Uitbuiting arbeidsmigranten afgelopen jaren toegenomen

De Arbeidsinspectie heeft de afgelopen 3 jaar bij 67 procent van de 1.304 uitzendbureaus die werden gecontroleerd, overtredingen geconstateerd. In totaal is voor 1,5 miljoen euro aan boetes opgelegd. Arbeidsmigranten worden onderbetaald, uitgebuit en werken zonder vergunning.

Er zijn ruim 800.000 arbeidsmigranten in Nederland. Ze komen vooral uit landen als Polen, Bulgarije en Roemenië. Ten opzichte van andere vergelijkbare landen maakt Nederland veel meer gebruik van arbeidsmigranten voor werkzaamheden.

De inspecties vonden vooral plaats in die sectoren waarbij snel mensen nodig zijn en waar sprake is van laagbetaald werk, zoals in de detailhandel, horeca, land- en tuinbouw, metaal en industrie, de bouw en in toenemende mate distributiecentra, transport en logistiek. Daar zijn de risico's op oneerlijk en onveilig werk volgens de Arbeidsinspectie het grootst. Voor dit soort werkzaamheden zijn weinig tot geen Nederlandse arbeidskrachten te vinden voor de arbeidsvoorwaarden die Nederlandse werkgevers willen bieden. “Arbeidsmigranten zijn daartoe wel bereid en dat doen zij in de helft van de gevallen op uitzendbasis”, schrijft de inspectie.

In de afgelopen drie jaar rondde de inspectie 12 strafrechtelijke onderzoeken af en droeg die over aan het Openbaar Ministerie. Bij strafzaken die daaruit volgden is voor 3,2 miljoen euro aan wederrechtelijke verkregen vermogen geïnd. Dit is het financiële voordeel dat iemand heeft behaald door het plegen van een strafbaar feit. Verder zijn enkele gevangenisstraffen en taakstraffen uitgedeeld door de rechter. Ook heeft een bestuurder een tijdelijk beroepsverbod gekregen.

De inspectie constateerde dat de uitzendbureaus onterecht geld inhouden van het toch al lage salaris dat de mensen krijgen: “Als er sprake is van onderbetaling, vorderen we ook een werkgever om zijn werknemers na te betalen.” In totaal hebben 179 werknemers een nabetaling gekregen voor een totaalbedrag van bijna 300.000 euro.

Veel uitzendbureaus bieden de buitenlandse uitzendkrachten naast werk ook woonruimte, een zorgverzekering en vervoer aan. Voor mensen die vaak de taal niet spreken, weinig weten van de Nederlandse wet- en regelgeving en terechtkomen in een land waar amper woningen beschikbaar zijn, lijken het goede afspraken. Maar het maakt ze meteen afhankelijk van hun werkgever en de Arbeidsinspectie constateert dat die daar vaak misbruik van maakt.

Een uitzendbureau mag voor de werkelijk gemaakte kosten een maximum van 25 procent van het minimumloon inhouden. Dan moet het wel om gecertificeerde huisvesting gaan. De Arbeidsinspectie constateert dat de huisvesting door de uitzendbureaus als verdienmodel en pressiemiddel kan worden gebruikt. Inhouden op loon is volgens de wet wel toegestaan onder bepaalde voorwaarden. “We zien dat deze inhouding vaak maximaal wordt toegepast”, zegt de inspectie. In de Zembla-uitzending ‘Niet in mijn achtertuin’ is te zien dat de woonruimte waar arbeidsmigranten voor betalen en leven vaak erg klein en zeer slecht is met weinig privacy, omdat veel mensen in een kleine ruimte wonen. En zelfs een gecertificeerd pand, blijkt in de praktijk soms niet veel beter. 

Kijk een samenvatting van de uitzending 'Niet in mijn achtertuin':

Ook het aantal ernstige ongevallen bij uitzendkrachten nam toe. Van alle ongevallen die de inspectie onderzocht, is het slachtoffer bij 22 procent van de gevallen uitzendkracht. Terwijl het totaal aantal uitzendkrachten ten opzichte van de totale werkzame beroepsbevolking tussen de vijf en zeven procent ligt. De inspectie zegt dat een deel van de verklaring kan zijn dat uitzendkrachten relatief vaak onveilig werk doen in een werkomgeving met gebrekkige veiligheidsvoorzieningen.

“De misstanden binnen de uitzendbranche blijven helaas terugkomen en uitzendkrachten worden aan verschillende arbeidsrisico's blootgesteld”, concludeert de inspectie.