Zembla

Artikelen

Extra

Video

Zembla is het onderzoeksjournalistieke platform van BNNVARA. Journalistieke onthullingen over PFAS, pesticiden, en andere thema's lees je hier.

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.

Deze week elke dag een aflevering van de vijf best bekeken ZEMBLA uitzendingen van 2016.

#1 'Hacken voor dummies' (650.000 kijkers)

Ruim 700 pagina’s vertrouwelijke politiedossiers over terrorisme zijn gedurende langere tijd 
voor iedereen toegankelijk geweest
 via internet. In de documenten van Europol worden 54 Europese terrorisme-onderzoeken genoemd. ZEMBLA vond de stukken op een back-up schijf die onbeveiligd met internet was verbonden. Europol geeft de fout toe, noemt het "een zeer ernstig incident" en heeft onderzoek gedaan in 8 Europese lidstaten naar de mogelijke gevolgen van het lek. 


Vincent Verweij en Nicolien Herblot kwamen met het idee voor een uitzending over zwak beveiligde apparatuur die met internet is verbonden. Het resultaat van het onderzoek dat volgde was tamelijk spectaculair. Verweij: '
We vonden geheime documenten over terrorisme van Europol en gevoelige gegevens van verschillende multinationals. Zomaar voor iedereen te downloaden, zonder wachtwoord. Het bleef niet onopgemerkt, want het werd wereldnieuws. Van de BBC tot de Washington Post en van Qatar tot Brazilië hebben media bericht over deze Zembla primeur. In totaal verschenen er wereldwijd mee dan 100 artikelen over het Europol-lek. En dan blijkt het ook nog de best bekeken Zembla van 2016 te zijn. Dus niet alleen collega-journalisten, maar ook het publiek wist de uitzending massaal te vinden. Heel eervol. Voor de mensen die het gemist hebben, alle reden dus om de uitzending nog eens terug te kijken.
'


Bekijk hier de hele uitzending.Lees ook ZEMBLA Extra: Tien tips om je persoonlijke gegevens beter te beschermen

#2 Asbestbakkers (565.000)

In 2014 onthult Zembla in de uitzending '
Bodemprijzen en kiloknallers
' dat er asbest is vrijgekomen uit broodovens van Bakkersland, de huisbakker van onder meer Albert Heijn. Het bedrijf heeft supermarktbrood teruggehaald omdat er asbest op lag. Ook blijkt uit de uitzending dat Bakkersland een juridische strijd voert met een werknemer die asbestkanker heeft en een schadevergoeding eist van het bedrijf. In de uitzending 'Asbestbakkers' maken Sander Rietveld en Frans Glissenaar en Annette Schätzle de balans op. Uit een enquête die zij rondsturen naar bakkerijen blijkt dat in minstens 39 ovens verdeeld over 20 industriële bakkerijen in Nederland nog steeds asbest zit. 

In deze uitzending 
blijkt ook 
dat de Vakbond FNV heeft meegewerkt aan het geheimhouden van problemen met asbest in ovens van broodfabrikant Bakkersland. In een vergadering van de sectorraad bakkerijen van de FNV is gezegd dat de kwestie niet naar buiten mocht worden gebracht, ‘anders breekt de pleuris uit in de sector’. De economische belangen wegen zwaarder dan de gezondheid.
Lees ook in ZEMBLA Extra:
 Asbest bij de warme bakker
. Niet alleen in brood- en banketfabrieken staan oude ovens met asbest er in. Ook bij de warme bakker om de hoek bestaat dat risico. Maar bij hoeveel bakkers dit probleem speelt weet eigenlijk niemand.

#3 'Frauderen voor de jihad' (518.000)


Nederlandse bedrijven maakten deel uit van fraudenetwerken die waarschijnlijk terroristische organisaties hebben gefinancierd. Dat blijkt uit onderzoek van Sander Rietveld en Annette Schätzle. Het gaat om de grootste btw-fraude die ooit heeft plaatsgevonden. De netwerken maakten miljarden euro’s buit door te handelen in CO2-certificaten en de btw niet af te dragen. Het Duitse Openbaar Ministerie bevestigt tegenover ZEMBLA dat er “talrijke aanwijzingen zijn voor de financiering van terrorisme”. Bekijk de 
interactieve kaart
 met de belangrijkste schakels in het netwerk.


Luister hieronder naar het interview met ZEMBLA-maker Sander Rietveld op radio 1 en de reactie van PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. "Als dit zo is, dan is dat zeer ernstig en moeten we hiertegen optreden."  

#4 Ziekenhuiscalamiteiten -deel 2 (505.000 kijkers)

Ton van der Ham en Norbert Reintjens maken in 2015 de uitzending '
Ziekenhuiscalamiteiten
' waaruit blijkt dat Het UMC Utrecht twee medische calamiteiten die zich hebben voorgedaan op de KNO-afdeling van het ziekenhuis, waarbij de patiënten zijn overleden, niet heeft gemeld aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). In deel twee van '
Ziekenhuiscalamiteiten
' onthult Zembla opnieuw calamiteiten binnen het UMC Utrecht die aanvankelijk niet zijn gemeld. Zembla spreekt onder meer met ouders van kinderen met een zeldzame schedelaandoening die in het UMC Utrecht zijn geopereerd, terwijl dat volgens een landelijke richtlijn niet mag.

Deskundigen vragen zich in deze aflevering af waar de grenzen liggen bij het nemen van risico's die onverantwoord zijn: 

KNO-artsen van het UMC Utrecht hebben operaties uitgevoerd bij dove kinderen zonder hen voorafgaand aan de operatie te hebben gezien. Dat blijkt uit een calamiteitenrapport van het ziekenhuis dat in handen is van ZEMBLA, en uit verklaringen van ouders van deze kinderen:

Norbert en Ton zijn genomineerd voor 
Journalist van het jaar
 2016 voor de drie ZEMBLA uitzendingen. Bekijk hier 
de tijdlijn
.


Lees ook: 
ZEMBLA Extra - Ziekenhuiscalamiteiten
.



Op #5 staat ‘Thuiszitter – het vervolg’ (486.000 kijkers)

In deze aflevering onderzoeken Dirk Mostert en André Nelis of er iets veranderd is sinds de eerste uitzending over thuiszittende kinderen, die om uiteenlopende redenen niet naar school kunnen.

De makers constateren dat er meer, in plaats van minder thuiszitters zijn en dat de maatregelen die werden aangekondigd na de eerste uitzending geen resultaat hebben opgeleverd. ‘Ieder kind dat thuis zit en geen onderwijs krijgt, is er één te veel, zei staatssecretaris Dekker van Onderwijs in Zembla, anderhalf jaar geleden. Hij verklaarde de oorlog aan de inmiddels tienduizend kinderen die niet naar school gaan. In Thuiszitters - vervolg wordt antwoord gegeven op de vraag wat de staatssecretaris tot nu toe heeft bereikt? Er is een thuiszitterspact met schoolbesturen en gemeenten: elke thuiszitter moet een passende onderwijsplek krijgen. Maar werkt dat ook?


Het afgelopen schooljaar waren 5537 kinderen vrijgesteld, negen procent meer dan het jaar daarvoor (5077). Sinds 2011 is het aantal kinderen met een vrijstelling 5A met maar liefst 67% toegenomen. 


Hoe nijpend het probleem is verwoordt Jelle in de uitzending als hem gevraagd wordt wat een 5a vrijstelling inhoud: 
Dat uitsluiten van leerlingen niet zonder gevolgen is, benadrukken twee ouders in de uitzending. Hun zoon wil graag naar school maar wordt keer op keer belemmerd: 

Bekijk hier de hele uitzending: 
Thuiszitters - het vervolg

Top 5 best bekeken ZEMBLA uitzendingen 2016