Yesilgöz: PTSS moet erkende beroepsziekte worden bij brandweer

Posttraumatische stress-stoornis, PTSS, moet een erkende beroepsziekte worden voor brandweermensen. Dat zegt demissionair minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid in reactie op de Zembla-uitzending 'Opgebrand'. Ze roept de veiligheidsregio’s, waar de brandweer onder valt, op tot eenduidig beleid “in lijn met andere beroepsgroepen als bijvoorbeeld de politie en Defensie”. Ook vindt ze dat er een landelijk beeld moet komen van de omvang van PTSS bij de brandweer.

Uit onderzoek van Zembla blijkt dat de nazorg aan brandweermensen die trauma’s hebben opgelopen door hun werk ernstig tekortschiet. Zij worden gekort op hun salaris, moeten zelf psychologische ondersteuning regelen en komen in slepende juridische procedures terecht. Ook heeft de brandweer nauwelijks zicht op de omvang van het probleem, terwijl al in 2015 was toegezegd dat dit onderzocht zou worden. Doordat de 25 veiligheidsregio’s autonoom zijn, is er geen landelijk PTSS-beleid. Zembla sprak de afgelopen maanden met verschillende getraumatiseerde brandweermensen die zich volledig in de steek gelaten voelen.

“De verhalen van brandweermensen met PTSS hebben mij geraakt en de signalen zijn serieus”, laat Yesilgöz weten in een reactie. “Degenen die zich dag en nacht voor ons inzetten -beroeps én vrijwilligers- mogen nooit zelf in de knel komen door hun werk of wat ze tijdens hun werk meemaken.” Volgens de demissionair minister is het aan de werkgevers – de veiligheidsregio’s – om voor betere ondersteuning te zorgen. “Hoewel ik niet de werkgever ben, maak ik mij wel hard voor een goede aanpak van dit probleem.” Yesilgöz vindt dat er ‘eenduidig beleid’ moet komen en kondigt aan dat in een bijeenkomst met de 25 Veiligheidsregio’s aan te kaarten. “Ik zal vragen hoe en wanneer zij de zorg rond PTSS voor alle brandweermensen in Nederland gezamenlijk op orde hebben.”

Ook in de Tweede Kamer wordt met verontwaardiging gereageerd op de verhalen van brandweermensen. "Het is schokkend dat brandweerlieden niet kunnen rekenen op goede zorg”, zegt D66-Kamerlid Joost Sneller. “Zij zetten zich in voor mensen in nood. Als zijzelf in psychische nood verkeren, geeft de werkgever niet thuis. In 2015 heeft D66 al gevraagd om beroepsziekten voor brandweermensen te erkennen en goede zorg te regelen. Ik verwacht dat de minister dit nu eindelijk samen met de veiligheidsregio's gaat regelen."

 “Het lijkt mij duidelijk dat, als je de zaken meemaakt die een brandweerman meemaakt, dat traumatische ervaringen zijn”, reageert Kamerlid Songül Mutluer van GroenLinks/PvdA. “Dat dat veel met iemand doet kan niet anders. Tot PTSS aan toe. De brandweer moet die mensen helpen en het niet op rechtszaken laten aankomen. Erken dat PTSS niet uit de lucht komt vallen en met het beroep te maken heeft.”

 CDA-Kamerlid Derk Boswijk vindt het ‘verbazingwekkend’ dat PTSS bij de politie wel is erkend als beroepsziekte, en bij de brandweer niet. “Dat was een blinde vlek, eerlijk gezegd ook bij mij. Uit jullie uitzending werd wel duidelijk onder welke enorme druk brandweermensen staan. Dus dat moet gewoon goed geregeld worden.” Mutluer en Boswijk hebben samen schriftelijke vragen gesteld aan Yesilgöz. Ze willen onder meer weten wat de minister gaat doen om voor een beter vangnet voor brandweermensen te zorgen.

De FNV kondigt aan dat via de onderhandelingstafel af te willen dwingen. In de CAO-onderhandelingen voor personeel van de veiligheidsregio’s, die onlangs zijn begonnen, gaat de vakbond zich hard maken voor afspraken over PTSS en andere beroepsziekten. “Verbijsterend”, reageert FNV-bestuurder Bert van Velthuijsen op de uitzending ‘Opgebrand’. “Ik zat te kijken en dacht echt: tjonge jonge. De feiten afkomstig van de arbodiensten waren dus duidelijk, blijkt uit jullie onderzoek. En dan toch die ontwijking en ontkenning.” 

Wat FNV betreft moet PTSS als beroepsziekte worden erkend. “Zodat je geen discussie meer krijgt, maar het duidelijk is dat iemand ziek is geworden door de dienst”, aldus Van Velthuijsen. Hij bepleit verder een jaarlijkse gezondheidsmonitor voor brandweermensen. “Nu is er ook een keuring, maar alleen gericht op iemands fysieke toestand. Wat ons betreft moet er ook echt doorgevraagd worden naar iemands mentale situatie.” De onderhandelingen worden eind deze maand hervat.

De Vakvereniging Brandweervrijwilligers roept in een terugblik op de uitzending zowel de minister als de Tweede Kamer op in te grijpen en daarmee “een eind te maken aan de mengelmoes van uiteenlopende (na)zorgniveau’s in de 25 veiligheidsregio’s.” Volgens de vakvereniging staat het gebrekkige PTSS-beleid symbool voor een “structureel probleem” rond de arbeidsveiligheid bij de brandweer. Volgens de VBV stromen de reacties binnen na de uitzending. “Overwegend weinig vleiend van aard. Het gebrek aan empathie, dat in de uitzending door Brandweer Nederland aan de dag werd gelegd, wordt op de werkvloer als ronduit stuitend en beschamend ervaren.”

Bekijk de uitzending 'Opgebrand'