Uitgelicht: financiële uitbuiting van ouderen

De slag naar het digitale tijdperk is door veel ouderen nog niet gemaakt en zij laten hun financiële en administratieve zaken over aan een familielid. Ouderen zijn vaak niet meer bekend met nieuwe betaalwijzen. Of er is binnen de relatie een taakverdeling geweest, waarbij een van de partners de geldzaken behartigt. Na overlijden blijft de overgebleven partner in onwetendheid of onbekendheid achter en neemt een familielid of bekende deze taak op zich. Een zaak van vertrouwen.

Financiële uitbuiting van een oudere is een kwalijke zaak. Het gaat bijvoorbeeld om wegnemen of profiteren van bezittingen van de oudere. Te denken valt aan diefstal van geld, bijvoorbeeld met een bankpas voor zichzelf pinnen, het meenemen van juwelen of andere waardevolle spullen en verkoop of gebruik van eigendommen zonder dat de oudere daar toestemming voor heeft gegeven.

In ZEMBLA – ‘ Ouderenmishandeling ’ laten we verborgen camera beelden zien die de zoon van een slachtoffer maakte van geld dat ontvreemd werd door een verzorgster in het verpleeghuis.


Ook komt afpersing of gedwongen testamentwijziging voor. Ook iemand financieel kort houden is een vorm van uitbuiting. In 2006 maakte Hetty Nietsch en Simone Tangelder de uitzending 'Aasgieren en erfgenamen ': veel alleenstaande en rijke ouderen worden zodanig onder druk gezet door familieleden of bekenden dat ze zogenaamd vrijwillig geld en goederen aan hen schenken. Ouderen zijn vaak te goed van vertrouwen en daar wordt misbruik van gemaakt. Notarissen zijn mede debet aan deze situatie, omdat ze vaak niet nagaan of een oudere wel wilsbekwaam is. Notarissen werken daardoor regelmatig mee aan constructies die ouderen benadelen, bijv. bij het wijzigen van testamenten.

'Ouderen kunnen zelf veel doen om financiële uitbuiting te voorkomen, bijvoorbeeld door in een levenstestament vast te leggen wie je financiën mag beheren als je zelf te ziek of te kwetsbaar bent om dat te doen. Bankmedewerkers, notarissen, bewindvoerders en vrijwilligers die ouderen bezoeken kunnen hen op dat soort mogelijkheden wijzen en ouderen bijstaan om het te regelen.' schrijft staatssecretaris van Rijn.

Veel ouderen hebben hulp nodig voor hun financiële administratie. Het feit dat tegenwoordig heel veel geldzaken via internet gaan, maakt het voor veel ouderen nog lastiger. Het kan ouderen sterk afhankelijk maken van anderen. Helaas zijn er mensen die deze afhankelijkheid misbruiken. Bijvoorbeeld bij het pinnen, of bij internetbankieren. Nederlandse banken gaan samen veiliger diensten voor ouderen ontwikkelen. Ze komen daarmee tegemoet aan de oproep van de staatssecretaris, die vindt dat banken te weinig doen om financieel misbruik van ouderen te voorkomen. Rabobank, ING, ABN Amro en SNS zeggen bereid te zijn om 'best practices' uit te wisselen; beproefde methoden waarmee ouderen worden behoed voor financieel misbruik. Ook willen ze meewerken aan een gezamenlijk plan van aanpak om financieel misbruik te voorkomen. 

Voor meldingen van ouderenmishandeling en meer informatie De Ouderenombudsman

Voorkom financieel misbruik van ouderen. Leer hier de risico’s herkennen en wat je kunt doen.

Zie ook ons Dossier ouderen