Ventilatie in nieuwbouwwoningen dramatisch slecht

Nieuw onderzoek toont aan dat de ventilatie van Nederlandse nieuwbouwwoningen dramatisch slecht is. Van de 299 onderzochte woningen zijn er 7 waarvan de luchtverversing in alle vertrekken afdoende is. Geen enkele woning met balansventilatie voldoet volledig aan de normen. Gebrekkige ventilatie tast de luchtkwaliteit aan en bedreigt daarom de gezondheid van de bewoners.

Het onderzoek van BBA Binnen­milieu toont aan dat de situatie nog veel alarmerender is dan een eerder onderzoek van de VROM-inspectie uit 2007 al aantoonde. De inspectie stelde het percentage slecht geventileerde nieuwbouwwoningen op 30 tot 50 procent, BBA komt op nagenoeg 100 procent uit.

BBA ontdekte dat 59 procent van de bewoners van woningen met balansventilatie half bedorven lucht inademt, omdat de aan- en afvoer van het ventilatiesysteem niet goed van elkaar gescheiden zijn. Verbruikte lucht wordt daardoor deels terug de woning ingeblazen. Ventilatiekanalen en luchtfilters zijn vaak zwaar vervuild. In principe is balansventilatie een prima systeem, stelt BBA. Maar omdat installateurs een potje maken van de installatie, werkt het systeem nergens zoals het moet.

In 2008 maakte Erwin Otten de ZEMBLA uitzending 'Ziek door je eigen huis' waarin de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst centraal staat. In die wijk zijn honderden mensen chronisch ziek geworden van hun huis met een energiezuinige balansventilatie. ZEMBLA belichtte de keerzijde van de energiezuinigheid en reconstrueerde in Amersfoort wat er fout ging.

KRO Brandpunt bezocht onlangs de nieuwbouwwijk Berggierslanden in Meppel. Daar zijn al jaren, in veertig woningen met balansventilatie, ernstige gezondheidsklachten als astma en COPD. De landelijke huurcommissie verklaarde de woningen zo goed als onbewoonbaar en gelastte woningbouwvereniging Actium vanwege grove nalatigheid om de huur tot de helft te verlagen. Bekijk de brandpunt reportage ' Verstikkende ventilatie '

Ook in de Haagse Spoorwijk stelde KRO Brandpunt vast dat de ventilatieproblemen leiden tot ernstige en chronische gezondheidsschade. De GGD bestempelde daar de huurwoningen als ´ziekmakend´. Woningbouwvereniging Vestia is het ventilatiesysteem inmiddels aan het vervangen.
 
´Hoogleraar in de gezondheid van het gebouw´, prof. dr. Annelies van Bronswijk pleit voor een verbod op balansventilatie: "Je moet niet willen om in Nederland balansventilatie te hebben. Ik heb stellig de indruk dat je de mensen zo gemiddeld een half jaar eerder het verpleeghuis instuurt."
 
Staatssecretaris Atsma meldt volgende maand zijn conclusies aan de Tweede Kamer. In KRO Brandpunt zegt Atsma: "Als je op deze schaal gezondheidsproblemen aantreft en verschillende partijen leggen een oorzakelijk verband met de ventilatie, dan moet je als overheid gaan kijken naar de houdbaarheid van deze systemen."

De meeste nieuwbouwwoningen in Nederland worden voorzien van een mechanisch ventilatiesysteem. Er zijn twee soorten mechanische ventilatie: balansventilatie en mechanische afzuiging in combinatie met natuurlijke toevoer. Zowel balansventilatie- als mechanische afzuigingsystemen bleken niet optimaal te werken. De belangrijkste tekortkomingen waren te weinig luchtverversing, geluidsoverlast, ramen en deuren die niet open kunnen, ontbrekende bypass (tegen oververhitting in de zomer), vervuiling, foutief ontwerp of foutieve installatie, onjuist gebruik, onvoldoende onderhoud en toevoer van gebruikte lucht. Deze tekortkomingen ontstaan tijdens alle fasen van het bouwproces. Veel tekortkomingen hebben te maken met ontwerpbeslissingen of ontstaan in de uitvoeringsfase tijdens de bouw. Een deel van de tekortkomingen hangt samen met het gebruik en het onderhoud.

Staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu) heeft twee onderzoeken naar de kamer gestuurd. Kwaliteit van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen en bewonersklachten en Onderzoek naar de kwaliteit van ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen.
 
Hij wil betere ventilatiesystemen in woningen en gaat afspraken maken met de bouw- en installatiesector over hoe de kwaliteit van ventilatiesystemen kan worden verhoogd.

In mei verschijnt naar verwachting de rapportage van de Nationale Aanpak Milieu en Gezondheid. Daarin komt het kabinet met een uitgebreidere standpuntbepaling over het project ventilatie woningen dat daar deel van uitmaakt.

1 rapport BBA Binnenmilieu Onderzoek naar de kwaliteit van ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen (pdf)

2 rapport RIVM Kwaliteit van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen en bewonersklachten (pdf)

3 rapport RIVM Het presteren van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eensgezinswoningen (pdf)