Special: Screbrenica

1991: Het  rommelt in Joegoslavië. In mei vinden de eerste gevechten plaats tussen Serven en Kroaten. Het kabinet rept in november voor het eerst van de noodzaak voor een internationale vredesmacht in de regio.

1992: De Veiligheidsraad besluit een vredesmacht in te stellen. Nederland stuurt militairen en is ook bereid F-16’s beschikbaar te stellen.

1994: In maart van dit jaar arriveert Dutchbat 1 in Srebrenica.

1995: Het Bosnisch-Servische leger opent de aanval op Srebrenica. Het verzet is zo gering, dat de Servische legerleider Ratko Mladic besluit de hele enclave in te nemen. Dutchbat moet de moslimenclave beschermen, maar dat eindigt in een drama. Servische troepen voeren meer dan 7000 moslimmannen af die niet meer terugkeren. Het blijkt uiteindelijk de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.

Blauwhelmen doen verslag van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de val van Srebrenica, waarbij één van hun collega's om het leven kwam.

Gesprekken met de Nederlandse VN-militairen sgt. Wim Reussing, verpleegkundige, Jeffrey van Schijndel, hospik en Johan Jak, anti-tankschutter. Zij vertellen over het leven op de VN-observatiepost Foxtrot in de moslimenclave Srebrenica; over de aanval van de Bosnische Serviërs op Foxtrot en hun vlucht naar de stad Srebrenica. De aanslag op en de dood van Raviv van Renssen, de wanhoop onder de vluchtelingen, het vertrek per pantservoertuig uit Srebrenica.

Dutchbat en het gifgas  (19/11/1998)

De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch beschikt over aanwijzingen dat de Serviërs in Bosnië gifgas hebben gebruikt tegen moslims die Srebrenica ontvluchtten. De Nederlandse militairen van Dutchbat zouden niet zijn geïnformeerd over de aanwezigheid en gebruik van chemische wapens in voormalig Joegoslavië.  

' Wij denken dat er in Screbrenica een chemisch wapen zoals BZ is gebruikt tegen vluchtende moslims. ' Dat zegt Joost Hiltermann, Executive-Director Arms Division van Human Rights Watch in de Zembla uitzending.

Generaal van Srebrenica  (07/09/2001)

Zes jaar na het drama in Srebrenica gaat het onderzoek naar de waarheid achter de massaslachting op de Moslims onverminderd door. Eind november publiceert het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie een rapport over de gebeurtenissen in de Bosnische enclave. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse regering. De publicatie van het eindverslag werd enkele keren uitgesteld omdat de onderzoekers ook wilden praten met Servische betrokkenen.




2002 : Het NIOD stelt in april dat de vredesoperatie slecht is voorbereid, maar dat Dutchbat weinig valt te verwijten. De Nederlandse eenheid kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de dood van de moslims. Het OM zegt daarom in november dat het in het NIOD-rapport geen aanleiding ziet een onderzoek in te stellen.

De Dutchbat tapes  (24/10/2002)

Dutchbat-commandant Thom Karremans vertrok naar Srebrenica ondanks stevige kritiek op zijn functioneren tijdens de grote eindoefening (eind 1994) in Duitsland. Dat zegt de toenmalige baas van Karremans, ex-kolonel Jean Lemmen in de Zembla-documentaire 'De Dutchbat Tapes'

Zembla toont voor het eerst de videobeelden van de oefening 'Noble Falcon' die op de Duitse hei werd gehouden kort voor het vertrek naar Srebrenica. Zembla verkreeg deze video's van het Ministerie van Defensie door een beroep te doen op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB).

Waar is generaal Ratko Mladic? Hoe kan het dat deze grootste oorlogsmisdadiger van na de Tweede Wereldoorlog nog steeds vrij rondloopt? ZEMBLA volgt hoofdaanklager Serge Brammertz van het Joegoslaviëtribunaal op zijn dienstreis naar Belgrado om antwoord op deze vragen te vinden.

2013 : De Hoge Raad beslist dat de Nederlandse Staat aansprakelijk is voor de dood van drie Bosnische moslims. De mannen hadden op de Dutchbat-compound hun toevlucht gezocht voor het Bosnisch-Servische leger, maar werden weggestuurd door Nederlandse militairen.

2014 : Drie nabestaanden eisen bij het gerechtshof in Arnhem dat het Openbaar Ministerie (OM) onder anderen Thom Karremans, toen commandant van de Nederlandse militairen, hiervoor alsnog gaat vervolgen. Een jaar eerder besloot het OM om dit niet te doen.

2014 : De rechtbank in Den Haag bepaalt dat Nederland aansprakelijk is voor de deportatie van ruim 300 moslimmannen vanaf de Dutchbat-compound op 13 juli 1995. Daarmee is de staat ook aansprakelijk voor de schade die de directe familieleden van de slachtoffers hebben geleden.

2015:  'De genocide die hier is gepleegd, is een gitzwarte bladzijde van onze Europese geschiedenis.' Dat zei minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) in Potocari bij de herdenking van de val van Srebrenica. 'De gruweldaad die hier heeft plaatsgevonden, mag nooit worden vergeten.'

2015 : Minister van Defensie Jeanine Hennis heeft excuses aangeboden aan de nabestaanden van drie moslimmannen die in 1995 de basis van Dutchbat bij het Bosnische Srebrenica hebben moeten verlaten. 

2016 : Minister Hennis (Defensie) heeft het tijdens Veteranendag namens het kabinet voor het eerst officieel opgenomen voor Dutchbatveteranen. De operatie die ze in Bosnië uitvoerden was eigenlijk van meet af aan ’onuitvoerbaar’, schrijft zij in haar weblog.