Vermoorde kinderen

Oud-hoofdcommissaris van Politie J.Blaauw heeft naar aanleiding van deze Zembla een klacht ingediend bij de Raad voor de Journalistiek.
De Raad heeft deze klacht gegrond verklaard.
>> Lees de volledige uitspraak

Zembla stelde een lijst samen met kinderen die door kindermishandeling om het leven zijn gekomen. De lijst is niet compleet, officiele cijfers zijn er niet. Veel van de vermoorde kinderen zijn begraven zonder dat er enig onderzoek naar de toedracht of omstandigheden werd gedaan. Uit eigen onderzoek blijkt dat in veel gevallen hulpverleners op de hoogte waren van problemen in het gezin waarvan het kind later stierf. Zembla stelt de vraag wie er werkelijk in actie komt als een kind mishandeld of verwaarloosd wordt.

In een kwart van de zaken waarbij kinderen overleden zijn door kindermishandeling wordt door de arts, tegen beter weten in, toch een natuurlijke doodsoorzaak opgegeven. Hierdoor worden ouders niet vervolgd en worden mishandelde en overleden kinderen begraven zonder dat de zaak is uitgezocht. Dat zegt hoogleraar opvoedkunde J. Hermanns in de Zembla.

In Nederland wordt nergens een lijst bijgehouden van hoeveel en welke kinderen ten gevolge van kindermishandeling sterven. Zembla stelde daarom zelf een lijst samen op basis van vele krantenberichten. Hierop staan 59 kinderen die de afgelopen vier jaar aan mishandeling zijn gestorven. Volgens Hermanns is de lijst in werkelijkheid vier keer zolang en zou het dus gaan om meer dan 200 dode kinderen in vier jaar.

Uit de lijst van Zembla blijkt dat zeer regelmatig hulpverlening op de hoogte was van problemen in het gezin. Hermanns: 'Ik schat dat er zo'n 24 keer per jaar een kind overlijdt door mishandeling, nadat er al een melding geweest was of nadat er al hulp op gang gekomen was, bedoeld om juist dit kind te helpen omdat het mishandeld of verwaarloosd was.'

Onvolledig
Omdat er nergens een volledige lijst ligt van vermoorde kinderen, wordt dit niet opgemerkt en worden dit soort zaken vaak afgedaan als incidenten. De Inspectie Jeugdzorg zegt in Zembla dat zij hooguit twee zaken per jaar onderzoekt en pas in actie komt na berichten in de pers. Ook de Inspectie heeft geen overzicht. De Zembla-lijst van 59 vermoorde kinderen is gemaakt op basis van kleine en grote krantenberichten en is dus niet volledig. Hermanns schat dat het 'werkelijke aantal ergens tussen de 50 en 100 ligt van kinderen die jaarlijks overlijden ten gevolge van mishandeling.'

Niet verder uitgezocht
Veel sterfgevallen binnen het gezin worden door de huisarts of ziekenhuisarts, die de doodsoorzaak moet vaststellen, niet als mishandeling geregistreerd. Hierdoor worden deze zaken niet verder uitgezocht, terwijl zo'n lijst veel bruikbare informatie kan opleveren.

Uit de Zembla-lijst blijkt bijvoorbeeld dat het veelal kinderen betreft tussen de 0 en 3 jaar. Verder is in veel zaken de nieuwe vriend van de moeder de dader. Ook valt op dat regelmatig de Raad van de Kinderbescherming al met een onderzoek begonnen is, maar dat het kind sterft voordat dit onderzoek is afgerond. Als er een volledige lijst zou zijn, zou men dus uit deze gegevens conclusies en lering kunnen trekken.

Voortvarender
Maar zelfs de Inspectie Jeugdzorg heeft geen volledig overzicht. Hoofdinspecteur Joke de Vries in Zembla: 'Als wij in de krant lezen dat er ergens iets ernstigs is gebeurd, dan gaan wij informeren. Is de jeugdhulpverlening erbij betrokken geweest? Zo ja, wat hebben die gedaan? Dan beginnen we gelijk met een onderzoek of laten we een onderzoek doen door de instellingen zelf. Maar als wij het niet weten en het verschijnt niet in een krant, dan kunnen wij er ook niet achterkomen.'

Volgens Hermanns moet het probleem voortvarender worden aangepakt: 'Ik zou toch proberen om daar niet via de krant of via de media achter te komen, maar instellingen zelf vragen om te rapporteren en dan te gaan kijken wat er precies aan de hand is. Dat is in de geneeskunde zo, daar moet ieder overlijden ook gemeld worden als er sprake zou kunnen zijn van een medische fout.'

Door je ouders vermoord
Hoogleraar Hermans vindt al jaren dat hulpverlening aan kinderen niet goed werkt maar schrikt desondanks als hij de lijst ziet. Hermanns: 'Het lijkt tijd om een parlementaire enquête te doen naar hoe wij er níet in slagen om dit grote maatschappelijke probleem op te lossen in een samenleving die zoveel middelen, zoveel zorgsystemen heeft en die een miljard per jaar uitgeeft aan jeugdzorg en tóch niet bereikt dat we die kinderen kunnen redden.'

'Niet dat alle kinderen gered kunnen worden, maar veel meer dan nu moet toch zeker mogelijk zijn. Als je als samenleving niet eens je kinderen kunt beschermen tegen het ergste wat je kan gebeuren, namelijk door je ouders vermoord worden, dan is dat toch een heel serieus probleem!'