ZEMBLA jaaroverzicht 2018

De afbraak van de sociale werkplaats
Duizenden mensen met een beperking zijn onnodig in de problemen gekomen door de invoering van de participatiewet en het afschaffen van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). De gevolgen van dit beleid waren te zien in de ZEMBLA-uitzending ‘De afbraak van de sociale werkplaats’. Meteen na de uitzending werden Kamervragen gesteld en volgde een debat. Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft inmiddels verbetering beloofd.

Afvalverwerkers Vink en TUF
In verschillende artikelen en twee uitzendingen legde ZEMBLA de misstanden bij twee afvalverwerkingsbedrijven bloot: Vink in Barneveld en TUF in Dongen. De bedrijven lappen milieuregels aan hun laars, dumpen op illegale wijze kunstgrasvelden en in het geval van Vink werd vervuilde grond die niet geschikt was voor gebruik, toegepast in nieuwbouwwijken. Er volgde verontwaardiging en boosheid vanuit bewoners, politieke debatten, onderzoeken en de bedrijven kregen dwangsommen opgelegd.  

Uitspraken van minister Blok
In de zomer kreeg ZEMBLA beelden in handen van minister Stef Blok die tijdens een toespraak een aantal zeer opmerkelijke controversiële uitspraken deed. Hij noemde Suriname een mislukte staat en hij beweerde dat er nergens een multiculturele samenleving is waar mensen vreedzaam samenleven. Na de publicatie op de website van ZEMBLA, volgde fel politiek debat. Minister Blok bood zijn excuses aan en nam zijn woorden terug en mocht aanblijven als minister.

Goedkope medicijnen
In twee uitzendingen over medicijnen liet ZEMBLA onder meer zien dat farmareus Aurobindo illegaal chemisch afval loost, werknemers uitbuit en de arbeidsomstandigheden in de fabriek slecht zijn. Ook bleek dat de inspectie niet structureel toetst of medicijnen die vanuit het buitenland in Nederland terechtkomen, van goede kwaliteit zijn. Veel mensen namen na de uitzending contact op met hun zorgverzekeraar omdat ze geen medicijnen van Aurobindo meer wilden. Ook volgden Kamervragen en een debat. De prijs van het goedkope medicijn bleek de best bekeken ZEMBLA uitzending van 2018.

UMCU en Ton van der Ham
In april probeert ZEMBLA-verslaggever Ton van der Ham een lezing over openheid in ziekenhuizen in het UMC Utrecht bij te wonen. Een terminaal zieke patiënt, Adrienne Cullen die door een fout van het ziekenhuis niet meer genezen kan worden, geeft de lezing. Zij had Van der Ham gevraagd om aanwezig te zijn. Van der Ham mag niet binnen en wanneer hij later een interview met Cullen wil afnemen, wordt hij door beveiligers aangehouden en overgedragen aan de politie. Na uren wordt hij weer vrijgelaten. Uiteindelijk trekt het ziekenhuis het daarna opgelegde toegangsverbod tegen Van der Ham in en besluit het OM hem niet te vervolgen. Het OM wijst er bovendien op dat Van der Ham als journalist een bijzondere positie heeft en dat het ziekenhuis met de aanhouding het recht op vrije nieuwsgaring heeft geschonden. Een recht dat is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

ZEMBLA-podcasts
ZEMBLA startte dit jaar met een eigen podcast waarin de makers van ZEMBLA vertellen over het maandenlange onderzoek dat voorafgaat aan een uitzending. Bij de aflevering ‘De jacht op legionella’ een speciale podcast waarin presentator Andries Knevel vertelt over de tijd dat hij ernstig ziek was door een legionellabesmetting en in coma werd gebracht.

Moord in El Salvador
De aflevering ‘In Koelen bloede’ vertelt het verhaal over de moord op vier Nederlandse journalisten in El Salvador. ZEMBLA onthult in de uitzending de verblijfplaats van de Salvadoraanse kolonel die in 1982 de moord op vier IKON-journalisten beraamde.