Wachten op een recycling fabriek

Als je je asbest schuurdakje netjes en met alle voorzorgsmaatregelen hebt verwijderd, en de golfplaatjes keurig ingepakt hebt ingeleverd, dan heb je je als verantwoordelijk burger gedragen. Maar wat gebeurt er vervolgens met die asbest plaatjes? Wordt dat op een veilige manier vernietigd, of gerecycled?

Het wordt gestort
Nee, het wordt in een kuil gestort, met verpakking en al. 'Dat zijn meestal oude vuilstortplaatsen', zegt Leon Dirks van afvalverwerkingsbedrijf Attero. Vroeger had iedere gemeente een vuilstortplaats, maar aangezien er in principe geen vuil meer wordt gestort (het wordt gerecycled of verbrand) worden sommige locaties nu gebruikt om er asbest te storten. De stortplaatsen zijn voorzien van een verharde bodem, zodat er geen asbestvezels in de grond of het grondwater terecht kunnen komen en worden afgedekt met een laag zand of ander steenachtig materiaal.

Het blijft daar liggen
En dan? 'In principe blijft het daar altijd liggen', zegt Dirks. 'Maar het ligt wel op plaatsen waar we bij kunnen komen, zodat, als er ooit een methode komt om het te verwerken, we het weer weg kunnen halen.' Een woordvoerder van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu bevestigt dat veilig storten op dit moment de enig mogelijke en toegestane methode is om van asbest af te komen.

Popcorn
Maar het kan anders, en eigenlijk kan dat al heel lang. Het Twentse afvalverwerkingsbedrijf Twee R Recycling ontwikkelde al aan het begin van deze eeuw een methode om asbestcement zodanig te bewerken dat er bruikbaar restmateriaal van wordt gemaakt. Om uit te leggen hoe dat werkt grijpt eigenaar Anton Reef altijd naar de vergelijking met popcorn. 'We verhitten het asbest op zo'n manier dat de asbestvezels als het ware ontploffen, en dus niet meer hard zijn. Net zoals je van harde maiskorrels zachte popcorn maakt.'

Verglazing
De enige verwerkingsmethode die tot nog toe sporadisch wordt gebruikt is verglazing: daarbij wordt het asbest zo hoog verhit dat het glasachtig wordt. Maar met dat glasachtige materiaal kun je niet zo veel. 'Bij verglazing wordt het asbest tot 1400 graden verhit, maar wij gaan het tot 1000 of 1100 graden verhitten, en dan voor een langere tijd. Zo krijg je dat popcorn-effect.' Het restproduct van het verbrandingsproces is weer te gebruiken als (ongevaarlijke) cementvervanger.

Rechtszaak
In 2004 moest Reef een rechtszaak uitvechten met de voormalige Duitse partner in het ontwikkelingsproject, om het patent op de methode veilig te stellen. In 2008 leek er een fabriek te komen in Moerdijk, in samenwerking met bouwbedrijf Heijmans. Maar vanwege financiële problemen trok dat bedrijf zich terug. In 2012 kondigde Reef opnieuw de mogelijke komst van zijn verwerkingsfabriek aan, maar ook toen lukte het niet om de financiering rond te krijgen. Inmiddels heeft Reef zijn patent verkocht aan het bedrijf D-nature. Dit bedrijf – dat op initiatief van een investeringsmaatschappij is opgezet – hoopt komend najaar de plannen voor de vestiging van een verwerkingsbedrijf bekend te gaan maken. Reef is zelf als adviseur bij het bedrijf betrokken.

Stortverbod
De overheid heeft ondertussen de ‘garantie’ gegeven dat er een verbod komt op het storten van asbest, zodra de verwerkingsfabriek van start kan gaan. De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft dat in een brief bevestigd. Afvalverwerkers moeten dan al hun asbestcement bij het verwerkingsbedrijf aanleveren. In eerste instantie zal het bedrijf alleen ‘nieuw’ ingenomen asbestcement gebruiken, maar later zal mogelijk ook het asbest dat nu op stortplaatsen ligt verwerkt gaan worden. Overigens gaat het voorlopig uitsluitend over asbestcement, dus cementen platen en buizen waarin asbest is verwerkt. ‘Andere asbesthoudende materialen, zoals koorden en spuitasbest, kunnen ook verwerkt worden, maar dat zijn op dit moment niet de grootste hoeveelheden’, aldus Reef.