Special: Vogelgriep

Onlangs heeft de vogelgriep de kop weer opgestoken bij Nederlandse pluiveebedrijven, nadat eerder in Noord-Duitsland de vogelgriep was geconstateerd. Ruim tien jaar geleden was er een grote uitbraak. ZEMBLA maakte drie uitzendingen over het onderwerp.   Klik op de afbeeldingen om de uitzending te bekijken)

  Begin april bezocht dierenarts Jan Bosch een pluimveehouderij en constateerde er vogelpest. Twee dagen later werd hij ziek. Volgens Bart-Jan Bosch, de zoon van de dierenarts, dacht zijn vader in eerste instantie aan een griepje. Maar toen het griepje niet overging, dacht Jan Bosch toch aan een menselijke variant van de vogelpest en ging hij naar de huisarts en het ziekenhuis.

Volgens een internist vroeg Bosch al meteen of zijn klachten iets te maken zouden kunnen hebben met de vogelpest. “We hebben er samen om gelachen omdat die kans buitengewoon onwaarschijnlijk was. En ik was ook niet de eerste die zei dat dat eigenlijk niet kan,” aldus de internist.

Op 2 maart verklaarde minister Veerman van Landbouw: “Deze vorm van vogelpest is voor de mens absoluut onschadelijk, testen hebben dat bewezen.” Op 17 april stierf Jan Bosch. Een dag later bleek de oorzaak: vogelpest. In de Zembla-documentaire 'De dood van een dierenarts' is een reconstructie te zien van twee fatale weken vol veronderstellingen en misverstanden.

Zembla constateert dat tijdens de bestrijding van de vogelpest vrachtwagens onvoldoende werden gereinigd en dat de ontsmetting werd uitgevoerd door mensen die daar geen ervaring mee hadden én niet beschikten over de juiste apparatuur. Ook de ruimingen zouden contraproductief zijn geweest. De kippen werden gedood door ze te vergassen. Vervolgens werden de ventilatoren aangezet om het gas te laten ontsnappen, maar hierdoor kreeg het virus weer de kans om zich te verspreiden via de lucht.

Vanwege onder andere verspreiding via de lucht en de onvoldoende ontsmette vrachtwagens, stelt Monica Commandeur van de Wageningen Universiteit en Researchcentrum de ruimingen ter discussie. Commandeur: "Ruimingen kunnen contraproductief werken, omdat ze enorm veel hectiek en bedrijvigheid met zich meebrengen."

De vogelgriep komt steeds dichter bij Nederland, maar volgens deskundigen zijn we niet goed voorbereid op een grote dodelijke griepaanval. Dat blijkt in deze aflevering van Zembla. Een grieppandemie kan ontstaan als het vogelgriepvirus H5n1 niet langer alleen via vogels op mensen overspringt, maar ook van mens op mens besmettelijk wordt.

'Als wij in Nederland een pandemie over ons heen hebben zien gaan, dan gaan we een parlementaire enquête organiseren en dan constateren we dat er honderden, duizenden doden minder hadden kunnen zijn als wij ons maar beter hadden voorbereid', aldus I. Helsloot, die voor het instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement een boek schreef over infectieziektebestrijding.