Zo voorkom je dat je slachtoffer wordt van financiële uitbuiting

Financiële uitbuiting is de meest voorkomende vorm van ouderenmishandeling in Nederland. Ieder jaar vallen er meer dan 30.000 ouderen ten prooi. Het gaat dan niet om babbeltrucs of oplichting via internet, maar om het systematisch uitbuiten van een oudere door een bekende. Hoe maak je de kans dat je zelf financieel misbruikt wordt, zo klein mogelijk?

De belangrijkste tips:
- Wie eenzaam is, loopt meer risico. Praat erover met de huisarts of het sociaal wijkteam en vraag om hulp. Dat kan ook bij het Wmo-loket van de gemeente. Hier vind je nog meer tips.

- Wees alert op mensen die opeens bevriend willen worden, je vertrouwen winnen en hulp aanbieden bij je geldzaken. Hulp krijgen is fijn, maar let goed op. Het misbruik gebeurt meestal door mensen die je vertrouwt.

- Denk vooruit. Wie gaat je financiën doen als je het zelf niet meer kunt? Ga in gesprek met die personen. Leg eventueel bij de notaris officieel je wensen en toekomstige volmachten vast in een ‘levenstestament’. 
Let op: geef nooit één iemand een volmacht zonder toezicht. Kies ook iemand die toezicht houdt, of kies voor twee volmachten. Laat altijd één paar extra ogen meekijken, ook al vertrouw je de ander. Je kunt ook voor een professionele toezichthouder kiezen.
Hier vind je meer informatie. 

Wmo-loket
- Kan niemand je helpen? Bij het Wmo-loket van de gemeente kun je gratis een beroep doen op een ‘cliëntondersteuner’ die jou helpt bij het vinden van een oplossing. Sommige gemeenten bieden ook ‘thuisadministratie’ aan. Dat is hulp aan huis door een getrainde vrijwilliger. Hier vind je een lijst met meewerkende organisaties. 

Geldzaken uit handen geven
- Wie voor zijn geldzaken van een ander afhankelijk is, loopt extra risico. Veel banken hebben speciale coaches in huis, of bieden voor ouderen speciale diensten aan, zoals workshops internetbankieren, of het langs brengen van contant geld. Informeer hiernaar bij je bank.

- Wil je je geldzaken toch deels uit handen geven? Vraag dan bij de bank een volmacht aan voor iemand die je vertrouwt. Maar let op: zorg ervoor dat je nooit helemaal afhankelijk bent van één persoon, hoe goed je die ook kent. Vraag een tweede gevolmachtigde aan. Twee paar ogen zien meer.
 
- Geef nooit je pinpas of pincode mee. Ook niet aan familie. Het misbruik begint vaak met kleine bedragen die extra gepind worden.

- Doet iemand anders de boodschappen? Vraag bij de bank om een aparte zakgeldrekening of boodschappenrekening. Daar kun je maandelijks automatisch een vast bedrag op laten storten. De mantelzorger kan daar met een eigen pas van pinnen.

Lees ook: ' Financiële ouderenmishandeling: dit kun je ertegen doen' 
 
Geen en/of rekening
- Neem geen en/of-rekening. Dat is een gedeelde rekening waarbij de ander zonder uw medeweten geld kan opnemen. Bij misbruik kan de bank er niets tegen doen.

- Wil je geen extra rekening openen? Laat de mantelzorger dan zelf de boodschappen voorschieten, vraag een bonnetje en maak het betaalde bedrag over op zijn of haar rekening, of betaal het contant terug.

- Blokkeer bij de bank de mogelijkheid om rood te staan.

- Stel een opnamelimiet in (bijv. 150 euro), zodat er per dag niet meer geld opgenomen kan worden.

- Zorg ervoor dat je niet te veel geld op je betaalrekening hebt staan. Boek extra geld over naar je spaarrekening.

- Controleer altijd je bankafschriften. Krijg je die enkel digitaal? Bij de bank kun je ze ook op papier aanvragen.
 
- Bewaar geen grote bedragen in huis.

- Durf met anderen over je bezorgdheden te praten. Bijvoorbeeld met je huisarts of het sociaal wijkteam. Of bel voor advies naar Veilig Thuis op 0800-2000.

Bronnen:
Tips tegen eenzaamheid
Informatie over onafhankelijk cliëntondersteuners
Informatie over levenstestamenten en volmachten (KNB)
Informatie over thuisadministratie (Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie):
Folder ‘Senioren en Veiligheid’ (Politie)
Signalenkaart financiële ouderenmishandeling (WIJZ, 2019) 
Factsheet Ouderenmishandeling (Movisie, 2020)
Rapport ‘Aard en Omvang Ouderenmishandeling’ (Regioplan, 2019)
Informatiebox ‘Financieel veilig ouder worden’ (Rijksoverheid)

Lijst met lokale allianties tegen financiële ouderenmishandeling in Nederland: