Vlaamse minister over PFAS: ‘Dat ze hun probleem maar zelf oplossen in Nederland’

De Vlaamse minister Zuhal Demir vindt dat Nederland ook kritisch naar zichzelf moet kijken, als het gaat om de PFAS-vervuiling in de Westerschelde. Dat zei ze in het Vlaamse Parlement, waar ze vragen beantwoordde naar aanleiding van de Zembla-uitzending ‘Het PFAS-schandaal’.  

“Ik heb ook gezegd aan de Nederlandse minister dat het allemaal goed en wel is, maar dat ze dan ook maar moeten stoppen met hun stoffen naar Indaver te brengen.” zegt Demir. Ze reageert daarmee voor het eerst op de Zembla-uitzending ‘Het PFAS-schandaal’.

Daarin onthult Zembla dat de Nederlandse overheid zich al ruim een jaar achter de schermen ernstig zorgen maakt over de PFAS-lozingen van afvalverwerker Indaver in de Antwerpse haven. Het bedrijf verwerkt onder andere het PFAS-houdend afval van chemiefabriek Chemours in Dordrecht. Hun lozingen komen via de Schelde uiteindelijk in de Nederlandse Westerschelde terecht.

Uit documenten in handen van Zembla blijkt dat de Nederlandse overheid in februari dit jaar uitvoerig bezwaar heeft gemaakt tegen een uitbreiding van de vergunning van Indaver. In de brief, die is verzonden namens minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) wordt gesteld dat Nederland door de lozingen van Indaver niet aan Europese wetgeving voor waterkwaliteit kan voldoen. Ook stelt Rijkswaterstaat dat door de lozingen de concentraties PFAS in vis in de Zeeuwse wateren “onaanvaardbaar verder verslechteren”. In juni komt daar nog een brief overheen waarin Rijkswaterstaat de Vlaamse overheid wijst op de “maatschappelijke problemen” die de hoge concentraties in de Westerschelde veroorzaken.

De Vlaamse minister Demir kaatst de bal terug, zo blijkt uit haar reactie in het parlement: “Ik krijg het wel een beetje op mijn heupen van de brieven die ik daarover krijg. Dat ze hun probleem maar zelf oplossen in Nederland. En toen was het stil.”

Zembla onthulde begin september dat de Vlaamse minister Demir en de Nederlandse minister Harbers van Waterstaat en Infrastructuur het afgelopen jaar meerdere malen hebben gesproken over Indaver. In de Zembla Podcast vertelt onderzoeksjournalist Roelof Bosma waarom de spanningen hoog oplopen als het gaat om dit dossier: 

Beluister het fragment van de Zembla Podcast

Beluister hier de hele Zembla Podcast

Milieuadvocaat Isabelle Larmuseau vindt de reactie van minister Demir onbegrijpelijk: “Ik heb hier geen woorden voor. Nederland wijst Vlaanderen in de brieven zeer terecht op een probleem.” Dat probleem is dat alle Europese lidstaten moeten voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Uiterlijk in 2027 moet het grond- en oppervlaktewater van de Europese landen schoon en gezond zijn. Dat is niet vrijblijvend, het is verankerd in Europese wetgeving.

Afgelopen zomer dwong minister Demir Indaver de PFAS-lozingen drastisch terug te dringen. Dat gebeurt kort nadat er op hoog niveau ”ambtelijk overleg” plaats heeft gevonden tussen de Vlaamse en Nederlands overheid over Indaver. Volgens de nieuwe norm mag Indaver nog maar 0,1 microgram PFAS per liter water in het milieu lozen.

Demir zegt nu in het parlement dat door aanpassing in de vergunning er “in het kader van de naleving van de Europese Kaderrichtlijn Water op deze manier alvast geen achteruitgang van de toestand is vastgesteld, integendeel.”

Maar volgens Larmuseau voldoet de aanpassing van de vergunning niet: “Nederland heeft veel beter zicht op de toepassing van deze Kaderrichtlijn Water dan Vlaanderen. Vlaanderen is hierin slecht geïnformeerd. Rijkswaterstaat heeft in Nederland heel precies berekend dat het Vlaamse afvalwater leidt tot een overschrijding van de waterkwaliteitseisen. Zelfs met de nieuwe lozingsnorm voor Indaver.”

De minister vergist zich en ze vergaloppeert zich als ze de bezwaren van de Nederlandse overheid terzijde legt, zegt Larmuseau. “In de Europese wet staat dat je de watervervuiling niet mag afwentelen op een ander waterlichaam: dus Nederland kan Indaver en Vlaanderen verantwoordelijk houden als de waterkwaliteit in de Westerschelde door hen niet in orde is. Nederland heeft alle macht in handen om bij de rechter de lozingen te laten stilleggen.”

Een deel van het PFAS-afval dat bij Indaver terechtkomt, is afkomstig van chemiefabriek Chemours in Dordrecht. Larmuseau vindt het onterecht dat minister Demir zegt dat Nederland dan maar geen PFAS meer naar Indaver moet brengen: “Indaver pretendeert dat ze het PFAS-afval op de allerhoogste temperatuur verbranden en vernietigen. Als Indaver het afval van Chemours aanvaardt, mag je ervan uitgaan dat ze doen wat ze beloven.” 

Bekijk de uitzending 'Het PFAS-schandaal'