Vechtscheidingen

Eén op de drie huwelijken eindigt in een scheiding en steeds vaker ontstaat er een waar slagveld tussen voormalige echtgenoten. Ouders vinden dat ze recht op hun kinderen hebben, ze slepen elkaar voor de rechter en procederen jarenlang over de inboedel, alimentatie en de omgang met de kinderen. ZEMBLA onderzoekt wat er gebeurt als liefde omslaat in haat en voormalige partners elkaar naar het leven gaan staan in een vechtscheiding.



Emeritus hoogleraar Opvoedkunde J. Hermanns: ' Bij vechtscheidingen gaat het om winnen, de ander vernietigen, helemaal onderuit halen zodat je het prettige gevoel krijgt dat je gewonnen hebt. ' Daarbij wordt het belang van het kind vergeten. Dat blijkt uit deze ZEMBLA-aflevering waarin de 19-jarige Dara vertelt over haar ouders die uit elkaar gingen toen ze drie jaar oud was. Sindsdien hebben vader en moeder nooit meer een vriendelijk woord met elkaar gewisseld. Dara kan zich niet herinneren haar ouders ooit in harmonie te hebben gezien. ' Het was in mijn moeders huis verboden om de naam van mijn vader te noemen. ' Vanwege de nooit opgeloste strijd tussen haar ouders, belandde Dara tijdens het tweede jaar van de middelbare school in een ernstige depressie.

Psychische verwaarlozing
Hermanns noemt dit psychische verwaarlozing. ' Je onthoudt het kind voortdurend van dat wat ie nodig heeft, namelijk liefdevolle ouders. Ouders die er voor het kind zijn, dat samen doen, en die vrede kunnen hebben met de relatie die er nu bestaat. Een vechtscheiding is een vorm van kinderbeschadiging. '

'Nauwelijks antwoord op verbeten strijd'
Dara vertelt: 'Het is uitputtend. Je wilt beide ouders niet verraden want je houdt van allebei. Soms heb je het gevoel dat je het nooit goed kan doen en dan voel je je hopeloos. Je zit in de vuurlinie. '
Jeugdhulpverleners weten meestal niet hoe ze vechtende ouders moeten stoppen. Ook aan het familiedrama in mei dit jaar in Zeist ging een jarenlange vechtscheiding vooraf. Tal van hulpverleners hebben zich met het gezin bemoeid. De inspectie concludeerde vorige week in haar rapport dat:  ' De hulpverlening nauwelijks antwoord wist op de verbeten strijd van de ouders. '

Een werkende therapievorm
In Haarlem bestaat sinds kort een methode die wel resultaat boekt. Daar heeft klinisch-psycholoog Justine van Lawick een therapievorm gevonden die deelnemers confronteert met hun tekortkomingen als ouder. In het Lorentzhuis, gespecialiseerd in relatie- en gezinstherapie, zet ze alle vechtscheidende ouders in een groep bij elkaar. De therapie is niet vrijblijvend. Ouders die deelnemen, worden hier door Jeugdzorg naar toe gestuurd. Ouders zien het gedrag van anderen en dat opent hun ogen. Ook de kinderen worden betrokken bij de therapie. In het Lorentzhuis is de zolder ingericht voor de kinderen, waar zij tekeningen en filmpjes kunnen maken voor hun ouders. Van Lawick: ' Als de kinderen tijdens de laatste sessie voor hun ouders een presentatie houden en duidelijk wordt hoe zeer ze lijden onder hun gevecht, is iedereen in tranen. '

Eén van de voorwaarden voor deelname aan de therapie is dat de juridische strijd gestaakt wordt. Dus over de hoogte van de alimentatie mag men bijvoorbeeld niet meer in beroep gaan. Van Lawick: ' Je ziet dat in de rechtbank de taal verhardt en dat werkt averechts. '

Partner zwart maken
Veel advocaten maken de strijd nog heftiger door in de rechtbank de ex-partner zo zwart mogelijk te maken. Ze beweren bijvoorbeeld namens hun cliënt dat de ander geen goede ouder is omdat die het kind misbruikt of zou lijden aan een psychiatrische stoornis. Vader Remco wil graag dat de advocaat van zijn ex ophoudt hem vals te beschuldigen van gewelddadig en intimiderend gedrag. ZEMBLA volgt hem als hij naar het tuchtcollege stapt.

Blijven vechten
David, piloot bij de KLM, is al acht jaar aan het procederen om zijn inmiddels 9-jarige dochter vaker te mogen zien. Nu mag hij haar eens in de veertien dagen een dag zien. De moeder, stewardess bij KLM, brengt hun dochter naar een gastgezin als ze voor haar werk naar het buitenland moet. David vindt dat hij als vader het recht heeft om zelf voor zijn kind te zorgen als moeder een paar dagen weg is. Ook al heeft de juridische strijd hem inmiddels 160.000 euro gekost, David is niet van plan de strijdbijl te begraven. ' Ik blijf vechten voor mijn kind. '

ZEMBLA - 'Vechtscheidingen' donderdag 10 oktober om 21.10 uur bij de VARA op Nederland 2

Het ouderschapsplan en de effecten voor de kinderen , Inge van der Valk en Ed Spruijt. De belangrijkste onderzoeksvraag die in dit artikel wordt beantwoord luidt:
Is er in vergelijking met voor de invoering van het ouderschapsplan op de lange(re) termijn sprake van:  meer contact tussen ouders en kinderen;  minder conflicten tussen de ouders;  minder problemen bij kinderen? Artikel (pdf)

Villa Pinedo
Villa Pinedo is een podium waar kinderen van gescheiden ouders hun ervaringen delen en volwassenen bewust maken van wat er in hun hoofd en hart omgaat. Villa Pinedo werkt zo samen met jongeren aan gedragsverandering van ouders, in het belang van het kind. Kort gezegd: Villa Pinedo is een wake-up call voor ouders in scheiding. De website .

Casusonderzoek Zeist: Onderzoek na het overlijden van twee kinderen
Deze bijzonder schrijnende casus werpt licht op de situatie van veel kinderen in Nederland die lijden onder de strijd tussen hun gescheiden ouders. Bij problematische (echt)scheidingen is sprake van een complex geheel van op elkaar inwerkende factoren, wat vraagt om een integrale aanpak om de schadelijke gevolgen voor de kinderen uit deze gezinnen zoveel mogelijk te beperken. Casusonderzoek Zeist (pdf) Zie ook de reactiebrief van de staatssecretaris Teeven op het casusonderzoek.