Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Vragen over plasmageneesmiddelen in Nederland
19-04-2017
• leestijd 3 minuten
•
455 keer bekeken
• 
In de ZEMBLA-aflevering ‘Bloedhandel’ is te zien hoe arme Amerikanen in de rij staan om twee keer per week bloedplasma af te geven voor een paar tientjes per keer. Hun plasma wordt gebruikt voor het ontwikkelen van plasmamedicijnen, maar deskundigen waarschuwen voor gevaren van dit soort betaalde donaties. Als mensen plasma afstaan omdat ze er geld voor krijgen, bestaat een kans dat ze niet helemaal eerlijk zijn over hun gezondheid. Hun plasma wordt wel getest op infectieziektes voordat het in geneesmiddelen gebruikt mag worden, maar sommige ziektes zijn pas na langere tijd aantoonbaar in het bloed.
Jean-Jacques Huart, hematoloog en directeur van de bloedbank in Lille zegt daarover in de uitzending:
“We weten dat ziektebeelden veel vaker kunnen voorkomen bij betaalde donaties. Er zijn natuurlijk tests waarmee je dit kunt voorkomen, maar een nieuw type infectie zou tot een ernstige toename kunnen leiden van het veiligheidsrisico.”
Ook in Europa
De medicijnen die met betaald Amerikaanse bloedplasma zijn gemaakt, komen ook in Europa op de markt. De kans dat ze ook in Nederland worden voorgeschreven is aannemelijk, maar het is erg moeilijk vast te stellen welke plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt zijn ontwikkeld met bloedplasma van betaalde donoren uit het buitenland.
De medicijnen die met betaald Amerikaanse bloedplasma zijn gemaakt, komen ook in Europa op de markt. De kans dat ze ook in Nederland worden voorgeschreven is aannemelijk, maar het is erg moeilijk vast te stellen welke plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt zijn ontwikkeld met bloedplasma van betaalde donoren uit het buitenland.
Amerikaanse donaties
Zo zegt College Beoordeling van Geneesmiddelen bijvoorbeeld: “Plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt worden zoveel mogelijk gemaakt op basis van plasma van Nederlandse donoren. Nederland kan echter niet volledig voorzien in de totale behoefte aan plasmageneesmiddelen. Het komt dan ook voor dat in Nederland gebruikte plasmageneesmiddelen (mede) zijn gemaakt op basis van Amerikaanse donaties. Het plasma dat hiervoor wordt gebruikt voldoet aan de Europese regels die gelden voor deze producten. Het CBG heeft geen aanwijzingen dat er iets mis zou zijn met de kwaliteit van de plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt. Mensen kunnen plasmageneesmiddelen veilig gebruiken.”
Zo zegt College Beoordeling van Geneesmiddelen bijvoorbeeld: “Plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt worden zoveel mogelijk gemaakt op basis van plasma van Nederlandse donoren. Nederland kan echter niet volledig voorzien in de totale behoefte aan plasmageneesmiddelen. Het komt dan ook voor dat in Nederland gebruikte plasmageneesmiddelen (mede) zijn gemaakt op basis van Amerikaanse donaties. Het plasma dat hiervoor wordt gebruikt voldoet aan de Europese regels die gelden voor deze producten. Het CBG heeft geen aanwijzingen dat er iets mis zou zijn met de kwaliteit van de plasmageneesmiddelen op de Nederlandse markt. Mensen kunnen plasmageneesmiddelen veilig gebruiken.”
Richtlijn WHO: onbetaalde donoren
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO is de veiligste manier om bloed en bloedplasma in te zamelen door het via onbetaalde en vrijwillige donoren te doen. De organisatie dringt er bij alle lidstaten op aan gebruik te maken van een stabiele basis van vrijwillige en onbetaalde bloeddonoren uit eigen land. Dat is volgens de WHO het veiligst omdat het aantal virussen het laagst is in deze groep.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO is de veiligste manier om bloed en bloedplasma in te zamelen door het via onbetaalde en vrijwillige donoren te doen. De organisatie dringt er bij alle lidstaten op aan gebruik te maken van een stabiele basis van vrijwillige en onbetaalde bloeddonoren uit eigen land. Dat is volgens de WHO het veiligst omdat het aantal virussen het laagst is in deze groep.
Niet op de verpakking
Het CBG vermeldt dus alleen ‘Amerikaanse donaties’, maar welke geneesmiddelen met ‘betaalde Amerikaanse donaties’ zijn geproduceerd, blijft onduidelijk. Dat komt onder andere om het sinds 2005 voor fabrikanten niet meer verplicht is om op de verpakking van hun plasmaproducten te vermelden of er gebruik is gemaakt van plasma van betaalde donoren. Het ministerie van Volksgezondheid heeft die verplichting opgeheven, omdat er geen reden was om te twijfelen aan de veiligheid van plasmageneesmiddelen afkomstig van betaalde donoren op de Nederlandse markt.
Het CBG vermeldt dus alleen ‘Amerikaanse donaties’, maar welke geneesmiddelen met ‘betaalde Amerikaanse donaties’ zijn geproduceerd, blijft onduidelijk. Dat komt onder andere om het sinds 2005 voor fabrikanten niet meer verplicht is om op de verpakking van hun plasmaproducten te vermelden of er gebruik is gemaakt van plasma van betaalde donoren. Het ministerie van Volksgezondheid heeft die verplichting opgeheven, omdat er geen reden was om te twijfelen aan de veiligheid van plasmageneesmiddelen afkomstig van betaalde donoren op de Nederlandse markt.
Wie zelf plasmamedicijnen gebruikt en wil weten op welke manier deze medicijnen zijn geproduceerd kan het volgende doen:
Neem contact op met de Nederlandse bloedbank Sanquin. De medicijnen die Sanquin maakt voor de Nederlandse markt zijn ontwikkeld met uitsluitend Nederlandse bloedplasmadonoren. Lees hierover meer op
de website van de bloedbank
of stuur een e-mail naar
communicatie@sanquin.nl
Vereniging voor hemofiliepatiënten
De website van de vereniging voor hemofiliepatiënten bevat veel informatie over plasmamedicijnen . De vereniging doet haar best zoveel mogelijk gegevens over bloedplasmageneesmiddelen te publiceren, maar is afhankelijk van de informatie die producenten aanleveren. Op de website staat een selectie van verschillende producten waar de vereniging de kenmerken van heeft verzameld. Hierbij staat ook vermeld of de medicijnen zijn ontwikkeld met alleen onbetaald bloed of met onbetaald én betaald bloed, maar de vereniging schrijft daar wel bij dat alle gegevens door de fabrikanten en importeurs zijn aangeleverd en dat ze dus niet verantwoordelijk is voor eventuele onjuistheden.
De website van de vereniging voor hemofiliepatiënten bevat veel informatie over plasmamedicijnen . De vereniging doet haar best zoveel mogelijk gegevens over bloedplasmageneesmiddelen te publiceren, maar is afhankelijk van de informatie die producenten aanleveren. Op de website staat een selectie van verschillende producten waar de vereniging de kenmerken van heeft verzameld. Hierbij staat ook vermeld of de medicijnen zijn ontwikkeld met alleen onbetaald bloed of met onbetaald én betaald bloed, maar de vereniging schrijft daar wel bij dat alle gegevens door de fabrikanten en importeurs zijn aangeleverd en dat ze dus niet verantwoordelijk is voor eventuele onjuistheden.
Nog steeds vragen over de herkomst van je medicijnen? Neem dan contact op met de fabrikant of importeur van het betreffende medicijn of met de arts die het medicijn heeft voorgeschreven.
Overige adressen:
Stichting Zeldzame Bloedziekten
. Deze stichting vertegenwoordigt patiëntengroepen met een zeldzame bloedziekte.
Meer over:
bloedhandelPraat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.