Verpleegkundigen bang om dokter op fouten te wijzen

Artsen en verpleegkundigen durven elkaar niet aan te spreken op fouten of ernstige overtredingen van hygiëneprotocollen in ziekenhuizen. En dat terwijl de ziekenhuizen zeggen dat ‘de open cultuur’ een belangrijk speerpunt  is. Met verborgen camerabeelden laat ZEMBLA zien dat regels voor handhygiëne op grote schaal worden overtreden. Artsen en verpleegkundigen dragen ringen, horloges, armbanden en piercings terwijl dat ten strengste verboden is. Met het dragen van sieraden kunnen levensbedreigende bacteriën worden overgedragen aan patiënten.

Angstcultuur
“ We zien wel dat artsen zich niet aan de regels houden, maar we durven er niets van te zeggen ”, vertelt een verpleegkundige in de uitzending.  Professor Johan Lange, hoogleraar chirurgie aan het Erasmus MC, constateert dat juist die angst gevaarlijke situaties voor de patiënt oplevert. Hij zegt in ZEMBLA: “ De cultuur is op dit moment ongeschikt om elkaar aan te spreken. ” Professor Jan Klein, bijzonder hoogleraar Veiligheid in de Zorg aan de Erasmusuniversiteit, maakt zich ook zorgen over de angstcultuur. Hij vertelt in de uitzending dat verpleegkundigen die wel hun nek uitsteken, er later ‘de zure vruchten van plukken’.

Undercover
Verslaggever Ton van der Ham ging drie jaar geleden al undercover in ziekenhuizen, toen als schoonmaker. Dat resulteerde in de ZEMBLA-uitzending ‘Vieze Ziekenhuizen’. Voor deel 2 werkte hij vier weken als vrijwilliger patiëntenvervoer in het Oudenrijn Ziekenhuis in Utrecht, het Gemini-Ziekenhuis in Den Helder en het MC Zuiderzee Ziekenhuis in Lelystad. Hij bracht patiënten naar de operatiekamer en was ook gastheer op een verpleegafdeling. Ondertussen maakte hij opnamen met een verborgen camera.

Gebrek aan discipline
Artsen vertellen aan Van der Ham dat ze weten dat ze geen ring en horloge mogen dragen, maar dat ze het gewoon niet zo nauw nemen met de regels. Arts en microbioloog professor J. Kluytmans van het Amphia Ziekenhuis in Breda constateert na het zien van de beelden “een totaal gebrek aan discipline in de ziekenhuizen”.  Hij zegt: “ Er is een patroon van vrijblijvend met de regels omgaan. Er is in geen enkel opzicht sprake van een veiligheidscultuur. ”

Zijn collega Andreas Voss, microbioloog in het St Canisius Ziekenhuis zegt dat het onbegrijpelijk is dat mensen in de gezondheidszorg het niet nodig vinden zich aan alle regels te houden. “Als ik bij de KLM werk en ik besluit morgen alleen 80 van de 100 punten op de checklist goed te doen, dan heb ik geen baan meer. Als ik hier 80 procent van de regels volg, dan word ik de medewerker van de maand.”

Sancties
De ziekenhuisdirecties van de ziekenhuizen waar ZEMBLA undercover werkte, worden in de uitzending met de beelden geconfronteerd. Alle drie zeggen geschrokken te zijn en kondigen aan maatregelen te zullen nemen om de situatie in hun ziekenhuis te verbeteren. Mocht dat niet helpen dan vindt Dirk Schraven, lid van de Raad van Bestuur van het St Antonius ziekenhuis dat “sancties gepast zijn”.