Veilig Thuis: meningsverschil arts en ouders over behandeling kind niet melden als kindermishandeling

Bij een meningsverschil tussen arts en ouders over een behandeling van een minderjarig kind, wordt soms ten onrechte bij Veilig Thuis een melding gedaan van verdenking van kindermishandeling. Dit doen artsen om de ouders te dwingen de lijn van het ziekenhuis te volgen. Dat stelt Veilig Thuis in de Zembla-uitzending ‘Geen chemo voor Felix’. Zolang de ouders het belang van het kind voorop zetten, is er bij een meningsverschil tussen arts en ouders over een behandeling geen sprake van kindermishandeling, aldus Veilig Thuis. Dan is er sprake van een conflict, en is het “niet opportuun” dat de arts een zorgmelding doet bij Veilig Thuis, zegt Veilig Thuis-bestuurder Debbie Maas.

Debbie Maas is voorzitter van het Landelijk Netwerk Veilig Thuis, waar 26 regionale Veilig Thuis-organisaties onder vallen. Veilig Thuis is het advies- en meldpunt voor kindermishandeling en huiselijk geweld. Volgens Maas moet een arts, die in weerwil van de ouders het kind tóch de behandeling wil geven, daarvoor niet bij Veilig Thuis zijn. De arts moet dan naar de Raad voor de Kinderbescherming. Die kan de rechter vragen toestemming voor de behandeling te geven door de ouders tijdelijk uit de ouderlijke macht te zetten. 

Lees meer over de uitzending 'Geen chemo voor Felix'

In de uitzending komen de ouders van de 11-jarige Felix aan het woord. Bij hun zoon wordt twee jaar geleden een hersentumor ontdekt. Na de operatie moet Felix worden bestraald en een chemokuur ondergaan, om te voorkomen dat de tumor weer terugkeert. Maar zijn ouders hebben grote zorgen over de bijwerkingen van deze behandeling en twijfelen aan de effectiviteit van de chemotherapie. Ze willen liever dat hun kind een experimentele immunotherapiebehandeling krijgt.

De ouders gaan daarover in gesprek met het Prinses Máxima Centrum in Utrecht, waar de behandeling moet plaatsvinden. De kinderoncoloog twijfelt of de ouders wel de juiste keuze kunnen maken en doet daarom een zorgmelding bij Veilig Thuis. Dat betekent dat er een vermoeden is van kindermishandeling wat Veilig Thuis moet onderzoeken.

De melding bij Veilig Thuis wordt volgens het Prinses Máxima Centrum ook ingegeven door het feit dat er sprake is van grote tijdsdruk: er moet snel met de behandeling gestart worden. “Als je te lang wacht, en er zijn kwaadaardige cellen achtergebleven, dan groeien die gewoon door. Op zeker moment ontstaat er dan een situatie waarbij de kans op genezing veel minder wordt”, zegt Eelco Hoving, hoofd neuro-oncologie van het Prinses Máxima Centrum.

In de uitzending spreekt Hoving namens het ziekenhuis over Felix. Opmerkelijk is dat hij erkent dat er geen sprake is van kindermishandeling en dat de ouders de beste bedoelingen voor hun kind hebben.

“Wat hier speelt, is dat de ouders de overtuiging hebben dat iets anders het beste is voor een kind”, aldus Hoving.

Toch heeft het ziekenhuis een melding bij Veilig Thuis gedaan, omdat de ouders hun kind een genezende behandeling dreigden te onthouden. “Dan vind ik dat het belang van het kind daar niet mee gediend is”, aldus Hoving. Ook wijst het ziekenhuis erop dat de effectiviteit van de immunotherapie, die de ouders van Felix willen, niet wetenschappelijk is aangetoond.

Volgens Veilig Thuis-bestuurder Maas komt het voor dat artsen dreigen met een melding bij Veilig Thuis om ouders over te halen om toestemming te geven voor de behandeling van hun kind. “Dat vind ik jammer”, zegt Maas, “want dat is echt niet nodig.”

Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is verbaasd dat artsen Veilig Thuis inschakelen bij een meningsverschil met ouders van een ziek kind. “Omdat het domweg niet de route is die artsen te nemen hebben. Kindermishandeling is gedefinieerd (..) als een dreigende of gewelddadige actie tussen ouders en hun kinderen. Dat is wat anders dan een verschil van mening over voorgestelde therapieën. Dat is geen kindermishandeling”, zegt Buijsen in Zembla.

Maas wijst op de nadelige gevolgen van een onterechte melding bij Veilig Thuis: “Dan komt er een label van kindermishandeling bij. Terwijl het al erg genoeg is allemaal. Voorkom dat, want dat is niet goed.” Overigens zijn er geen cijfers bekend hoe vaak artsen een meningsverschil met ouders melden bij Veilig Thuis.

Bij kinderen onder de 12 jaar is wettelijk de toestemming van de ouders nodig om het kind te kunnen behandelen. Als de ouders de behandeling afwijzen, moet de arts zich volgens zowel Debbie Maas van Veilig Thuis als hoogleraar Gezondheidsrecht Martin Buijsen niet wenden tot Veilig Thuis, maar tot de Raad voor de Kinderbescherming. Die kan de rechter om toestemming vragen om de behandeling te laten uitvoeren. De rechter kan de ouders voor de duur van de behandeling uit de ouderlijke macht zetten. Dat staat zo ook beschreven in de zogeheten wegwijzer ‘Toestemming behandeling minderjarigen’ van artsenfederatie KNMG.

Het Prinses Máxima Centrum stapt uiteindelijk niet naar de rechter om de behandeling af te dwingen. Hoving: “Dat had tot gevolg kunnen hebben dat de rechter een beslissing neemt die verregaand is (..). De vraag is of dat wel in het belang was van het kind, want bij zo'n ingrijpende behandeling van kanker heeft het kind de ouders meer dan nodig.”

Twee medewerkers van Veilig Thuis bezoeken de ouders, maar uiteindelijk wordt de melding gesloten omdat er geen sprake is van kindermishandeling. De ouders zijn wel akkoord gegaan met de bestraling, maar de chemo-behandeling wijzen ze definitief af. In plaats daarvan wordt Felix momenteel ieder kwartaal in een kliniek in Keulen behandeld met immunotherapie.