Waarom ontzien overheden bedrijven en moet de burger netjes afval scheiden?

 De overheid verwacht meer en meer van de burger als het gaat om het milieu en het klimaat. Het klimaatbeleid van kabinet Rutte III zorgt daarbij voor een oneerlijke verdeling van de lasten, concludeerde onafhankelijk onderzoeksbureau CE Delft eerder dit jaar: “De lasten voor huishoudens stijgen harder dan die voor het bedrijfsleven… De ongelijkheid in de verdeling van de lasten neemt toe door het Regeerakkoord”, zo staat in het rapport. 

Strenge controle van de burger
Overheden treden soms streng op als de burger zich niet aan milieuregels houdt. We mogen containers niet te vroeg op straat zetten en moeten steeds zorgvuldiger ons afval scheiden. Ambtenaren bestuderen de inhoud van de afvalbakken en geven een waarschuwing wanneer je het afval niet goed sorteert. In een aantal gevallen, zoals bij Thijs Kamperman  leiden die waarschuwingen zelfs tot een flinke boete. Maar er zijn veel meer voorbeelden (tekst gaat verder onder kader):

40.000 controles uit in acht weken tijd

Voorbeelden afvalbeleid: waarschuwingskaarten en boetes
In Tilburg voerden ambtenaren na invoering van nieuwe regels voor afvalscheiding 40.000 controles uit in acht weken tijd . De waarschuwingskaarten die ruim driehonderd huishoudens op hun containers vonden, leidden tot veel verontwaardiging.

Op Twitter is goed te zien dat wijkagenten en BOA’s hun best doen om afvalovertreders aan te pakken:

Stein.. heidekampweg.. afval van etenswaren worden vaak achteloos gedumpt ... een fikse boete kan dit mogelijk stoppen..????‍♂️ pic.twitter.com/SUenabzELt

Verklaring opgenomen van een 44-jarige man uit Wezep voor het dumpen van afval. Nabij het waterwingebied in Hattemerbroek waren diverse automaterialen en een zak met olie gedumpt. Aan de verdachte is een boete opgelegd van 380,-. pic.twitter.com/Ss2I4P9Gyi

Net een persoon een boete gegeven voor het weggooien van afval uit zijn voertuig rondom station Oostvaarders #almere #normenenwaarden

Kent u deze foto nog?
De dader is inmiddels opgespoord en heeft een boete van 380 euro gekregen ivm "afval buiten een inrichting storten/op of in de bodem te brengen". Nogmaals #doeevennormaal pic.twitter.com/Ay60JY5vSU

In Loppersum krijgen bewoners een boete van maar liefst 300 euro wanneer zij ‘grijs’ afval in de ‘groene’ container aanbieden.

In Gouda gaat de boete voor verkeerd afval scheiden hard omhoog van 90 euro naar 168,75 euro per zak . 

In Leiden wilde een bakkerij juist graag plastic scheiden , maar dat kon niet omdat er geen speciale opruimdienst voor plastic is. Maar het plastic in gemeentelijke plastic afvalbakken gooien mag gek genoeg ook niet. Dan krijgt de bakker een boete.

In Heerhugowaard stapte een vrouw naar een rechter omdat ze een boete kreeg van 90 euro omdat er plastic in haar container voor restafval zat.

 In de regio Alblasserwaard in Zuid-Holland kregen ruim 340 mensen een boete van 99 euro voor het verkeerd scheiden van afval.

  In ‘De kunstgrasberg’ zien we hoe overheden waarschuwingen en dwangsommen geven aan hardleerse bedrijven die milieuregels overtreden. Vervolgens zetten de gemeente en provinciebestuurder in kwestie een streep door de dwangsommen, omdat de bedrijven ‘een maatschappelijke functie’ vervullen. Ze kunnen ongestoord op dezelfde voet doorgaan.

‘Polderen belangrijker dan handhaven’
Recycling Netwerk is een zelfstandige milieuorganisatie die verschillende milieuorganisaties verbindt rond het thema van grondstoffen en de impact ervan. De voorbeelden in ‘ De kunstgrasberg ’ staan volgens het netwerk niet op zichzelf: "Het onderliggende probleem is, dat binnen het milieubeleid een patroon is
ontstaan waarbij het handhaven van prettig polderoverleg belangrijker is dan het handhaven van belangrijke milieumaatregelen”, aldus Recycling Netwerk.

Het handhaven van regels bij burgers is veel makkelijker dan bij bedrijven zegt hoogleraar milieurecht, Gustaaf Biezeveld: “Bedrijven oefenen veel meer druk uit. Dan wordt er uitstel gegeven en gedoogd. Boetes bij burgers, dat gaat veel makkelijker en is allemaal administratief.”

De samenleving blijft met de troep zitten
Het is kortetermijndenken, vindt Biezeveld. Goede relaties met bedrijven onderhouden, zijn volgens de hoogleraar niet zo belangrijk als een ‘slagvaardig handhavingsapparaat’ “Je ziet wat er gebeurt als je niet handhaaft. De burgers betalen een hoge prijs. De samenleving blijft met de troep zitten.” In ‘De kunstgrasberg’ zeggen kenners dat het de gemeente Dongen minstens drie miljoen euro kost om de berg afgedankte kunstgrasvelden op het terrein van bedrijf TUF op te ruimen.

Bezuinigingen
Volgens deskundige Biezeveld is er de laatste jaren flink bezuinigd op handhaving. Het heeft volgens hem geen prioriteit. “Het geeft gelegenheid aan bedrijven om het niet zo nauw te nemen met de regels.”

Recycling Netwerk beaamt dat en zegt dat de Rijksoverheid op allerlei terreinen zover terug is getreden dat zowel ‘het formuleren, als het informeren over, en zelfs het controleren van milieubeleid’ grotendeels is overgelaten aan de belanghebbende bedrijven zelf: “Het is het gevolg van een overheid die bedrijven als “partners” is gaan zien waarmee moet worden samengewerkt, terwijl de overheid de burger steeds meer wantrouwt.”

Volg ZEMBLA ook op LinkedIn