Turks-Nederlands gezin weggepest uit Giethoorn

De politie Oost-Nederland, het Openbaar Ministerie Oost-Nederland en de gemeente Steenwijkerland zijn tekortgeschoten in de behandeling van een discriminatiezaak die in Giethoorn speelt, stellen deskundigen in Zembla. Hatice Yilmaz, een alleenstaande moeder van Turkse afkomst en haar 15-jarige zoon Yusuf zijn al ruim een jaar lang slachtoffer van racistische treiterijen door een groep jongeren uit hun woonplaats. Zembla beschikt over beelden waarop de racistische en vandalistische incidenten te zien zijn. 

De voorvallen konden doorgaan terwijl de politie, het OM en de gemeente Steenwijkerland op de hoogte waren van verschillende incidenten. Uit onderzoek van Zembla blijkt dat de politie de incidenten bagatelliseert, bewijsmateriaal kwijtraakt, twee keer aangiftes weigert op te nemen en het OM onvolledig informeert over de zaak. Na vragen van Zembla erkent het OM dat “de casus strafrechtelijk gezien om een andere benadering vraagt”. Het OM laat weten dat de instanties lering zullen trekken uit deze casus.

De racistische pesterijen beginnen in oktober 2020. De jongeren (tussen de 14 en 18 jaar) belagen ’s avonds het huis van Hatice Yilmaz en haar zoon. Ze trappen tot vijf keer toe de spiegel van de auto en roepen racistische leuzen zoals: “buitenlanders rot op naar je eigen land”, “Yusuf kankerturk” en “rot op uit ons dorp”. Volgens Peter Rodrigues, rechtsgeleerde op het gebied van discriminatie aan de Universiteit Leiden, gaat het hier om strafbare feiten. Ook zegt hij: “De uitlatingen zijn onmiskenbaar discriminatoir.”

Door de aanhoudende incidenten leeft het gezin al meer dan een jaar in angst. Ze hangen een bewakingscamera op en barricaderen iedere avond de voordeur van hun huis. Yilmaz: “Ik ben bang voor de veiligheid van mijn kind.”

Yilmaz stapt meerdere keren naar de politie, maar die weigert tot twee keer toe om aangifte op te nemen. Volgens de politie is er geen sprake van een strafbaar feit en maakt enkel een melding van jeugdoverlast. “Dat is een absoluut verkeerde beoordeling geweest”, concludeert Rodrigues na bestudering van het dossier. Het OM bevestigt aan Zembla dat de politie de aangifte had moeten opnemen.

Ook stuurt Yilmaz twee keer een noodkreet aan de gemeente Steenwijkerland, waar Giethoorn onder valt. Yilmaz hoort echter nooit iets van de gemeente terug. Desgevraagd laat de gemeente weten dat ze met de politie, buurt- en jeugdwerkers heeft afgesproken dat zij de melding van Yilmaz oppakken. Verder bemoeit de gemeente zich niet met de situatie van het gezin. Na nieuwe incidenten neemt de politie uiteindelijk wel aangifte op. Een jongere bekent de autospiegel een keer te hebben vernield en krijgt een waarschuwing.

Later blijkt uit een opgenomen telefoongesprek dat de politie de incidenten nog altijd beschouwt als ‘kattenkwaad’. Volgens hoogleraar Rodrigues had leed voor het gezin voorkomen kunnen worden als de zaak eerder op zijn merites was bekeken.

De politie raakt tijdens het onderzoek ook belangrijk bewijsmateriaal kwijt. Het gaat om beelden van een bewakingscamera waarop een racistisch incident is vastgelegd. Zonder de beelden gezien te hebben, seponeert de politie de aangifte. Pas als het slachtoffer zich hierover beklaagt, wordt het beeldmateriaal alsnog onderzocht. ‘Een zeer ongelukkige samenkomst van omstandigheden’, zo reageert de politie op het kwijtraken van de beelden.

“Dit is gruwelijk fout gelopen”, stelt Cyriel Triesscheijn, al 37 jaar gerenommeerd expert op het gebied van discriminatiebestrijding. Volgens hem handelt de politie in dit dossier herhaaldelijk in strijd met hun eigen richtlijn, de zogenaamde Aanwijzing discriminatie. Daarin staat dat de politie aangiften betreffende discriminatie in beginsel moet opnemen en opsporingsonderzoek moet doen. Alleen in overleg met het OM mag de politie van deze werkwijze afwijken.

Het OM laat na vragen van Zembla afgelopen oktober weten dat een aantal aangiftes en klachten “tot voor kort niet volledig in beeld waren bij de discriminatie-officier van het OM Oost NL”. Het OM kondigde toen aan de zaak opnieuw tegen het licht te houden. Voor de slachtoffers komt dit een jaar te laat, zegt Cyriel Triesscheijn: “Die officier kan nu alleen maar nog kijken wat die kan doen met een aantal aangiftes waar al een sepot beslissing op is genomen, die dan van de plank halen en bij het onderzoek betrekken. Maar dat had natuurlijk meteen moeten gebeuren.”

Het OM heeft alle dossiers inmiddels gesloten wegens gebrek aan bewijs. De jongen die bekend heeft de autospiegel een keer te hebben vernield, is verzocht een schadebedrag van €100 te betalen. “Ik ben zeer teleurgesteld over deze uitkomst. Wij zijn het vertrouwen in de instanties helemaal kwijt”, reageert Hatice Yilmaz. Zij en Yusuf gaan binnenkort verhuizen naar een andere plaats in Nederland.