke rol bij het verspreiden van he ebola virus.

[caption]

Morru

Als iemand niet volgens de regels wordt begraven, zal het een kwade geest worden.

13.22

Lebbie

Mensen uit alle uithoeken kwamen naar haar begrafenis. Ze was moslim. Ze was ook vroedvrouw. Ze hielp ook vrouwen van buiten het dorp te bevallen.

voice-over

De begrafenis leidt tot een kettingreactie van besmettingen in Sierrea Leone. En het virus steekt weer een grens over. Als een nichtje van de genezers het ongemerkt meeneemt als ze 400 kilometer verder reist naar Monrovia. Ebola bereikt nu ook de hoofdstad van Liberia. En verspreidt zich verder als een olievlek.

14.06

[caption]

voice-over

In Sierra Leone wint de regering advies in bij een Amerikaans bedrijf, Metabiota. Metabiota doet al jaren onderzoek naar tropische ziekten in Sierra Leone maar heeft geen ervaring met ebola.

[caption]

Gonzalez

Ik zei dat de uitbraak slechts een paar weken zou duren. De eerste twee weken zeiden we: Oké, dit is een normale uitbraak. Die zal wel binnen twee maanden voorbij zijn.

[caption]

Jambai

Wat kan ik zeggen? Ja, het was ebola. Maar hoe erg het was beseften we niet. Dus we namen de maatregelen die Metabiota ons adviseerde. Maar we wisten niet dat het probleem zo groot zou worden.

voice-over

De regering besluit ebola patiënten te gaan behandelen in het staatsziekenhuis in de stad Kenema. Daar is een speciale afdeling voor lassa koorts, een infectieziekte die op ebola lijkt maar minder besmettelijk is. Binnen een paar dagen wordt het ziekenhuis overstroomd door ebola slachtoffers. Snel daarna overlijden de eerste verpleegkundigen.

Sellu

In het mortuarium lagen doden: vijftien, zestien, zeventien, achttien lichamen in lijkenzakken.

[caption]

Sellu

Ik vroeg me af wat er aan de hand was. Ik dacht: is dit het einde van de wereld?  Misschien gaan we allemaal wel dood.

15.45

voice-over

Will Pooley is een Engelse verpleegkundige. Als hij merkt dat er onvoldoende verpleegkundigen zijn, meldt hij zich als vrijwilliger bij het ziekenhuis in Kenema.

[caption]

Pooley

Patiënten die binnenkwamen liepen langs de lijken die zich ophoopten op het pad en soms ook ernaast. Het stonk heel erg. Het kon dagen duren voor het begrafenisteam kwam.

Ik was verbijsterd dat mensen zich er niet druk over maakten. Mensen maakten er geen stennis over.

voice-over

Het staatsziekenhuis wordt zo een bron van nieuwe besmettingen. Ook ontbreekt er in Sierra Leone een systeem om te registreren met wie de ebola patiënten precies contact hebben gehad. Hierdoor worden honderden nieuwe ebola slachtoffers niet op tijd geïsoleerd en vallen er veel nieuwe slachtoffers.

16.41

Jambai

Bij het traceren van contacten hebben we gefaald. We hebben een maand verspild.

Int.

Een maand is een ramp.

[caption]

Jambai

Ja dat klopt. We hebben tijd verspild. Dat heeft veel levens gekost. Het was beter gegaan als we de infectieketen beter hadden gevolgd. Dat was verkeerd. Ja.

voice-over

Ebola heeft zich nu verspreid over Guinee, Sierra Leone en Liberia. Vier buurlanden kunnen elk moment getroffen worden. Maar de Wereldgezondheidsorganisatie roept de uitbraak niet uit tot een internationale gezondheidscrisis.

[caption]

Kasolo

Op dat moment dachten we allemaal: Wacht even. Laten we voorzichtig zijn en afwachten. We zetten mensen in en denken dat we vooruitgang boeken. Als ik kon teruggaan naar juni 2014 zou ik iets heel anders zeggen. Dan zou ik m’n directeur bellen en zeggen: Grijp alstublieft in.

voice-over

Wel opent de Wereldgezondheidsorganisatie een nieuw coördinatiecentrum in Guinee om de aanpak in heel West Afrika te verbeteren.

Poncin

Er was geen enkele verandering in het gebied. Nog steeds deden enkele organisaties ter plekke al het werk. Er kwamen geen mensen bij om te helpen. Meer mensen gingen coördineren. Meer nutteloze mensen en vergaderingen.

[caption]

Poncin

Maar in het veld had je daar niets aan.

[caption]

voice-over

De Wereldgezondheidsorganisatie stuurt twee artsen naar het ziekenhuis van Kenema in Sierra Leone om te helpen. Maar het ziekenhuis wordt overstroomd door patiënten en steeds meer verpleegkundigen raken besmet.

[caption]

Pooley

Je moest wel gek zijn om te denken dat er een andere oplossing was dan het ziekenhuis sluiten. Iedereen wist dat het nodig was. Het had allang moeten gebeuren.. Dan zouden veel verpleegkundigen, laboranten en schoonmakers niet zijn overleden. Dat zou velen het leven hebben gered.

voice-over

Terwijl het aantal doden oploopt smeekt Artsen zonder Grenzen de Wereldgezondheidsorganisatie om actie te ondernemen.

[caption]

Liu

Ik zei: Ik vertel de wereld al maanden dat het een onbeheersbare ebola-epidemie is. Maar ik heb niet de autoriteit. Mensen luisteren niet naar me. Maar jullie moeten nu je taak vervullen en het benoemen. Want jullie hebben dar wel het gezag en de legitimiteit voor.

[Caption]

Fukuda

Als je categorisch stelt dat de situatie onbeheersbaar is, helpt dat niet, vonden we. We wisten al dat we te maken hadden met iets ongebruikelijks maar we hadden nog niet te maken met een totale mondiale crisis.

voice-over

Ondanks de smeekbede van Artsen zonder Grenzen wordt de ebola uitbraak nog steeds niet uitgeroepen tot internationale crisis. En de epidemie breidt zich verder uit. Via Liberia slaat het virus over naar Nigeria, het Afrikaanse land met de meeste inwoners. Dan raken begin augustus twee Amerikanen in West Afrika besmet met het virus.

20.18

Reporter

Het eerste ebolageval is bevestigd.

Reporter

Twee in Liberia besmette zendelingen liggen in een ziekenhuis in Atlanta.

voice-over

Een paar dagen later luiidt de Wereldgezondheidsorganisatie de noodklok.

[caption]

[caption]

Chan

“Ik verklaar hierbij de huidige uitbraak van ebola tot een internationale gezondheidscrisis. We erkennen dat het gaat om een ernstige en ongebruikelijke uitbraak die zich internationaal verder kan verspreiden.”

voice-over

De WHO stelt nu in Geneve een gespecialiseerd team samen om de ebola epidemie te lijf te gaan.

[caption]

Aylward

Dit was een van de gevaarlijkste ziekteverwekkers die we kenden, die zich exponentieel verspreidde over en ongekend groot gebied. We hadden mensen nodig om de ebolacrisis te beheersen. We hadden deskundigen nodig om contacten te traceren. Ik besefte dat de capaciteit om zo’n grote crisis te beheersen niet bestond.

voice-over

Een groot probleem is dan, dat de WHO zelf niet beschikt over het grote aantal noodartsen dat nodig is. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft ook geen budget voor zo’n omvangrijke operatie. Dus moet de WHO eerst de rijke landen nog overhalen om geld en mensen te sturen. En daarvoor is meer tijd nodig. Kostbare tijd. Want het virus heeft in Liberia weer een nieuw jachtterrein gevonden: de sloppenwijk Westpoint, het meest dichtbevolkte district van de hoofdstad Monrovia.

22.08

[caption]

Fallah

In onze familie gingen mensen dood .Toen werd m’n man ziek. Er kwam bloed uit z’n mond en z’n neus. M’n moeder overleed op woensdag. M’n zus overleed op donderdag. M’n man overleed op vrijdag. Ze gingen allemaal dood.

[caption]

Johnson

De minister van Volksgezondheid belde: Er gingen mensen dood. Totale verwarring en chaos. Ongeloof, angst. Geen mogelijkheid om in te grijpen. Want we hadden geen kennis en geen apparatuur. We hadden geen middelen om mensen te behandelen. We beseften ook niet hoe snel deze ziekte om zich heen kon grijpen en hoe dodelijk de ziekte was. we waren  verbijsterd omdat de ziekte zich zo snel verspreidde.

voice-over

Monrovia heeft één kleine ebola kliniek. En die is vol. De regering besluit een school in de sloppenwijk te gebruiken als een geïmproviseerd quarantaine centrum. Ook Vinda wordt na het overlijden van haar man gedwongen daarheen te gaan met haar zes kinderen.

Fallah

We voelden ons alleen. Er waren geen medicijnen of kleren. Het was er koud. Ik dacht dat ik dood zou gaan. Mensen zeiden: Daar kom je niet levend vandaan.

24.24

voice-over

Een journalist maakt opnamen van Vinda en haar kinderen in de oude school. Daar worden de zieke en nog gezonde mensen niet van elkaar gescheiden. Al snel wordt Vinda’s zoon Sasco ziek.

Fallah

Ik zei dat m’n zoon ziek was, maar er waren geen medicijnen. Hij keek me aan en huilde. Ze zeiden steeds dat er een dokter zou komen maar die kwam niet. Ik hield hem vast toen hij ophield met huilen. Ik voelde hem koud worden in mijn armen.

[caption]

Voice-over

Buiten het quarantaine centrum beginnen inwoners te protesteren. Ze zijn het er niet mee eens, dat alle ebola patiënten naar hun wijk worden gebracht. Er steken ook geruchten de kop op dat ebola helemaal niet bestaat, maar er een samenzwering is om arme Afrikanen te vermoorden. Vier dagen na de opening bestormt een woedende menigte het quarantaine centrum en de patiënten ontsnappen.

[caption]

Tarplah

Ze kwamen binnen en brachten alle patiënten naar buiten. Een jongetje van zes, zeven jaar lag op een matras. Hij was al dood. Ze legden hem op de grond en namen de matras mee. Ik kon het niet geloven. Mensen kwamen op blote voeten binnen en raakten met hun blote handen mensen aan die waren overleden aan ebola. Ze zagen het bloed en de vloeistoffen op de grond. En ze liepen daar op blote voeten.

Fallah

We renden naar buiten. Er was geen behandeling en mensen werden steeds zieker. Mensen gingen dood. Er was geen behandeling. Wat zou jij doen? We konden nergens terecht. We sliepen op straat. Ik dacht, dat ik nog beter dood kon gaan. Iedereen voor wie ik moest zorgen stief in m’n armen. Ik kon beter sterven dan was ik niemand tot last.

voice-over

Artsen zonder Grenzen bouwt ondertussen aan het grootste ebola ziekenhuis dat tot dan toe gebouwd is. Elwa 3. Maar op het moment dat de kliniek haar deuren opent, zit het al overvol. Er kan geen patiënt meer bij.

Adamson

Buiten gingen mensen dood. Gezinnen gingen buiten dood in auto’s. Ze kwamen hier op zoek naar hulp. Ze konden nergens anders naartoe. Het centrum was vol.

[caption]

Adamson

Er moest eerst iemand sterven voordat er weer plek was.  

27.58

Een normale ronde voor mij begon met de dood vaststellen van vijf of zes mensen. Het is echt gruwelijk. Mensen gaan op een afschuwelijke manier dood. Naast een kind tref je de moeder die voor haar kind zorgde dood aan. Dan moet je beslissen wat je gaat doen met een kind alleen in een overvol centrum. He was heel zwaar.

Het was veel meer dan normaal kon worden verwacht van hulpverleners.

De zinloosheid. Zo voelde het. Als je werkt tot je erbij neervalt, voel je normaal soms enige voldoening omdat je hebt gedaan wat je kon. Maar ik voelde geen enkele voldoening. Niet omdat we niet adequaat reageerden op de situatie. We deden wat we konden. Maar ik schaamde me voor wat de wereld Liberia kon bieden. En het grote aantal doden. Je zag voortdurend de dood.

29.33

voice-over

Vinda en haar kinderen slapen vijf dagen op straat. Dan worden ze meegenomen dooreen ambulanceteam en naar de nieuwe kliniek gebracht. Maar als ze daar aankomen is er geen plek voor ze.

Fallah

Ik was aan het bidden in de hoop dat God zou ingrijpen. Ik bad ervoor dat God mij en de kinderen zou redden. Alleen zij en ik waren nog ov er.

Liljegren

Het is gewoon waanzin. Je staat daar en kijkt mensen aan en je zegt dat er geen plek is.

[caption]

Liljegren

Het is onwerkelijk. Echt onwerkelijk.

voice-over

Uiteindelijk komt er een plek vrij in de kliniek voor Vinda en haar kinderen. Vinda’s jongste zoon, Tamba, is er dan al slecht aan toe.

Fallah

Hij keek me maar aan. Hij huilde: Mama, ik wil niet dood. Toen hij ophield met praten, kwamen ze hem halen. Toen is hij in mijn armen gestorven.

30.52

[caption]

voice-over

Het aantal doden groeit naar 1500. Artsen zonder Grenzen dringt er bij de Amerikanen op aan om te helpen. En krijgen gehoor.

Obama

“De wereld kan nog steeds ontzettend veel mensen redden. De wereld heeft de verantwoordelijkheid om nu in te grijpen, om in actie te komen en meer te doen.”

voice-over

De Verenigde Staten sturen 3000 militairen en artsen en andere landen volgen hun voorbeeld. Tien maanden na het begin van de uitbraak komt eindelijk structurele internationale hulp op gang. De Verenigde Naties neemt een resolutie aan voor een noodmissie van de Wereldgezondheidsorganisatie. Behandelcentra worden gebouwd en teams worden getraind hoe ze de overledenen moeten begraven. Maar de epidemie heeft nog steeds een voorsprong op de maatregelen en dreigt zich nu buiten Afrika te verspreiden.

Reporter

“Een tweede hulpverlener in Dallas heeft het ebola virus.”

Reporter

“Voor het eerst is in de VS iemand door een mens met ebola besmet.”

Banbury

We kwamen absoluut te laat. Ik was doodsbang dat het net als de zwarte pest zou zijn en dat ’t zich onverbiddelijk zou verspreiden over het continent en daarbuiten.

[caption]

Banbury

We waren ook doodsbang dat iemand op een vliegtuig zou stappen naar Dhaka, Jakarta of Johannesburg of naar een ander stedelijk gebied. En dan zou ebola totaal onbeheersbaar worden.  We hadden geen plan B.

32.33

[caption]

voice-over

Dan gebeurt er iets bijzonders. Het aantal ebola slachtoffers daalt in Liberia.

Aylward

Heel Monrovia begreep inmiddels dat ebola echt was en dat je eraan zou overlijden tenzij je dingen anders ging doen.

[caption]

Aylward

Er was een grote angst. Mensen veranderden hun gedrag. Daardoor daalde het aantal ebola gevallen. Dat was het keerpunt. De Liberianen zorgden daarvoor. Wij kwamen daarna en konden met de eer strijken.

voice-over

Officieel zijn meer dan 11.000 doden geregistreerd tijdens de ebola epidemie. Maar het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger en het aantal doden stijgt nog steeds in Guinee en Sierra Leone. De WHO geeft in januari toe, dat zij te traag gereageerd heeft en zegt verbeteringen toe. Maar zorgprofessionals maken zich nu al zorgen over de volgende uitbraak.

Aylward

Soms moet de wereld door schade en schande wijs worden. Dit gaat vaker voorkomen, wat we ook denken. Er komen steeds meer nieuwe ziekten. We hebben een griep-pandemie gezien. We hebben SARS en ebola gezien. En we zijn er niet op voorbereid. Ebola is geen uitzondering. Ebola is een precedent.

34.06

Verpleegkundige

37 gezondheidswerkers zijn overleden in het ziekenhuis van Kenema. Dat waren artsen, verpleegkundigen, schoonmakers.

Vrijwilliger

Zuster Barlou, dokter Khan, zuster Alice, I.P. Borry.

Fallah

Tamba Musa, tien jaar. Soya Sona, dertien. Fyiah Flageh, zes. Tamba Nilo, drie jaar. Sasko, zeven jaar. Falla Marko, vier jaar.  Ze zijn allemaal ziek geworden. Drie zijn overleden en drie hebben het overleefd.

Man

Touko Tho. Hawa. Elene. Koumba. Emile.

35.06

[caption]